Morgunblaðið - 11.03.2021, Blaðsíða 64

64 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. MARS 2021
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
Þetta er verk sem gerist eftir heims-
endi. Það er um fimm manneskjur,
hvíta Íslendinga, fjölskyldu sem held-
ur til á botni gamallar tómrar sund-
laugar í Reykjavík eftir að mann-
kynið hefur að öðru leyti farist,“ segir
Kolfinna Nikulásdóttir, höfundur
leikritsins The Last Kvöldmáltíð sem
verður frumsýnt í
Tjarnarbíói í
kvöld. „Þetta er
einn möguleiki
þess sem getur
gerst ef fólk lifir
slíkt af, menning-
arlega séð, strúkt-
úrlega og sam-
félagslega,“ bætir
hún við um verkið
og að kannski
megi segja að
mannleg hegðun sé við þessar að-
stæður tekin úr samhengi.
The Last Kvöldmáltíð er sett upp
af leikhópnum Hamfarir. Leikstjóri
er Anna María Tómasdóttir og leik-
arar í verkinu eru Albert Hall-
dórsson, Ásthildur Úa Sigurðar-
dóttir, Helga Braga Jónsdóttir og
Ólafur Ásgeirsson.
Kolfinna er fjölhæfur listamaður
og hefur víða komið við á því sviði,
sem leikstjóri, leikkona, handritshöf-
undur og liðsmaður rappsveitarinnar
Reykjavíkurdætra. The Last Kvöld-
máltíð er hennar fyrsta leikrit og
birtir, eins og hún segir, vissa nötur-
lega heimsenda- og framtíðarsýn.
Þar sem fjölskyldan í verkinu hefst
við á botni tómrar sundlaugarinnar
reynir hún að halda í hefðir sam-
félagsins sem þau tilheyrðu áður,
jafnvel þó að þau muni ekki endilega
hvernig það samfélag var. Þau gera
allt til þess að horfast ekki í augu við
sjálfan sig og hvaða áhrif gjörðir
þeirra hafa haft á heiminn. Hvort er
betra að stytta sér stundir eða stytta
sér aldur? Eina leiðin út er sögð vera
algjör breyting á hugsun og lífs-
háttum. Geta þessar fimm mann-
eskjur farið að lifa lífinu á annan og
nýjan hátt og þar með bjargað mann-
kyninu og heiminum?
Óeðli eða vöntun á eðli
„Undir smásjá áhorfenda kemur
viss fáránleiki í ljós í aðstæðum fólks-
ins í verkinu,“ segir Kolfinna. „Í ljós
kemur að einhver tilgangur hefur
týnst og kannski sjáum við um leið
einhvern sannleika um okkur sjálf. Ég
vona það að minnsta kosti, þótt það sé
ekki mitt að segja neitt um það.“
– Afhjúpast eitthvað um mannlegt
eðli við þessar örvæntingarfullu að-
stæður?
„Kannski frekar um óeðli. Og um
vöntun á eðli. Það er skemmtilegt og
stórfyndið. Það má segja að persón-
urnar séu misheppnaðar og geri allt
vitlaust. Mér finnst að þær séu dugleg-
ar við að reyna að vera manneskjur en
þær eru samt lélegar í því. Og ég tengi
sjálf vel við það,“ segir hún og hlær.
„Það er snert á ýmsu í leikritinu,
meðal annars um tungumálið, ís-
lensku sem deyjandi mál. Ætli um
sextíu prósent þess sem fólkið segir
sé ekki enska, þau sletta meira ensku
en tala á íslensku. Mér fannst fyndið
að leika mér með það þegar ég var að
skrifa verkið og átti svo samtal við
systur mína sem var 17 ára og þá tal-
aði hún svona! Spurði: Are you not in
the djók? Kannski er verið að spyrja
spurninga um slíka notkun málsins
en það kemur líka inn á þjóðernis-
rembu og hvað þjóðarstolt sé í raun.
Hvað gerist þegar það er tekið út fyr-
ir ramma líðandi stundar og sett í
samhengi við heimsendi?
Ég er mikið fyrir að skammast og
finnst það sexí en ég verð að elska
líka og í þessu verki er botnlaus ást á
manneskjunni.“
– Er það ekki rétt að leikritið hafi
verið lokaverkefni þitt á sviðshöf-
undabraut Listaháskóla Íslands árið
2017?
„Reyndar, jú, ég samdi leikritið þá
fyrst en það hefur samt tekið á sig
talsvert aðra mynd núna. Ég hef
heilað það og læknað, og tímaáttað
það. En það var við leiklesturinn á
verkinu í skólanum á sínum tíma sem
Anna María, leikstjórinn, fékk áhuga
á því. Síðan hefur verið langt ferli við
að koma verkinu á koppinn og það er
ótrúlegt að það sé að gerast núna og
frumsýning fram undan – þetta er
hárrétt tímasetning, segja menn.“ Og
skiljanlega, á tímum heimfaraldurs
veirunnar.
Leikstýrir sjálf óperu
Kolfinna segir að í þessu langa ferli
síðan hún skrifaði leikritið upp-
haflega hafi hún hafnað því á tímabili.
„En ég fæddi þetta barn og það lenti í
fanginu á Önnu Maríu og hún hélt á
því. Í nokkur ár fannst mér ég ekki
þekkja barnið. En núna hef ég aftur
tekið það í sátt og verið með það –
þótt það sé með gríðarlega höfn-
unarkennd, greyið…“
– Hvað gerðist í því ferli? Tókstu
verkið aftur upp, endurskrifaðir og
breyttir mikið?
„Ég fékk á þessum tíma mikla
reynslu sem listamaður. Ég vann og
vann og vann og skil betur strúktúr
leikrita og sviðslist í sjálfu sér. Það
varð okkur til happs því gæði verks-
ins hafa aukist.
Að mörgu leyti er handritið hefð-
bundið í uppsetningu og formi – við
skoðum stóra hringinn, mannkynið, í
gegnum litla hringinn, fjölskylduein-
ingu. Og þar koma inn hlutverk og
vald, allt þetta klassíska í klassískri
nálgun. Og mér finnst það jákvætt og
gott. Í okkar samfélagsramma er
mikil krafa um hraða í framleiðslu á
öllu en þetta verk hefur fengið góðan
hefunartíma.“
Um samstafið við leikstjórann við
uppsetninguna segist Kolfinna hafa
verið með í byrjun æfingatímans,
þegar verið var að greina verkið, svo
hafi hún aftur komið á æfingar um
miðbik undirbúningsins og loks hafi
hún aftur verið með á æfingum nú
undir lokin. „Það þarf bara að vera
djúpt traust í þessu ferli, svo allt
gangi vel,“ segir hún.
Kolfinna er sjálf að leikstýra svið-
setningu sinni á óperunni KOK sem
verður frumsýnd í Borgarleikhúsinu
eftir tvær vikur. Tónskáldið Þórunn
Gréta Sigurðardóttir hefur samið
verkið sem byggist á samnefndri
ljóða- og myndlistarbók Kristínar
Eiríksdóttur. Tónlistin er samin fyrir
hörpu og fiðlu og Hanna Dóra Sturlu-
dóttir syngur.
Þrátt fyrir fjölhæfnina segist Kol-
finna miða að því að sérhæfa sig
meira. „Ég þarf að finna hvar ég er
best geymd!“ segir hún og hlær. „Ég
hef valið leikstjórnina, hún er fyrir
mig eins að drekka vatn, en svo
slengir lífið líka í mig höfundarverk-
efnum og þá tek ég upp pennann. En
því fylgir samt meiri sársauki en að
leikstýra.“
Ljósmynd/Margreet Seema Takyar
Í lauginni Persónurnar í The Last Kvöldmáltíð hafa lifað af heimsendi og hafast við í gamalli sundlaug.
„Einhver tilgangur hefur týnst“
 Leikritið The Last Kvöldmáltíð eftir Kolfinnu Nikulásdóttur frumsýnt í Tjarnarbíói í kvöld
 Nöturleg heimsenda- og framtíðarsýn  Mannleg hegðun tekin úr sambandi, segir höfundurinn
Kolfinna
Nikulásdóttir
Ljósmyndarinn Elías Arnar opnar
fyrstu einkasýningu sína, Árstíðir
birkisins, í Núllinu galleríi, Banka-
stræti 0, í dag. Elías sýnir tólf inn-
rammaðar ljósmyndir af íslenska
birkinu í öllum árstíðum og er sýn-
ingin sögð eins konar samþætting á
landfræðilegum og heimspeki-
legum nálgunum á trjátegund sem
hafi leikið stórt hlutverk í íslenskri
menningu, sögu og umhverfi.
„Ætlunin er að varpa ljósi á
mikilvægi birkisins og hlutverk
þess í íslenskum vistkerfum og á
sama tíma ýta undir frekari vernd
og/eða endurheimt á þeim vistkerf-
um sem einkenndu Ísland fyrir
landnám,“ segir m.a. í tilkynningu.
Elías Arnar er sjálfstætt starf-
andi ljósmyndari, landvörður og
landfræðinemi við Háskóla Íslands
og sækir í listsköpun sinni inn-
blástur í landfræðileg fyrirbæri
sem varpa ljósi á samspil manns og
náttúru. Vill hann vekja fólk til um-
hugsunar um útivist, náttúruteng-
ingu og umhverfismál.
Sýningin Árstíðir birkisins í Núllinu
Sýnandi Elías Arnar ljósmyndari.
Ilmur er ný litalína Slippfélagsins
hönnuð í samstarfi við Sæju
innanhúshönnuð. Línan er innblásin
af jarðlitum, dempaðir tónar með
gulum og rauðum undirtónum.
Opið:
8-18 virka daga
10-14 laugardaga
slippfelagid.is
slippfelagid.is/ilmur
Hör Leir Truffla Börkur
Myrra Krydd Lyng
Kandís
Lakkrís
Innblástur
og nýir litir á
slippfelagid.is
06.03.–19.09.2021
Sigurhans Vignir
Hið þögla en göfuga mál
www.borgarsogusafn.is