Studia Islandica - 01.06.1956, Page 80

78
er ekki að finna. Þess hefur því miður ekki verið kostur
vegna búsetu minnar í fjarlægu landi. Ég hef skrifað
rösklega tíu mönnum á íslandi, eða Islendingum búsett-
um annars staðar, með fyrirspum um þetta, en aðeins
fengið sjö svör, flest neikvæð. Þetta merkir þó ekki, að
framburðurinn sé ekki til, jafnvel í tali þeirra, er svarað
hafa. Ég er viss um, að ég hef heyrt hann, en hér er
að ræða um aukahljóð (,,sníkjuhljóð“), sem menn gera
sér ekki grein fyrir, eins og Sveini Bergsveinssyni — að
kalla má þeim eina, sem svarað hefur mér jákvætt —
verður að orði: „Ég skil vel tregðu manna heima á Is-
landi að svara fyrirspurn yðar. Málið er ekki auðvelt,
jafnvel fyrir hljóðfræðing. t í optnu er ekki annað en
sníkjuhljóð ... Þar er bæði erfitt að koma mælingum
að og eins að heyra hljóðið beint ... Ég get ekki for-
tekið, að ég hafi það ekki í mínum framburði (Vest-
firðir) ... þó varla sé heyranlegt og þá varla lengra en
1-2/100 úr sek., sem er ekki nema lítið brot af venju-
legri lengd t’s ... Annars hef ég ekki tekið eftir þessu
sníkjuhljóði ... í framburði annarra". Annar maður, frá
Goðdal í Strandasýslu, skrifar, að hann hafi ekki orðið
þessa t-s var, en „annars er ógreinilegt millihljóð milli
þessara tveggja samhljóða“ (þ. e. a. s. p og n).
Hin hljóðfræðilega skýring fyrirbrigðisins getur því
miður verið tvenns konar. 1 Arkiv för nordisk filologi
LXI (1946), bls. 132-136, hef ég rætt um breytinguna
pn > kn í fær. vokn, o. s. frv., ísl. Voknafjörður, og
skýrt hana samkvæmt Sievers og Zupitza sem afleið-
ingu af gómfilluhljóði („faucaler laut“), sem myndast
nærri því óhjákvæmilega í framburði, þegar farið er
frá p-i til n-s. Breyting sú, sem hér er um að ræða,
getur líka haft sama uppruna, nefnilega þannig, að
gómfilluhljóðið hafi orðið fyrir aðlöðun (sumtækri til-
líkingu) að eftirfarandi tannmæltu n-i. Ég held þó frem-
ur, að t stafWfrá illri samfösun í hreyfingu talfæra, þeg-
ar farið er frá p-i til n-s. Ef þessar hreyfingar verða með