Morgunblaðið - 06.04.2021, Blaðsíða 18

AFP
Það er ekki í fyrsta skipti sem gerð er
óréttmæt aðför (HM-mótið) að Guðmundi Þ.
Guðmundssyni landsliðsþjálfara í handbolta.
Hann var gagnrýndur á sínum tíma fyrir
að vera með Guðjón Val
og fleiri kappa á svipuðu
reki/aldri í landsliðinu.
Eftir þá gagnrýni hélt
Guðjón Valur eigi að síð-
ur, og nefndir kappar,
áfram að halda uppi
landsliðinu og Guðjón
Valur samhliða því að
spila til vinnings í
fremstu liðum heims.
Guðmundur er trausts-
ins verður í þessu verk-
efni sem fyrr (eftirsóttur víða um heim til
þjálfunar), hefur margsýnt það með því að
vinna flesta/alla mögulega titla með liðum
sínum og Guðjón Valur er kominn á fullt í
þjálfun hjá þekktu liði með góðum árangri
og er eftirsóttur víða um heim til þjálfunar
og spilamennsku sem fyrr.
Látum þá sem hafa best vit á þjálfun,
eins og Guðmund, ráða þjálfun á okkar
landsliði. Gagnrýni á rétt á sér varðandi
íþróttir sem víðar, en hún þarf þá að vera
málefnaleg.
Fagna komu Lars Lagerbäcks til styrkt-
ar landsliðsþjálfurunum í fótbolta.
Ómar G. Jónsson.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12.
Guðmundur landsliðsþjálfari
er traustsins verður
Ómar G.
Jónsson
18 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. APRÍL 2021
Í Silfrinu 28. mars
var prýðisgott viðtal
við David Runciman
prófessor við Cam-
bridgeháskólann í
Bretlandi um lýðræð-
ið. Margt áhugavert
kom þar fram en hann
hefur lengi verið að
fást við lýðræðið, þetta
fyrirbrigði sem ein-
kennir mjög nútíma-
legt samfélag en á oft í
vök að verjast.
Breski prófessorinn benti á að við
erum að mörgu leyti föst í hug-
myndafræði 20. aldar og jafnvel enn
fyrri tíma en allt breytist og fólkið
með. Við getum ekki vænst þess að
allt verði eins og við höfum vanist við
en það er undir okkur komið hvaða
breytingar verða ofan á.
Margt bendir til að valdið yfir fjöl-
miðlum þjappist saman en þeir hafa
einna mest áhrif á upplýsingamiðlun
og þar með skoðanamyndun í lýð-
ræðissamfélagi. Flestir fjölmiðlar
eru í höndum auðmanna og mismun-
andi hagsmunasamtaka sem hafa
mikil áhrif og móta viðhorf okkar og
skoðanir. Eigum við að sætta okkur
við það? Getum við gert eitthvað til
að þeir verði í höndum á sem flestum
mismunandi aðilum? Í okkar litla
samfélagi sjáum við Morgunblaðið í
eigu nokkurra útgerðarmanna sem
vilja gjarnan að hagsmunum þeirra
sé haldið sem best til haga.
Það verður að hafa í huga að
Morgunblaðið byggist á lýðræðis-
legum grundvelli þar sem ritstjór-
arnir Matthías Johannessen og
Styrmir Gunnarsson opnuðu á sín-
um tíma blaðið fyrir allri mál-
efnalegri umræðu þó svo að grein-
arhöfundar væru ekki fylgjendur
Sjálfstæðisflokksins. Líklega hafa
fáir fjölmiðlar gengið jafn langt og
Morgunblaðið ef undan er skilið DV
undir ritstjórn Jónasar Kristjáns-
sonar sem byggði ritstjórnarstefnu
sína þvert á alla pólitík.
21. öldin á ábyggilega eftir að
breyta mörgu. Síðasta öld einkennd-
ist mjög af glórulausum stórstyrj-
öldum þar sem öfgamenn áttu hlut
að og hófu grimmilegar styrjaldir
sem kostuðu tugi milljóna mannslífa
auk allra þeirra efnislegu gæða sem
glötuðust. Vonandi verður 21. öldin
ekki eins heldur öld vaxandi friðar
og aukins skilnings á nauðsyn þess
að þjóðir heims vinni saman að þeim
margvíslegu verkefnum sem tengj-
ast sameiginlegum hagsmunum sem
mannkyninu er nauðsynlegt. Við
jarðarbúar stöndum frammi fyrir
því að grafa undan okkur sjálfum
með því að ganga um of á auðlindir
jarðar og þar með
stefna öllu lífi á jörðinni
í hættu.
Ótalmargt er unnt að
gera og vinna að frið-
samlegum lausnum.
Eitt mikilvægasta for-
gangsverkefni mann-
kyns er að koma skyn-
samlegu lagi á
flóttamannavandann.
Tugir milljóna eru á
vergangi vegna styrj-
aldarátaka og vatns-
skorts sem víða er í ver-
öldinni.
Fyrir um 2.000 árum var norður-
strönd Afríku kornforðabúr Róma-
veldis. Nú er öðruvísi umhorfs þar
vegna breyttra lífshátta sem byggst
hafa um aldir að verulegu leyti á
rányrkju frá hruni Rómaveldis.
Þessu mætti auðveldlega breyta.
Með nútímatækni má vinna vatn
með eimingu sjávar og nota til þess
rafmagn sem fengið væri með sól-
arorkuverum. Vatninu mætti dæla
um langan veg til miðlunar við
áveitu. Þetta gæti orðið grundvöllur
gríðarmikillar ræktunar þar sem
flóttafólk í dag gæti fengið nógan
starfa og lifað góðu og friðsömu lífi í
sátt við bæði guð og menn í löndum
þar sem nú eru að mestu leyti eyði-
merkur. Til að koma þessu í kring
yrði að sleppa stórkarlalegum áætl-
unum um að nema land á tunglinu og
jafnvel Mars, sem er glórulaust flan.
Og auðvitað þarf að koma böndum á
stjórnlausan hergagnaiðnaðinn sem
er meginfriðarspillir heimsins og
einn helsti ógnvaldur lýðræðis og
mannréttinda.
Lýðræði heimsins byggist á að
jafna megi efnahag milli þjóða sem
og einstaklinga sem mest. Það
stappar nærri guðlasti að eigna-
menn sölsi á siðlausan hátt undir sig
eignir annarra, jafnvel heilla þjóða,
til þess að efla sína hagsmuni, m.a.
með einokun á skoðanamyndunum
gegnum fjölmiðla sem þeir eiga.
Lýðræðið er sem brothættur list-
gripur úr viðkvæmu efni sem gæti
glatast að eilífu við heimskulega
meðferð.
Hvernig verður
lýðræði framtíðar?
Eftir Guðjón
Jensson
Guðjón
Jensson
» Það stappar nærri
guðlasti að eigna-
menn sölsi á siðlausan
hátt undir sig eignir
annarra, jafnvel heilla
þjóða, til þess að efla
sína hagsmuni.
Höfundur er leiðsögumaður
og eldri borgari í Mosfellsbæ.
arnartangi43@gmail.com
Fyrri grein mín end-
aði á ábendingu um
greinilegan skort á
starfsskipulagi hjá
þingmönnum, til vel
skipulagðra og mark-
vissra vinnubragða. Sú
ábending er alls ekki
vanhugsað sett fram,
eða án athugunar á
meintri rangri notkun
á takmörkuðum tíma
Alþingis til hnútukasts
milli pólitískra eða persónulegra
andstæðinga. Á undanförnum ára-
tugum virðast skipulagstilraunir Al-
þingis aðallega snúast um að auka
þingmönnum tækifæri til alls konar
óundirbúinna fyrirspurna: til ráð-
herra, ræður utan dagskrár eða um
fundarstjórn forseta, svo eitthvað sé
tínt til.
Samhliða framansögðu eru undar-
legustu uppákomur um tillögur til
„þingsályktunar“, sem iðulega eiga
sér afar takmarkaða möguleika á að
vera framkvæmdar. Til dæmis af
stjórnmálalegum ástæðum því
stjórnarflokkar voru ekki tilbúnir til
þeirra skuldbindinga sem fólust í
umræddum tillögum. Einnig má
vekja athygli á miklum fjölda þing-
mannafrumvarpa, sem einungis
komast einu sinni á dagskrá þing-
fundar, þegar málin eru lögð fram.
Örlög margra slíkra frumvarpa
verða að daga uppi í nefnd, sem hef-
ur úr of miklum málafjölda að vinna,
sem kemur frá þingmönnum. Skipu-
lagsleysi þingmannanna sjálfra lok-
ar fyrir þeim sjálfum leiðum til að fá
mál sín afgreidd. Til viðbótar þessu
má svo einnig nefna afburðailla unn-
in stjórnarfrumvörp. Það er und-
arlegt að sjá, því nýlega lét þáver-
andi forsætisráðherra, Geir H.
Haarde, vinna vandaðan bækling
með mikilvægustu leiðbeiningum
um vel og skilmerkilega unnin laga-
frumvörp. Ekki varð maður var við
að honum væri þakkað slíkt fram-
tak. Ekki hefur mikið orðið vart við
að ráðuneytin eða aðrar stofnanir,
sem semja lagafrumvörp, hafi til-
einkað sér þær góðu leiðbeiningar
sem þar komu fram.
Athygli má vekja á
því að allir þeir þættir,
sem taldir hafa verið
upp hér að framan,
hafa samverkandi áhrif
er tefja fyrir eðlilegri
og vandaðri vinnu
fastanefnda Alþingis,
við að fullvinna þau
mál sem til nefndanna
er vísað. Athuga má
einnig að ef einhver
framangreindra at-
hugasemda er gagn-
rýnd eða þær jafnvel
taldar óþarfar eða illa
tímasettar, er viðbragðið oftast að
það sé partur af málfrelsi og tján-
ingarfrelsi viðkomandi aðila að
mega setja erindi sitt fram eins og
gert var. Slíkt viðhorf er nátt-
úrulega út af fyrir sig, en þá má
spyrja. Hvað um rétt þeirra og
frelsi, sem fá viðkomandi illa unnið
mál til úrlausnar? Felst réttur
þeirra t.d. í að skila álíka illa unnu
svari? Eða auka vinnu sína til að
gera illa unnið þingmál að mögulega
nothæfri niðurstöðu?
Hlutverk
stjórnarandstöðuauka
Oft hef ég undrast viðhorf og
framgöngu minnihluta Alþingis.
Iðulega þegar meirihluti hefur
myndast hefur minnihlutinn farið að
haga sér eins og öll ábyrgð hafi ver-
ið af honum tekin og hann geti bara
argast að vild í meirihlutanum, án
allrar rökhugsunar. Nokkuð viða má
finna samantekt um ábyrgð og
skyldur meirihlutasamstarfs en ekki
hefur reynst auðfundin samantekt
um ábyrgð og skyldur minnihluta í
samfélagsverkefnum, t.d. eins og
stjórn lands eða sveitarfélaga. Mér
hefur fundist skorta skynsamlega
yfirvegaða rökhugsun um hlutverk
og skyldur minnihluta.
Ef hugsað er út frá því að minni-
hluti hafi í raun beittara vopn í
höndum en stjórnin sjálf, er rök fyr-
ir slíku víða að finna í nánast öllum
aðstæðum sem virðast manninum
yfirsterkari. En með hyggjuviti og
yfirvegaðri þekkingu á sviði þeirra
aðstæðna sem við er að eiga, kemur
fólk heilt og sterkara út úr varnar-
baráttu, heldur en úr sókninni
sjálfri. Í námsáfanga í opinberri
þjónustustjórnun benti ég á þá
ábyrgð sem minnihluti sveitar-
stjórna bæri á því að meirihlutinn
sýndi yfirvegaða ábyrgð í verkum
sínum. Leiddi ég rökin að því að
minnihlutinn hefði þá sérstöðu að
geta valið sér vopn í baráttunni, þar
sem meirihlutinn hefði þegar lagt
fram sín verk til opinnar gagnrýni.
Þarna skiptir hugarfarið öllu máli.
Viltu verða sigurvegari, eins og t.d.
skipstjóri sem sigrar illviðri og ólgu-
sjó? Með þekkingu og baráttuvilja
skilar hann skipi og skipshöfn í
örugga höfn. Velja má ýmsar að-
stæður til samanburðar. Í raun ber
minnihlutinn ábyrgð á því að forða
viðkomandi samfélagi frá þeim að-
stæðum sem meirihlutanum sást yf-
ir að meta í málatilbúnaði sínum. Því
miður hef ég einungis einu sinni
upplifað minnihluta Alþingis beitt af
yfirvegaðri skynsemi, en það gerði
Vilmundur heitinn Gylfason.
Frá þeim tíma hefur hundruðum
milljarða verið varið til aukinnar
menntunar ungs fólks í landinu. En
sú menntun hefur nánast eingöngu
verið í formi „sýndarveruleika“, því
hvergi var gert ráð fyrir þeirri
þekkingu sem nauðsynleg er. En sú
þekking fæst ekki nema í vægðar-
lausri úrlausn raunverulegra verk-
efna. Að hafa sleppt því að raungera
hina mikilvægu menntun, með raun-
þekkingu á lausn nær óleysanlegra
viðfangsefna, eru ungmenni með
mikilvæga menntun sett út í lífið, án
verklegrar þjálfunar. Þeim er ætlað
að beita menntun sinni samfélaginu
til framdráttar og eiga þannig rétt á
hlutdeild í velgengninni. Vantar
ekki púsl í þetta spil?
Meira um
starfshætti á Alþingi
Eftir Guðbjörn
Jónsson » Samhliða fram-
ansögðu eru und-
arlegustu uppákomur
um tillögur til „þings-
ályktunar“, sem iðulega
eiga sér afar takmark-
aða möguleika á að vera
framkvæmdar.
Guðbjörn
Jónsson
Höfundur er fyrrverandi ráðgjafi.
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar grein-
ar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að nota
innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir öryggi í sam-
skiptum milli starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið birtir
ekki greinar sem einnig eru sendar á aðra miðla.
Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu
mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn „Senda inn
grein“ er valinn.
Í fyrsta skipti sem innsendikerfið er notað þarf notandinn að nýskrá sig inn
í kerfið. Ítarlegar leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í skráningarferlinu. Eftir að
viðkomandi hefur skráð sig sem notanda í kerfið er nóg að slá inn kennitölu
notanda og lykilorð til að opna svæðið. Hægt er að senda greinar allan sólar-
hringinn.
Nánari upplýsingar veitir starfsfólk Morgunblaðsins alla virka daga í síma
569-1100 frá kl. 8-18.
Allt um sjávarútveg