Dagblaðið Vísir - DV - 01.04.2021, Qupperneq 11

karl. „Þegar ég fór að grúska
í þessum málum og horfa á
þau heildstætt, ekki bara út
frá minni stöðu, þá kemur
svo sem fljótt í ljós að lögin
taka mið af móður og föður,
og með hagsmuni barnsins í
huga, skiljanlega, en það er
þessi fyrir fram ákveðna hug-
mynd um hvað eru hagsmunir
barnsins. Sem dæmi mátti
systir eða einhver nákominn
konunni ekki gefa egg því það
var talið of erfitt fyrir við-
komandi barn að vera í svo
flóknu fjölskyldumynstri.
Síðan þá hefur það breyst og
smám saman hafa verið gerð-
ar breytingar til batnaðar.
Þannig að til dæmis systir
getur í dag hjálpað en það
eru ekki allir í þeirri stöðu og
staðan á almennri eggjagjöf
er tveggja ára bið.“
Hvaðan koma þau egg?
„Það eru þá þá einhverjir
englar þarna úti í samfélaginu
sem vilja láta gott af sér leiða.“
Kraftaverkasögurnar
Hildur setur spurningar-
merki við það að hægt sé að
fá sæði að gjöf erlendis frá
en ekki egg. „Það er því engin
bið eftir gjafasæði en það er
ekki tekið við eggjum erlend-
is frá. Mér skilst að það sé í
skoðun sem er jákvætt, en ég
skil ekki fljótt á litið þennan
mismun. Ef það mætti gefa
egg erlendis frá og hingað þá
myndi það að öllum líkindum
stytta biðlistann. Konur sem
gefa egg hérlendis mega velja
hvort það fer til fjölskyldna á
Íslandi eða erlendis svo ég
gef mér að það sé hægt að
flytja þau hingað eins og þau
eru flutt héðan.“
Hildur segist sjálf ekki hafa
gert sér grein fyrir svo mörgu
sem snýr að frjósemisað-
gerðum. „Ég skammast mín
pínu fyrir að viðurkenna að
ég var óupplýst um þessi mál
og þar sem ég tel mig almennt
vera vel upplýsta, leyfi ég mér
að fullyrða að ég sé ekki ein
um það. Mér finnst áhuga-
vert að velt því upp af hverju
þetta sé ekki rætt meira. Er
það vegna þess að þetta er
feimnismál, sem ég reyndar
skil alveg? Eða er þetta af því
að þetta hefur almennt bara
með líkama kvenna að gera og
það fer þá í annað og minna
mengi? Getur líka verið að
við heyrum alltaf bara krafta-
verkasögurnar sem er skiljan-
legt, því almáttugur, auðvitað
viljum við frekar heyra þær,
en mögulega býr það til smá
skekkju á því hvað er raun-
veruleikinn. Kraftaverka-
sögurnar eru ekki í takti við
tölfræðina.“
Hildur segir að það þurfi
vissulega ekki allir að bera
sínar persónulegu baráttur á
torg en það sé mikilvægt að
halda þessum upplýsingum
á lofti. „Þessi fræðsla ætti
heima með kynfræðslunni og
fólk vissi þá hvaða valmögu-
leikar eru fyrir hendi. Það
ætti til dæmis að vera hægt að
greiða fyrir tékk um þrítugt
og fá mælingu á frjósemi. Það
geta verið konur mun yngri
en ég sem eru að lenda í tíma-
hraki út af einhverju sem þær
hafa ekki hugmynd um. Vita
konur og fólk almennt hver
staðan er á þessum málum og
er kerfið að gera allt sem það
getur til þess að styðja frekar
en að letja, er það sem ég er að
velta upp.“
Breytt samfélag
Frjósemi kvenna hefur farið
dvínandi síðustu áratugi en
síðustu tölur Hagstofunnar
frá 2019 sýna örlitla aukningu
samanborið við árið á undan,
2018, en þá hafði frjósemi ís-
lenskra kvenna aldrei verið
lægri frá því að mælingar
hófust árið 1853.
Að sama skapi fari meðal-
aldur mæðra hækkandi jafnt
og þétt síðustu áratugi. Frá
byrjun sjöunda áratugarins og
fram yfir 1980 var meðalaldur
frumbyrja undir 22 árum en
eftir miðjan níunda áratuginn
hefur meðalaldur farið hækk-
andi og var 28,6 ár árið 2019
og var aldursbundin fæðing-
artíðni mest meðal kvenna
30-34 ára.
Hildur bendir á að kerfið
þurfi að þróast með sam-
félaginu. „ Við erum breytt
samfélag. Fólk er ungt lengur
og við erum mörg hver að
kynnast seint, ekki með allan
tímann í heiminum hvað barn-
eignir varðar. Þá koma atriði
eins og lögum samkvæmt
þurfa pör sem fara í tækni-
frjóvgun að vera í skráðri
sambúð eða gift. Ef þú ert
kona sem ert að mæta ein og
DV 1. APRÍL 2021
Það ætti til dæmis
að vera hægt að
greiða fyrir tékk
um þrítugt og fá
mælingu á frjó-
semi.
FRÉTTIR 11