Stefnir - 01.11.1960, Page 6

gerðarinnar. Aflaleysi, lánsfjárskortur, verð'hrun
á erlendum mörkuðum og dýr framleiðslutæki
auka á erfiðleika 'þessarar þýðingarmiklu at-
vinnugreinar. Vandamál útgerðarinnar er vanda-
mál allrar þjóðarinnar, og því skiljanlegt, að
mörgum þyki dökkt framundan. Allgóð afkoma
iðnaðarins og landbúnaðarins vegur hér nokkuð
á móti þannig að sæmileg lífskjör almennings
eru tryggð, en úrslitum um enn hetri lífskjör
ræður rekstursafkoma útgerðarinnar og fiskiðn-
aðarins. Það er tilgangslaust og óhyggilegt að
loka augunum fyrir þessari staðreynd, hvað sera
líður öllum skoðanamun á rekstri einstakra
fyrirtækjia innan þessarar atvinnugreinar. Unnt
er að ráða við sum vandamál útgerðarinnar,
önnur ekki. Aflaleysi er óviðráðanlegt, hversu
vel sem sjómenn okkar sækja miðin. Ur láns-
fjárskortinum má bæta með sparnaði og ráð-
deildarsemi á fjármunum þjóðarinnar. Hagsýni
í innkaupum báta, togara og framleiðslutækja er
okkur í sjálfsvald sett. Er komið hér að við-
kvæmu atriði, en það eru kaup hinna fimm
nýju togara, sem hver um sig kostar um 40
milljónir króna eða siamtals 200 milljónir kr.
Mun sú upphæð litlu lægri, en áburðar- og
sementsverksmiðjan kostuðu til samans. Að vísu
á öðru og hærra gengi. En fyrir 200 milljónir
króna hefði t.d. mátt kaupa 36 150t báta, eða
reisa 40 5 milljóna króna niðursuðuverksmiðjur,
en slíka verksmiðjustærð taldi einn af fremstu
niðursuðusérfræðingum Noregs, hr. Sundt Han-
sen, hentuga íslenzkum aðstæðum. Sundt Hansen
dvaldi hér í tvo mánuði s.l. vor og kynnti sér
niðursuðuiðnað Islendinga, og taldi mjög góð
skilyrði fyrir aukningu slíks iðnaðar, sérstaklega
með meiri og betri nýtingu Faxasíldarinnar með
aukinn útflutning fyrir augum. Samkvæmt
norskum upplýsingum um niðursuðuiðnað þar
í landi er þriggja ára nettó verðmætisaukning
við vinnslu jafnmikil og upphafleg fjárfesting
í vélum og verksmiðjuhúsnæði.
Þessu er varpað hér fram vegna þess, að fyrír-
sjáanlegt er, að smábátaútvegur hlýtur að eiga
stöðugt meiri framtíð fyrir sér vegna útvíkkunar
landhelginnar, en smábátaflotinn myndi einmitl
afla bezta fiskjarins fyrir hraðfrystihús og nið-
ursuðuverksmiðj ur framtíðarinnar.
Togamrnir þurfa að sækja lengra á mið, og eft-
ir því sem þeir stækka, verður útivistin lengri og
fiskurinn óumflýjanlega lakari til vinnslu. Er
það skoðun margra, að togaraútgerðin eigi sér
litla framtíð hér á landi, enda einfalt reiknings-
dæmi, að arðbæri 40 milljón króna togara er
neikvætt miðað við núverandi aðstæður, jafnvel
þótt þeir öfluðu sæmilega. Afskriftir á slíku
skipi eru minnst 2 millj. kr. á ári. Miðað við aíla-
brögð! nú eru brúttótekjur nýju togaranna um
700.000 á mánuði eða jafnvel minni á eða urn
8,4 milljónir kr. á ári, samkvæmt því, sem for-
stjóri einnar togaraútgerðar skýrði nýlega frá.
Mun varlega áætlað, að rekstarartap, afskriftir
ekki meðreiknaðar, á hinum nýju skipum sé
2—300.000 kr. á mánuði eða 2,4—3,6 milljónir
á ári eða neikvæð rekstursútkoma sem svarar
einu 150 tonna bátsverði. Þetta er lauslega dreg-
in mynd af afkomuhorfum þessara nýju skipa,
en því miður of nærri sanni. Það þýðir eigi að
krefjast meiri afla af skipstjóra og áhöfn, þótt
ski])in stækki. Aflinn eykst ekki í sama hlutfalli.
Þær þúsundir manna, sem byggja afkomu sína
á útgerð og fiskiðnaði og þjóðin öll vonar, að
úr aflaleysinu rætist, jafnframt því sem fólkið
hlýtur að vænta skilnings á vandamálum þessa
atvinnuvegar hjá þeim, sem ráða stefnunni í
peninga- og lánsfjármálum.
Þý'ðing jiskiSnuSarins.
Islenzkur fiskiðnaður er hinn eini raunveru-
legi stóriðnaður á fslandi. Hagstæð markaðs-
þróun fram á síðustu ár, dugnaður forustumanna
sjávarútvegsins, sjómanna og þeirra, sem úr afl-
anum vinna, hefur tryggt grundvöll þessa mikla
4 STEFNIR