Rit Landbúnaðardeildar : A-flokkur - 01.05.1955, Blaðsíða 5

Inngangur,
Um og eftir 1930, þegar fyrir lágu niðurstöður af tilraunum þeim,
sem Þórir Guðmundsson, kennari á Hvanneyri, gerði á vegum Búnaðar-
félags íslands á árunum 1921 til 1929 með síldarmjölsgjöf handa sauðfé
með beit (Þórir Guðmundsson, 1928 og 1930), fóru bændur að gefa
sauðfé síldarmjöl til mikilla hagsbóta. Þórir Guðmundsson ráðlagði
að gefa kindinni 50 til 60 g af síldarmjöli á dag með beit, en taldi þó,
ef heyknappt væri, að óhætt væri að gefa hverri á 120 g á dag og ef til
vill meira. Lengi vel munu flestir bændur hafa fylgt þeirri reglu að gefa
kindinni um 50 g af síldarmjöli á dag með beit eða léttu heyfóðri, og gera
það margir enn, enda hafa ráðunautar í sauðfjárrækt yfirleitt ráðlagt
það. Á árunum 1940 til 1950 fóru margir bændur að gefa mun meira
magn af síldarmjöli, jafnvel 100 til 200 g hverri kind á dag eða meira.
Þetta orsakaði deilur milli bænda uin, hve stóra skammta af síldarmjöli
væri hagkvæmt að gefa sauðfé. Bændur í Norður-Þingeyjarsýslu fengu
áhuga á því, að gerðar yrðu tilraunir með, hve mikið síldarmjöl hag-
kvæmast væri að gefa ám með beit þar í héraði. Búnaðarsamband
Norður-Þingeyinga ákvað að beita sér fyrir málinu og leggja til þess
nokkurt fé.
Stjórn búnaðarsambandsins fól höfundi þessarar skvrslu að
leitast við með tilraunum að finna, hversu mikið magn af síldarmjöli
væri hagkvæmast að gefa ám með beit, annars vegar þar, sem fjörubeit
er mikið notuð, og hins vegar þar, sem landbeit er notuð og fé nær ekkert
í fjöru. Var þá leitað til Tilraunaráðs búfjárræktar um fræðilega og
fjárhagslega aðstoð við þetta starf. Tilraunaráð tók þessari málaleitan
vel, veitti búnaðarsambandinu nokkurn fjárhagslegan styrk og skipu-
lagði tilraunirnar með höfundi. Tilraunaráðið féllst á, að þessar tilraunir
gætu orðið liður í þeim víðtæku síldarmjölstilraunum, sem það hefur
verið að vinna að síðan 1946 (Pétur Gunnarsson, 1953).
Ákveðið var að gera tilraunir með mismunandi magn af síldarmjöli
handa ám með beit í Norður-Þingeyjarsýslu, annars vegar á býli, þar
sem fjörubeit er mikið notuð, og hins vegar á býli, þar sem fé nær ekki
til fjörubeitar. Tilrauninni, sem átti að gera með síldarmjölsgjöf ásamt
fjörubeit, var valinn staður að Miðtúni í Presthólahreppi, en þar er
fjörubeit mikið notuð og landbeit, þegar jarðlag og veðrátta leyfa, en