Fréttablaðið - 10.07.2021, Side 21

komið kom þó annað hljóð í
strokkinn. Þórólfur segir margt
hafa heillað sig í sambandi við smit-
sjúkdóma, til að mynda bólusetn-
ingar, fyrirbyggjandi meðferð gegn
slíkum sjúkdómum og meðferð við
þeim. „Fljótlega þóttu mér fyrir-
byggjandi aðgerðir eins og bólu-
setningar gríðarlega áhugaverðar
enda ekki nein aðgerð í læknisfræði
sem hefur bjargað eins mörgum. Það
er kannski hreint vatn sem jafnast
á við árangur bólusetninga. Mér
fannst þetta gríðarlega áhugavert
og hélt áfram þeirri vinnu þegar ég
kom heim, að vinna með bólusetn-
ingar hér og ný bóluefni. Mér fannst
það mjög áhugavert og hef aldrei séð
eftir því,“ segir hann.
Lýðheilsumenntunin gagnleg
Þórólfur lét þó ekki þar við sitja
og fór í doktorsnám í lýðheilsu-
vísindum við Háskóla Íslands sem
hann lauk árið 2013. Þar segist hann
hafa lært meira um fyrirbyggjandi
læknisfræði og séð aðgerðir í stærra
samhengi, samfélagslegu samhengi.
Þetta hafi honum alltaf þótt mjög
áhugavert fyrirbæri og leiðst inn á
þá braut. Menntunin hafi komið
mjög að gagni í baráttunni gegn
Covid-19.
„Ég byrjaði að vinna hjá þáverandi
sóttvarnalækni, Haraldi Briem, árið
2002 og var þá yfirlæknir bólusetn-
inga. Þetta er gríðarlega áhugavert,
allar svona samfélagslegar aðgerðir
gegn alvarlegum smitsjúkdómum
hvíla á sóttvarnalækni samkvæmt
sóttvarnalögum. Þessi menntun
hefur nýst mér mjög vel í þetta starf,“
segir hann.
Beið eftir faraldri
Þrátt fyrir að ekki hafi verið hægt
að sjá fyrir faraldurinn segir Þór-
ólfur hann hafa beðið eftir faraldri
sem þessum lengi. Árið 2009 bloss-
aði upp heimsfaraldur inflúensu,
sem var þó í engri líkingu við það
sem nú er. Muninn á inflúensu og
Covid segir hann vera að um leið
og inflúensufaraldurinn hófst hafi
verið byrjað að framleiða bóluefni
og því hafi verið hægt að ráðast í
bólusetningar snemma og þar með
ráða niðurlögum faraldursins.
„Í tilfelli Covid þá var ekkert
bóluefni til þannig að það þurfti að
byrja alveg frá núlli. Það tók ótrúlega
stuttan tíma, það tók ár að framleiða
í einhverjum mæli bóluefni. Það var
alveg einstakt. Auðvitað hefði maður
viljað fá bóluefni fram á sjónarsviðið
mun hraðar,“ segir hann.
„Maður vissi að það kæmi upp
stór faraldur, annaðhvort myndi
hann koma þegar maður var sjálfur
að vinna eða þá einhvern tíma
seinna. Þetta á eftir að koma aftur.
Það er bara tímaspursmál.“
Hvort það verði annar faraldur
kórónuveiru segir hann ómögulegt
að segja til um slíkt, það gæti verið
nánast hvað sem er. Hins vegar
sé ljóst að búast megi við öðrum
heimsfaraldri inflúensu enda komi
slíkir faraldrar reglulega.
Baráttan tekið allan hans tíma
Þórólfur segir baráttuna hafa tekið
nánast allan sinn tíma og fá tæki-
færi gefist til að sinna öðru. „Ég hef
nú fram að þessu verið í líkams-
rækt og öðru slíku þó að það sjáist
kannski ekki á mér. Einnig hef ég
verið að gutla í músík en þetta hefur
þó rækilega dottið niður í Covid. Ég
hef sáralítið getað sinnt þessu, sem
er ekki gott. Það hefur nánast allur
tími farið í Covid, allir dagar. Það er
kannski fyrst núna sem maður er
aðeins farinn að líta upp úr þessu.
Fram að þessu hafa allir dagar farið
í þetta, virkir og helgir dagar. Það
er bara þannig. Ég hef lítið getað
hugsað um annað,“ segir hann.
Ástandið er nokkuð annað nú,
fá smit greinast og bólusetningar
ganga vel. Þetta hefur aðeins létt
álaginu af Þórólfi og þeim sem starfa
hjá embættinu en erfitt sé að spá
fyrir um framhaldið.
„Ég hef á tilfinningunni að við
séum í smá biðstöðu, smá logni –
hvort það er svikalogn veit ég ekki.
Ég vona bara að lognið muni end-
ast okkur, það er að segja að þetta
ónæmi sem við höfum náð upp með
bólusetningunum verði viðvarandi,“
segir hann.
„Ég er að nálgast starfslok eftir tvö
ár eða svo, þetta verður að öllum lík-
indum búið fyrir þann tíma. Þá taka
einhverjir aðrir við. Þetta er auð-
vitað eilíf barátta við þessa blessuðu
sýkla, það tekur bara eitt við af öðru.
Það er af nógu að taka,“ segir hann
um stríðið gegn sýklunum.
Fjölskyldan mikill stuðningur
Eiginkona Þórólfs er Sara Hafsteins-
dóttir, fyrrverandi yfirsjúkraþjálfari
á Landspítalanum, og eiga þau tvo
syni. Hann segir áhrifin á fjölskyld-
una hafa verið mikil enda hefur
Þórólfur unnið myrkranna á milli
síðasta eina og hálfa ár. „Fjölskyldan
hefur stutt mig gríðarlega. Það er
auðvitað ótrúlegt hvað fólk lætur
ganga yfir sig, allt þetta var auð-
vitað í algjörum forgangi og maður
kastar öllu frá sér. Þetta kemur niður
á fjölskyldulífi. Það er bara það sama
og almenningur hefur þurft að gera
líka, það hafa verið takmarkanir,
fólk hefur ekki náð að hittast og því-
umlíkt. Þetta á við um fleiri, en það
er auðvitað hárrétt að það er frum-
skilyrði til að maður haldi þetta út
að maður hafi góðan bakhjarl heima
fyrir,“ segir Þórólfur.
Fjölmargir Íslendingar hafa beðið
spenntir eftir því að geta loks ferðast
út fyrir landsteinana á ný. Þórólfur
er þó ekki einn af þeim og segist ekki
vera búinn að kaupa miða í sólina á
Tenerife.
„Ég hef nú gefið það út að ég sjái
enga ástæðu til þess að vera að fara
til útlanda. Ég held að það að fara til
útlanda, sérstaklega ef fólk er óbólu-
sett, sé ekki sniðugt. Með börn til
dæmis, óbólusettir geta smitast
og við höfum séð það að fólk er að
koma jafnvel bólusett með veiruna
og veikjast, enn þá. Mér finnst ég
ekki eiga neitt erindi til útlanda.
Ísland hefur svo margt upp á að
bjóða þannig að það er engum
vork unn að vera hér. Það er lúxus
hér miðað við á mörgum öðrum
stöðum. Ég veit ekki hvað maður
hefur að sækja á mörgum stöðum
þar sem er meira og minna lokað –
ekki nema kannski til að rétt komast
í sól en það er nú sól fyrir austan,“
segir Þórólfur í léttum dúr.
Frægðin plagar ekki
Það er óhætt að segja að Þórólfur
sé orðinn landsfrægur eftir að hafa
verið reglulegur viðmælandi fjöl-
miðla, auk þess að taka þátt í upplýs-
ingafundum almannavarna sem um
tíma voru haldnir nokkrum sinnum
í viku, oftast með Ölmu Möller land-
lækni og Víði Reynissyni, yfirlög-
regluþjóni almannavarnadeildar
ríkislögreglustjóra. Hann segist þó
ekki vera upptekinn af frægðinni.
„Ég hef svo sem ekki verið að velta
því neitt fyrir mér. Þetta plagar mig
ekki mikið. Ég hef bara komið fram
með það sem ég veit og get og þekki
og finnst. Ég hef reynt að vera heill
og sannur í því. Ég hef ekki verið að
setja mig í sérstakar stellingar hvað
það varðar, enda er það bara mjög
erfitt í þessu að gera það. Auðvitað
hef ég notið góðs af því að fólki hefur
svona almennt séð líkað við mig, að
horfa á mig. Það hefði verið verra ef
ég hefði allt í einu farið í taugarnar
á öllum. Auðvitað eru mismunandi
skoðanir á mér eins og öðrum en ég
held að upp til hópa hafi fólki líkað
ágætlega við það sem ég hafði fram
að færa,“ segir hann.
„Ég hef oft sagt að það plagar mig
ekki neitt þó að fólk sé að veita mér
athygli. Þetta þýðir þó að maður
getur ekki pissað undir húsvegg í
góðu tómi eins og maður kannski
gerði. Það má reyndar ekki, ég held
að það sé ólöglegt að pissa úti.“
Stjórnmálamenn staðið sig vel
Þórólfur er hógvær og segir sig ein-
ungis samnefnara fyrir fjölda manns
sem starfa hjá Embætti landlæknis,
almannavörnum og víðar. Sam-
starfsfólk hans hafi unnið þrekvirki
sem ekki hafi farið hátt. „Ég, Alma og
Víðir höfum verið samnefnari fyrir
þá vinnu. Auðvitað er það mikilvægt
að fólk treysti þeim sem eru að segja
þeim fréttirnar og koma með skila-
boðin. Við höfum notið góðs af því
að fólk virðist upp til hópa treysta
okkur. Það hefur verið jákvætt.“
Samstarf sóttvarnayfirvalda og
stjórnvalda hefur gengið mjög vel
að hans mati og verið nauðsyn-
legt. „Það er mikið lán fyrir okkur
á Íslandi að hafa þessa stjórnmála-
menn sem stýra þessum málum,
þau gerðu sér fljótt grein fyrir því út
á hvað þetta gekk og hvaða aðgerð-
um best væri að beita. Það var þeirra
meðvitaða ákvörðun að hafa þetta
svona og ég held að það hafi gengið
ágætlega,“ segir hann.
Lesið í líkamstjáningu
Fyrsti upplýsingafundur almanna-
varna var þann 27. febrúar 2020. „Ég
man eftir fyrsta blaðamannafund-
inum, þar sátum við og menn voru
að gera athugasemdir við það hvern-
ig ég var með hendurnar og svona.
Það komu ýmis komment á það og
það átti að fyrirstilla einhvern innri
mann, hvað ég væri að hugsa, hvort
ég væri að skrökva eða segja sann-
leikann. Það fannst mér spaugilegt.“
Hann segist ekki vera á leið í sum-
arfrí strax þó að hægara sé um hjá
Embætti landlæknis. „Ég á mikið frí
inni og fer seinnipartinn í júlí fram í
ágúst. Það er ekkert hægt að fara því
fólkið sem hér vinnur hefur unnið
gríðarlega mikið og á rétt á sínu fríi.
Við þurfum að deila því réttlátt út,“
segir Þórólfur að lokum. n
Fjölskyldan hefur stutt
mig gríðarlega. Það er
auðvitað ótrúlegt hvað
fólk lætur ganga yfir
sig, allt þetta var auð-
vitað í algjörum for-
gangi og maður kastar
öllu frá sér.
Ég hef á tilfinningunni
að við séum í smá
biðstöðu, smá logni –
hvort það er svikalogn
veit ég ekki.
Þórólfur hefur lítið getað hugsað um annað en Covid-baráttuna, allir dagar
hafa farið í hana og lítið verið um líkamsrækt og stundir með fjölskyldunni.
Klappað var fyrir
Þórólfi er hann
var bólusettur
með bóluefni
AstraZeneca
í Laugardals-
höll í lok apríl.
Hann hafði áður
afþakkað bólu-
setningu sem
heilbrigðis-
starfsmaður og
var bólusettur
með sínum
aldurshóp.
FRÉTTABLAÐIÐ/
ANTON BRINK
Helgin 21LAUGARDAGUR 10. júlí 2021 FRÉTTABLAÐIÐ