Dagblaðið Vísir - DV - 01.04.2021, Side 18

18 EYJAN
MIKILVÆGT AÐ KYNFERÐIS-
BROT TEFJIST EKKI Í KERFINU
Þorbjörg Sigríður segir sérkenni á kynferðisbrotum að gerandi sé yfirleitt
sakfelldur á grundvelli sönnunargagna frekar en játningar og fyrir þolendur
sé því mikilvægt að dæmd refsing sé ekki milduð vegna tafa á málsmeðferð.
Þ að má ekki gerast að dómar sé mildaðir fyr-ir alvarleg brot á borð
við nauðganir og kynferðis-
lega misnotkun barna vegna
þess að málsmeðferðartími
dregst,“ segir Þorbjörg Sig-
ríður Gunnlaugsdóttir, þing-
maður Viðreisnar.
Hún vann við þennan mála-
flokk áður en hún tók sæti
á þingi en sem saksóknari
hjá ríkissaksóknara var hún
fyrst og fremst með kyn-
ferðisbrotamál á sinni könnu.
Þá vann hún rannsókn með
Hildi Fjólu Antonsdóttur um
málsmeðferð allra nauðg-
unarmála sem tilkynnt voru
til lögreglu 2008 og 2009, og
skrifaði meistararitgerð sína í
lagadeild Háskóla Íslands um
nauðgun og að skilgreina ætti
brotið út frá samþykki.
„Mér finnst þetta vera rétt-
lætismál. Það er stór og mikil
ákvörðun að leggja fram
kæru fyrir nauðgun. Brota-
þolar, oftast konur og stelpur,
þurfa að safna kjarki til að
gera það. Því fylgir álag að
bíða eftir niðurstöðu dóm-
stóla, því fylgir álag að segja
sögu sína, að standa með
sjálfri sér og sinni upplifun.
Það verður að vera þannig
1. APRÍL 2021 DV
Erla
Hlynsdóttir
erlahlyns@dv.is
að þær upplifi að kerfið hafi
tekið nægjanlega vel utan um
þær,“ segir hún.
Þorbjörg ræddi málsmeð-
ferðartíma við dómsmálaráð-
herra á Alþingi í síðustu viku
í umræðum um fjármála-
áætlun.
Fréttablaðið greindi frá
því í janúarbyrjun að í sjö
af sautján nauðgunarmálum
sem dæmd voru í Landsrétti á
síðasta ári hefði refsing verið
milduð vegna tafa á málsmeð-
ferð sem ákærða yrði ekki
kennt um.
Í umfjölluninni kom meðal
annars fram að ýmist væri
um að ræða nokkurra mánaða
styttingu fangelsisrefsingar
og upp í árs styttingu. Þannig
hefði refsing tveggja manna
sem voru dæmdir fyrir að
nauðga unglingsstúlku verið
stytt úr þremur árum í tvö.
Sömuleiðis séu dæmi um að
óskilorðsbundinn dómur í eitt
til tvö ár hafi verið skilorðs-
bundinn að fullu í Landsrétti
vegna tafa á málsmeðferð.
Meginreglan um
hraða málsmeðferð
„Það eru auðvitað hagsmunir
brotaþola að svona gerist ekki,
en líka hagsmunir sakborn-
ings að málin dragist ekki.
Og það eru hagsmunir sam-
félagsins alls. Það eru hags-
munir sakborningsins sem
eru leiðarljósið þegar dómur
er mildaður með þessum hætti
en málsbæturnar fyrir brota-
þola eru engar,“ segir hún.
Þorbjörg bendir á að megin-
regluna um hraða málsmeð-
ferð megi finna í stjórnarskrá
lýðveldisins Íslands sem og
Mannréttindasáttmála Evr-
ópu.
„Reglan er ein af grundvall-
arreglum réttarfars og felur í
sér að hver maður á rétt á því
að fá niðurstöðu um ákæru
á hendur sér innan hæfilegs
tíma.
Sjónarmið Ma nnrét t-
indadómstóls Evrópu er að
mikilvægt sé að gætt sé að
málsmeðferðartíma til þess
að hann hafi ekki áhrif á
refsingu og þar með áhrif á
varnaðaráhrif. Meginskylda
lögreglu og ákæruvaldsins sé
að tryggja að þeir sem brjóti
af sér sæti viðurlögum. Sá
fjöldi dóma sem gengið hafa á
undanförnum árum og varða
tafir á málsmeðferð gefi vís-
bendingu um að dómstólar
séu í auknum mæli að grípa
til þeirra ráðstafana að milda
refsingu,“ segir hún.
„Þegar málsmeðferð dregst
mjög getur það mögulega haft
áhrif á sönnunarstöðu. Vitni
koma þá fyrir dóm svo löngu
eftir atvikin að þau treysta sér
ekki til að fullyrða um hvað
þau muna nákvæmlega. Mér
Fulltrúar þrettán kvenna- og jafnréttissamtaka sem krefjast úrbóta í réttarkerfinu fyrir brotaþola kynbundins ofbeldis. MYND/STÍGAMÓT