Morgunblaðið - 19.04.2021, Blaðsíða 6

ELDGOS Á REYKJANESSKAGA6
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 19. APRÍL 2021
Límtré
• Vatnsfráhrindandi olíuborið límtré
• Hægvaxið gæðalímtré
• Sérsmíðum eftir máli
Gylfaflöt 6-8, 112 Reykjavík | Sími 587 6688 | fanntofell.is
Gunnhildur Sif Oddsdóttir
gunnhildursif@mbl.is
Páll Einarsson, jarðeðlisfræðingur
og prófessor emeritus, segir at-
burðarásina á Reykjanesskaga að
mörgu leyti vera mjög athyglis-
verða og bendir á að atburðarásin
hafi byrjað fyrir löngu.
„Gosið er bara partur af miklu
stærri atburðarás sem byrjaði að
öllum líkindum í desember árið
2019,“ segir Páll í samtali við
Morgunblaðið og bendir á að stöð-
ug virkni hafi verið á svæðinu síðan
þá.
„Partur af þessari atburðarás
eru skjálftahrinur sem hafa komið
aftur og aftur og kvikuinnskot á
nokkrum stöðum á flekaskilunum á
Reykjanesskaga. Það er atburða-
rásin,“ segir Páll og ítrekar að at-
burðarásin hafi hafist löngu áður
en byrjaði að gjósa. Gosið sé þar af
leiðandi síðasti þátturinn í langri
atburðarás.
Eldgosið hagar sér öðruvísi
en önnur á flekaskilum
Páll segir þá eldgosið í Geldinga-
dölum vera mjög lærdómsríkt.
„Þetta er í fyrsta skipti sem við
sjáum eldgos af þessu tagi á fleka-
skilunum. Önnur eldgos sem við
þekkjum á flekaskilunum hafa hag-
að sér dálítið öðruvísi,“ segir Páll
og bætir við að munurinn á eldgos-
inu í Geldingadölum og öðrum á
flekaskilum liggi fyrst og fremst í
því hversu lítið eldgosið er og
hversu rólega það byrjaði.
„Það fór svo rólega af stað að
það varð enginn var við það strax,
þó það væri í sjálfu sér mjög ná-
lægt byggð,“ segir Páll og bætir
við: „Það var eiginlega það sem
kom helst á óvart, hvað það var lít-
ið til að byrja með,“ segir Páll.
Að sögn Páls hafa flest önnur
gos á flekaskilum byrjað með lát-
um og mikilli virkni sem síðan hef-
ur dregið hratt úr. Þau séu því
ósvipuð gosinu í Geldingadölum
sem hefur nú í heilan mánuð verið
stöðugt eiginlega allan tímann.
19. MARS KL. 21:40
Fyrsta tilkynning um gos
Fagradalsfjalli barst
Veðurstofunni. Í framhaldinu var
staðfest að um gos væri að ræða
22. MARS
Gönguleið að gosinu
stikuð, svokölluð leið A
29. MARS
Blakleikur við gosið
vekur athygli erlendis
31. MARS
Útvarpsþátturinn Ísland
vaknar á K100 var sendur
út beint frá gosinu
5. APRÍL
Ný sprunga opnaðist um
600 metra norðaustur af
fyrri gossprungu í Geldingadölum
6. APRÍL
Annarri vefmyndavél
mbl.is komið upp. Því var
mögulegt að fylgjast með báðum
gossvæðunum í beinu streymi á
mbl.is um tíma
13. APRÍL
Fimmta og sjötta sprungan
opnuðust ummorguninn.
Fyrr sama morgun sagði
jarðfræðingurinn Þóra Björg
Andrésdóttir að alveg eins
væri hægt að tala um
hundrað metra sprungu
sem gjósi öll
14. APRÍL
Gosopin í
Geldingadölum orðin
átta talsins. Sama dag rann
hraun yfir gönguleið A
7. APRÍL
Þriðja sprungan opnaðist
beint fyrir framan
vefmyndavél mbl.is, 420 metra
norðan við upptökin í Geldingadölum.
Stuttu síðar var vefmyndavélin komin
undir hraun
Gönguleið A breytt svo að
mögulegt væri að sjá bæði
gossvæðin, það í
Geldingadölum og hitt í Meradölum,
frá henni
10. APRÍL
Fjórða sprungan
opnaðist á
gosstöðvunum. Hana mátti
fyrst sjá á vefmyndavél
mbl.is
í
Hljómsveitin Kaleo
sendi frá sér
tónlistarmyndband
sem tekið var upp við
eldgosið við lagið Skinny
16. APRÍL
Hraun tók að flæða úr
Geldingadölum
17. APRÍL
Níunda sprungan
opnaðist á
gosstöðvunum
19. APRÍL
Eldgosið
mánaðargamalt
Gosið partur af stærri atburðarás
- Mánuður síðan gos í Geldingadölum hófst en atburðarásin á Reykjanesskaga byrjaði miklu fyrr
- Jarðeðlisfræðingur segir eldgosið ólíkt öðrum eldgosum á flekaskilum enda er það lítið og fór rólega af stað
Að sögn Páls Einarssonar jarðeðlis-
fræðings má sjá leifar um alls konar
eldgos á Reykjanesskaganum. Bæði
lítil, löng og stór.
„Þannig að við erum með dæmi
um allt mögulegt,“ segir Páll og
bætir við að ekkert sem sé verið að
mæla eða fylgjast með geti sagt til
um framhaldið og því sé ekki hægt
að segja til um hversu lengi gosið
muni vara.
„Ef við skoðum bara næsta ná-
grenni við, í kringum Fagradalsfjall,
þá eru þar leifar um bæði gos sem
hafa örugglega staðið mjög lengi,
með litlum tilþrifum, og það eru líka
leifar um gos sem hafa staðið stutt
og greinilega verið lítil, sem eru af
sama tagi,“ segir Páll.
Þannig séu til dæmi um hvort
tveggja og að sögn Páls er ómögu-
legt að segja hvort eldgosið í Geld-
ingadölum ætli að verða. „Við telj-
umst þó yfirleitt nokkuð góð ef við
þykjumst vita nokkurn veginn hvað
er um að vera,“ segir Páll að lokum.
Ljósmynd/Ólafur Þórisson
Eldgos Á Reykjanesskaganum má finna leifar af alls konar eldgosum. Bæði
gosum sem staðið hafa lengi og öðrum sem staðið hafa stutt og verið lítil.
Ómögulegt að segja
til um lengd gossins