19. júní - 19.06.2018, Qupperneq 7

Ársrit Kvenréttindafélags Íslands | 5
Íslendingar hafa tekið þátt í
Söngva keppni evrópskra sjónvarps-
stöðva, Eurovision, frá árinu 1986. Á
þessum 32 árum hafa lög þjóðarinnar
verið valin með ýmsum hætti. Langoftast
hefur verið blásið til keppni eða alls 27
sinnum. Upphaflega kallaðist þessi for-
keppni Söngvakeppni sjónvarpsins en
árið 2013 var ákveðið að stytta nafnið
og heitir hún nú einfaldlega Söngva-
keppn in. Þegar keppnin hefur verið
haldin hefur RÚV í langflestum tilfellum
auglýst eftir lögum í keppnina og er þá
hverjum sem er heimilt að senda inn lag.
Alla jafna berast á bilinu 100–350 lög
fyrir hverja keppni og skipta innsend
lög því orðið þúsundum. Í þeim tilfellum
þegar keppni hefur ekki verið haldin
hefur RÚV hins vegar leitað beint til
tón listarfólks, ýmist fyrst til höfunda eða
flytjenda, um að taka þátt í Eurovision
fyrir Íslands hönd.
Þrátt fyrir að flytjendur laganna í
Söngvakeppninni fái mesta athygli eru
það í raun höfundarnir sem keppa. Þeir
bera ábyrgð á framsetningu laga sinna
og sjá um að velja flytjendur, búninga-
hönnuði og annað sem þarf til að lagið
njóti sín sem best á sviðinu. Þar sem
um lagakeppni er að ræða eru það því
lagahöfundarnir sem fá verðlaunin að
lokum. Hér verður sjónum því beint að
þeim en hvorki fjallað um flytjendur
né textahöfunda. Þar sem upplýsingar
um hlutfall kven- og karlhöfunda
innsendra laga liggja ekki fyrir verður
eingöngu fjallað um þau lög sem
komust í Söngvakeppnina sjálfa eða
voru valin til þátttöku í Eurovision fyrir
Íslands hönd.
Tölurnar
Í gegnum tíðina hafa karlmenn
verið í miklum meirihluta þeirra sem
semja útgefna popptónlist og er
Söngvakeppnin og þátttaka í Eurovision
þar engin undantekning.
Frá upphafsárinu 1986 hafa 315 lög
keppt í Söngvakeppninni eða verið valin
til þátttöku í Eurovision. Af þessum 315
lögum eru 37 eingöngu eftir konur eða
rétt um 12%. Auk þess hafa höfundar af
báðum kynjum samið 28 lög til viðbótar.
Það eru því 65 lög af 315, eða um 21%
laga, sem konur hafa samið, einar eða
í félagi við karla. Höfundar þeirra 315
laga sem hafa tekið þátt eru alls 412. Þar
af eru 77 konur eða rúmlega 18,5%.
Þróunin
Á fyrstu árum keppninnar voru
konur í algjörum minnihluta laga höf unda.
Ein kona, Ragnhildur Gísla dóttir, var með-
höfundur lags árið 1986 en það var svo
ekki fyrr en árið 1990 að kona sást aftur
í laga höfunda hópn um. Þá flutti Bergþóra
Árnadóttir eigið lag og texta. Engin kona
var meðal höfunda í keppninni 1991
en Herdís Hallvarðsdóttir átti lag og
texta í keppninni 1992. Árið 1993 tóku
í fyrsta skipti tveir kvenhöfundar þátt
í sömu keppni. Ingunn Gylfadóttir átti
þá tvö lög sem hún samdi í félagi við
Tómas Hermannsson auk þess sem Katla
María Hausmann flutti eigið lag. Árið
1994 flutti Anna Mjöll Ólafsdóttir eigið
lag í þriggja laga keppni og tveimur
árum síðar, árið 1996, var svo lag
hennar og föður hennar, Ólafs Gauks,
valið úr innsendum lögum til keppni í
Eurovision og var það í fyrsta skipti sem
kvenhöfundur keppti fyrir Íslands hönd.
Á árunum 1997–2007 voru konur
lítt áberandi í keppninni og það var
til dæmis ekki fyrr en árið 2006 sem
kona átti aftur bæði lag og texta en
þá tók Bryndís Sunna Valdimarsdóttir
þátt með laginu „Hjartaþrá“. Nokkur
breyting varð á þegar Laugardagslögin
voru kynnt til sögunnar haustið 2007.
Keppnin stóð yfir allan veturinn og
voru níu lagahöfundar handvaldir til
þátttöku, þar af fjórar konur, þær Hafdís
Huld Þrastardóttir, Svala Björgvinsdóttir,