Börn og menning - 01.04.2009, Blaðsíða 26

Eflaust hafa fá verk verið sett upp jafn oft í Þjóðleikhúsinu og Kardemommubærinn eftir Thorbjörn Egner en það er nú sett upp í fimmta
sinn á tæplega fimmtíu árum og þeir eru því eflaust ófáir foreldrarnir og afarnir og ömmurnar sem eiga góðar minningar sem tengjast
þessu verki. Sjálf sá ég þetta verk sem barn og man nú satt best að segja mest lítið eftir því en hinsvegar var hljómplatan með tónlistinni
mikið spiluð á mínu heimili og lögin því í fersku minni.
Hvers vegna Kardemommubær?
Það má spyrja sig að því af hverju verið sé
að setja Kardemommubæinn upp aftur og
aftur. Það verður auðvitað að segjast eins og
er að þetta er nokkuð skothelt val á verkefni,
ef svo má að orði komast. Hér er verið að
spila á nostalgískar tilfinningar foreldranna,
við erum jú einhvern veginn þannig gerð að
finnast stundum allt miklu betra sem gert
var einu sinni. Sjálf held ég iðulega ræður
sem snúast um það hvað allt hafi verið miklu
sannara og fegurra þegar ég var barn, þá
var nú ekki horft endalaust á sjónvarpið eða
farið í tölvuleiki, ónei, þá var sko ekki verið
að kaupa neitt Disney-drasl handa börnum
og MacDonalds var ekki til og Latibær fjarri
góðu gamni. Þá voru börn bara úti að leika
sér í brennó og kýló á sumarkvöldum, og lásu
þess á milli uppbyggilegar barnabókmenntir
og horfðu svo á tékkneskar brúðumyndir í
Stundinni okkar einu sinni í viku. Þetta var
sko lífið. Eða þannig.
Ég velti hinsvegar fyrir mér hvort
Kardemommubærinn eigi erindi til barna í
dag. Umfjöllunarefni verksins eru að sumu
leyti sígild, það er jú alltaf ágætt að benda
á að heiðarleiki borgar sig og umburðarlyndi
gagnvart þeim sem hafa misstigið sig á
lífsleiðinni er ágætis viðhorf líka. En hér eru
menn einnig að stela konum til heimilishjálpar
og mæra sérstaklega mat sem konur búa til.
Hörkutólið Soffía frænka bráðnar eins og
smjör þegar ræninginn Kasper er tilnefndur
slökkviliðsstjóri í Kardemommubæ og
samþykkir að giftast honum án nokkurra
málalenginga. Öll verk eru auðvitað börn síns
tíma og endurspegla viðhorf samtíma síns en
ég er ekki viss um að Kardemommubærinn
sé nægilega gott verk til að réttlæta allar
þessar yfirhalningar. Það er spurning hvort
börn eiga ekki að fá að spegla sig í sínum
eigin samtíma í stað þess að upplifa nostalgíu
foreldra sinna í sífellu. Ég efast hinsvegar ekki
um að skoðanir á þessu séu skiptar.
Sykursætur heimur og Ijúfir
glæpamenn
Sýningin sem er boðið upp á hér er afar
skrautleg og litrík. Selma Björnsdóttir leikstýrir
henni, Brian Pilkington hannar leikmynd,
María Ólafsdóttir hannar búninga og Lárus
Björnsson og Ólafur Ágúst Stefánsson sjá um
lýsingu. Kardemommubærinn er auðvitað
ævintýrabær, þar eru pálmatré innan um
litrík húsin, búningarnir eru úr ýmsum áttum,
sumir minna á alpana en aðrir hafa spænskt
yfirbragð og svo framvegis. Allt er sykursætt
og óraunverulegt nema hjá ræningjunum
blessuðum, þar er bara allt í drasli eins
og hjá okkur mörgum í raunveruleikanum.