Fiskifréttir - 17.12.1999, Blaðsíða 32

32
FISKIFRÉTTIR 17. desember 1999
Grímseyjarlaxinn - sögufrægasti fiskur íslandssögunnar:
Varöskip var sent til
Grímseyjar eftir laxinum
— rætt við Óla H. Ólason í Grímsey sem veiddi laxinn í net
með föður sínum árið 1957
Einn sögufrægasti fiskur íslandssögunnar er örugg-
lega Grímseyjarlaxinn svokallaði sem veiddist í net um
400 metra vestan við Grímsey 8. aprfl 1957.
Laxinn var 132 sentímetra langur og blóðgaður vó
hann 49 pund eða 24,5 kfló. Svo mikið var við haft þeg-
ar fréttin um þennan stóra lax spurðist út að varðskip,
sem statt var á Faxaflóa, var sent rakleiðis norður til
Grímseyjar til þess að ná í laxinn. Slíkt hefur annars
ekki verið gert nema þegar náttúruhamfarir verða eða
þjóðhöfðingjar eru á ferð.
Vörubretti hvert á land sem er
—• Freðfiskbretti
—• Saltfiskbretti
—• Flugbretti
—• Einnota eurobretti
—• Iðnaðarbretti
—• Sérsmíðuð bretti
♦ Framleiðsla á Húsavík, Akureyri, Raufarhöfn og Reykjavík
SKIPA-
AFGREIÐSLA
HÚSAVÍKUR ehf.
Sími: 464 1020, fax: 464 1006 e-mail: sah@nett.is
CLRRK9*
Þýskir rafmagns-
og diesellyftarar
Brautryðjandi
í nýjungum
• Diskahemlar í olíubaði
• Riðstraumsmótorar,
sérstaklega aflmiklir
■ BAE þýskir rafgeymar
í allar gerðir lyftara
■ Þýskur Meyer
veltibúnaður
■Varahlutirog viðgerðir
á öllum gerðum lyftara
Úrval notaðra lyftara
Bræðurnir Ormsson • Lyftaraþjónusta
Lágmúla 9 • Sími 530 2800 • Fax: 530 2820 • Heimasíða: www.ormsson.is
Það voru feðgarnir og Grímsey-
ingarnir Oli Bjarnason og Oli H.
Olason sem veiddu Grímseyjarlax-
inn þegar þeir voru á netaveiðum
vestan við Grímsey. Netin voru
með sjö tommu riðli og Óli H. Óla-
son segir að þau hafi verið lögð á
um 12 faðma dýpi.
— Við höfðum hvorugur reynslu
af laxveiðum og vegna þess hve
laxinn var stór þá vorum við ekki
alveg vissir um það hvort þetta
væri lax eða einhver skyldur fxskur.
Við blóðguðum laxinn um borð í
bátnum og ég man að honum blæd-
di mikið. Fréttin um þennan stóra
frsk spurðist fljótlega út í eynni og
þegar við vorum að landa þá kom
til okkar maður sem sagði að óneit-
anlega væri fiskurinn líkur laxi en
hann væri hins vegar alltof stór til
þess að geta verið lax. Þetta var
ákaflega feitur og fallegur fiskur og
það þurfti báðar hendur til þess að
ná utan um stirtluna á honum, seg-
ir Óli en hann upplýsir að faðir
hans hafi haft áhuga á því að láta
reykja laxinn og þess vegna hafði
hann samband við yfirmann kjöt-
verslunar KEA á Akureyri og
spurðist fyrir um hvernig best væri
að ganga frá fiskinum fyrir reyk-
ingu.
— Á þessum árum höfðu
Grímseyingar samband við land í
gegnum fjarskipti og það gátu allir,
sem áhuga höfðu á, hlustað á sam-
töl manna. Sigmundur hjá KEA
spurði pabba hvort þetta væri stór
lax og fékk það svar að hann væri
sennilega 50 til 60 pund. Þetta
heyrðu einhverjir menn sem voru
að hlusta á loftskeytasendingarnar
og einn þeirra virðist hafa gert
Silla, fréttaritara Morgunblaðsins á
Húsavík, viðvart. Silli lét ritstjóm
Morgunblaðsins a.m.k. vita af því
að stórlax hefði veiðst við Grímsey
og þegar fréttin spurðist út fyrir
sunnan þá var ákveðið að senda
varðskip til þess að ná í fiskinn.
Varðskipið var þá statt á Faxaflóa
en það lagði af stað samdægurs og
kom hingað daginn eftir. Ég er ekki
viss um hverjir það voru sem
keyptu laxinn af pabba en við
heyrðum ekkert frekar af þessu
máli annað en það að laxinn hefði
verið stoppaður upp. Ég hef ekki
séð laxinn síðan hann fór héðan frá
Grímsey og ég hef ekki minnstu
hugmynd um það hvar hann er nið-
urkominn í dag, segir Óli.
Grímseyjarlaxinn —
Bakkaárlaxinn
Grímseyjarlaxinn vakti þjóðar-
athygli og hann er enn talinn
stærsti lax sem veiðst hefur hér við
land. Næst stærsti laxinn, sem vit-
að er um með vissu, er Bakkaárlax-
inn sem Marinó Jónsson, trillukarl
á Bakkafirði, veiddi í Bakkaá í
byrjun veiðitímabilsins sumarið
1992. Bakkaárlaxinn var 130 sentí-
metra langur og 43 pund að þyngd.
Við rannsókn hjá Veiðimálastofnun
kom í ljós að þetta var hoplax og er
talið að hann hafi vegið rúm 50
pund þegar hann gekk í ána haust-
ið 1991. Laxinn varð til við hrygn-
ingu haustið 1980, hann klaktist út
vorið 1981 og gekk loks til sjávar
sem seiði árið 1985. Laxinn var
þrjú ár í sjó. Hann gekk í ána til
hrygningar sumarið 1988 og síðan
hélt hann aftur til sjávar vorið eftir.
Þá tók við eitt ár í sjó og laxinn
kom næst til hrygningar sumarið
1990. Aftur gekk hann til sjávar
vorið 1991 en hann kom svo aftur í
ána um haustið og þar dvaldi hann
þar til að Marinó Jónsson setti í
hann í sumarbyrjun árið 1992.
Þessar upplýsingar fengust við at-
hugun á hreisturssýnishornum hjá
Veiðimálastofnun. Af framan-
greindu má vera ljóst að Grímseyj-
arlaxinn og Bakkaárlaxinn ný-
—
WL -j m
mg
Grímseyjarlaxinn. Mynd/Fiskifréttir: Sigurjón Ragnarsson.
Óli H. Ólason
genginn hafa verið svipaðir að
stærð en þó var sá fyrrnefndi
tveimur sentímetrum lengri. Ann-
ars segir lengd laxa ekki alltaf alla
söguna um þyngdina því vaxtarlag-
ið getur verið mismunandi eftir því
af hvaða stofnum laxarnir eru.
Þannig má nefna að hinn lands-
frægi veiðimaður Jakob V. Hafstein
veiddi 36 punda lax á flugu í
Höfðahyl í Laxá í Aðaldal 10. júlí
1942. Sá lax var 128,5 sentímetra
langur.
Aðeins veitt einn
lax á stöng
Óli H. Ólason í Grímsey segist
aðeins einu sinni hafa veitt lax á
stöng en það var í Fljótum í Skaga-
firði. Nafni árinnar segist Óli vera
búinn að gleyma.
— Hins vegar hef ég fengið þó
nokkuð af laxi í þorskanet í áranna
rás og mest fékk ég tvo laxa sama
daginn. Það voru 10 til 12 punda
laxar en þeir komu í net sem ég var
með á um 100 til 130 faðma dýpi.
Mér skilst að laxinn haldi sig mest
í yfirborðinu þannig að mér finnst
líklegast að þeir hafi lent í netinu
þegar verið var að draga það, segir
Óli H. Ólason.
Marinó Jónsson með Bakkaár-
laxinn