Heilsuvernd - 01.03.1952, Blaðsíða 19

IIEILSUVERND
15
Hér í ritinu hefir áður
verið lýst safnhaugabygg-
ingu (2. hefti 1949). En
ekki þarf að vanda eins
mikið byggingu þeirra og
þar er lýst, einkum ef næg-
ar jurtaleifar eru fyrir
hendi. Bezt er að hafa
hauginn sem allra stærst-
an. Breiddin er algeng frá
5 til 12 fet, oftast um 8 fet,
en lengdin er engum tak-
mörkum háð. Haugurinn gengur saman að ofan, og er
hallinn á þakinu látinn fara eftir úrkomunni. Haugurinn er
byggður þannig, að lag af hálmi er haft neðst, síðan hús-
dýraáburður, þar á ofan mold, helzt garðmold, og oft er
sett í hana kalk til að varna því, að hún súrni, en það
þarf að vera malaður kalksteinn sniðinn fyrir jarðyrkju.
Því var lengi vel trúað, að ekki væri gott að setja kalk næst
húsdýraáburði. Sir Albert Howard sannaði fyrstur manna,
að svo er ekki. Og seinna hefir þetta verið staðfest í til-
raunastofum í New Jersey og Vermount og sýnt, að kalk
varnar því m. a., að köfnunarefni í húsdýraáburði leysist
upp og samlagist andrúmsloftinu.
Aska er einnig notuð, en það verður að vera viðaraska,
kolaaska er ónothæf. Þegar haugurinn er byggður upp, eru
settir í hann stólpar, sem haugnum er hlaðið utan um.
Þegar haugurinn er fullbyggður, eru staurarnir dregnir
út, og myndast þá loftop, sem greiða fyrir súrefni inn i haug-
inn. Ef haugurinn er rétt byggður, hitnar nú í honum allt
upp í 70 stig á celsíus. Bakteríur, sem leysa sundur tréni
og hýði, gera það nú á nokkrum dögum, sem mundi taka
mánuði, ef áburðurinn hefði verið látinn á jörðina. I þess-
um mikla hita drepast allir skaðlegir gerlar og illgresisfræ,
en nokkrar tegundir af gerlum lifa í þessum hita. Og þegar
hitinn er kominn niður í 65 st. taka aðrar tegundir gerla við.