Morgunblaðið - 12.02.2021, Side 45

FÖSTUDAGUR 12. FEBRÚAR 2021 MORGUNBLAÐIÐ 45
ÁRANGUR
Rakagefandi
Örvar endurnýjun húðar
Vinnur á litabreytingum húðar
HYDRA PEELING
ÁVAXTASÝRUMEÐFERÐ
SNYRTISTOFUR: GUINOT.IS
GUINOT HYDRA PEELING andlitsmeðferð
hentar öllum húðgerðum og aldurshópum
sýn, meðal annars um hve miklu það skiptir að
rýna í eigin uppvöxt og mótun. Hvernig fyrstu
tengsl leggja grunninn að því hversu auðveld
eða þyrnum stráð vegferðin áfram verður.
Ég hef séð betur og betur gildi sannreyndra
tengslakenninga um hvernig ákveðin tengsla-
mynstur mótast út frá frumtengslum til full-
orðinsára. Stundum er talað um tengsl barns
og foreldris, eða umönnunaraðila, sem fyrstu
ástina, fyrsta parið, eða fyrstu parmyndunina
(e. first couple). Þessi frumtengsl eru undir-
staðan fyrir hæfni einstaklings til að geta
myndað náin tengsl, notið og sýnt fölskvalaust
traust til annarra síðar meir, en í því felst líka
að geta tekið við og tjáð ást og kærleika. Þess
vegna vitum við nú hvers virði það er að for-
eldrar eigi möguleika að styrkja samband sitt á
meðgöngu og á fyrstu þroskaárum barnsins.
Það er því ánægjulegt að fagfólk og ungir verð-
andi foreldrar leita nú leiða með margvíslegum
hætti til að efla þessa áherslu.“
Ástin er afl lífsins
Hvernig skilgreinir þú ást?
„Í stuttu máli er ástin í upprunalegu merk-
ingunni afl lífsins, „jáið“, lífs- og kynhvötin, afl
gleðinnar, hins góða, jákvæða, frjóa, upp-
byggilega − líbídó. Hið gagnstæða er afl dauð-
ans, „neiið“, dauðahvötin „death instinct“, afl
hins neikvæða og illa, eyðileggingar og niður-
rifs. Að bera jákvæðar tilfinningar til annarrar
manneskju og finna hið sterka uppbyggilega
afl beinast að henni er lífsneistinn og forsenda
þroskaðra tengsla. Þetta ber í sér aðdráttarafl
− andlegt og tilfinningalegt, líkamlegt og kyn-
ferðislegt.
Hið góða er hlý næring úr brjósti eða faðmi
móðurinnar, en andstæða þess er vonskan,
höfnunin. Ungbarnið þroskast síðan af stöð-
ugum og nánum tengslum sem veita stundum
unað en stundum andbyr frá sömu manneskju.
Heilbrigður einstaklingur, sá sem er fær um að
höndla ástina, lærir að ráða við hvort um sig,
aðlagast og geta fundið það samræmast í sömu
persónu.
Þannig er ást foreldris til barns og síðan
tengsl foreldris og barns líklega frumástin (e.
first couple) og hún er forsenda þess að geta
upplifað aðra ást; að gefa og taka við í öðrum
tengslum. Samskiptafræðingurinn Erik H. Er-
ikson fjallaði um þetta afl sem nánast með-
fædda, eðlislæga eða líffræðilega (foreldra)
hvöt (e. generativity) sem við greinum bæði hjá
mönnum og dýrum. Þegar ekki næst að rækta
þessi tengsl innan fjölskyldu eða þegar sam-
félagsáhrif stuðla að firringu í nánum
tengslum, vináttu og öðrum mannlegum sam-
skiptum, þá er það beinlínis ógn við ást og ham-
ingju.
Nýjustu rannsóknir um pörun og makaval
beinast að taugalíffræðilegum efnaboðskiptum
og þætti þeirra í kviku og kjarna ástarinnar.
Ég tel að þessar rannsóknir geti leitt okkur
áfram og jafnvel auðveldað fólki afdrifaríkar
ákvarðanir þegar tilfinningar blossa og spennu
augnabliksins er teflt gegn skynsemi og dauf-
um tónum hins örugga og venjubundna hver-
dagslífs. Þessu fyrirbæri er lýst á áhrifaríkan
hátt í nýjustu skáldsögu Sigríðar Hagalín, Eld-
arnir.“
Ekki ást að vanvirða og misnota
Hvað er ekki ást að þínu mati?
„Það er í raun og veru einfaldlega ekki ást að
láta sig ekki varða annað fólk og að vanvirða
eða misnota mannleg tengsl og þarfir þeirra
sem eru í stöðu hins minni máttar bæði í
þröngri og víðari merkingu.“
Hvað ættum við öll að hugsa og jafnvel gera
fyrir Valentínusardaginn?
„Ég hef ekki mikla trú á einstökum dögum
til að ná raunverulegri vellíðan til lengri tíma.
Hins vegar má nota slík tækifæri til að glæða
upp minningar um verðmæti fyrri gleði og vel-
líðunar; með ýmsum tilfinningalegum gjöfum,
örlæti og tilbreytingu. Þótt það sé „banalt“ að
segja það þá getur hugsunin sem þar liggur að
baki oft kynt upp í ofninum á ný og sáð nýjum
fræjum til betra samlífs. Það getur vart skaðað
nema þegar markaðurinn skerst of skarpt í
leikinn.“
Sigrún segir erfitt að alhæfa um sam-
bandsstöðu landsmanna, en það sé margt í
menningu okkar og sögu sem hefur búið okkur
út með þannig arf að við getum sýnt seiglu og
þol þegar á reynir.
„Ef við missum þá söguvitund og tilfinn-
inguna fyrir gildi tengsla og samvista með eldri
kynslóðum eða ef skilningur okkar á aðstæðum
og lífskjörum annars fólks dofnar þá rýrnar
innistæðan í þessum menningararfi og við
stöndum ráðalausari eftir. Ég held að margir af
styrkleikum okkar í dag speglist í vaxandi vit-
und ungs fólks um gildi fjölbreytileikans og ör-
lætis gagnvart bágstöddum samfélögum. Við
erum aflögufær.“
Ljósmynd/Kristinn Ingvarsson