19. júní - 19.06.2018, Blaðsíða 11

Ársrit Kvenréttindafélags Íslands | 9
Listakonurnar Eva Ísleifs, Katrín
Inga Jónsdóttir Hjördísardóttir og Rakel
McMahon skipa gjörningahópinn It’s
the media it’s not you sem að þeirra
sögn er vettvangur fyrir rannsóknir á
gjörningaforminu sem aðferðafræði og
miðli. Allar eru þær sjálfstætt starfandi
og því er samstarfið tilviljanakennt.
Þær komu til að mynda saman í Eastern
Edge galleríinu á Nýfundnalandi árið
2015 og fluttu gjörningasyrpuna
Crying Limmo, Peta Loves Pollock og
The Piece Text About. Síðastliðinn
vetur opnuðu þær sýninguna About
Looking í Gallery GAMMA. Segja má
að þungamiðja sýningarinnar sé módel-
teikningar kvennanna sem unnar voru
á tveggja vikna tímabili sumarið 2017
í Aþenu á Grikklandi. Á sýningunni er
einnig að finna ljósaskúlptúra, ljós-
mynd, veggjatexta í yfirstærð og mynd-
bands upptöku Ara Alexanders Ergis
Magnús sonar á viðtali Jóns Proppé við
listakonurnar en báðir önnuðust þeir
sýningar stjórn. Titill sýningarinnar,
About Looking, er bein tilvísun í sam-
nefnda bók Johns Berger. Mig langar
þó að máta sýninguna lauslega við
aðra bók Bergers, Ways of Seeing, sem
fjallar einnig um áhorfið og þá sér-
staklega framsetningu hins kvenlæga
og karllæga í vestrænni menningu og
sjónlistum.
Teikningar: Að horfa
Sýningin About Looking snýst að
miklu leyti um að leyfa sér að staldra
við, horfa, skoða og sjá. Mér varð
hugsað til þess hvernig íhugult áhorf
módelteiknarans breytir viðfangs efninu,
á hvítum pappírnum víkja persónu-
einkenni fyrir formgerð og módelið
verður brotakennt; það breytist úr því
að vera tiltekin kona yfir í samspil lína,
skugga og áferða. Kjarni sýningarinnar
er, eins og áður sagði, módelteikningar
sem bera yfirskriftina „The nude drawing
the nude“ og sýna listakonurnar í af-
hjúpandi hversdagsleikanum, liggjandi
og sýslandi í heitri, loftlausri íbúð í
Aþenu. Þar eru listakonurnar í tvöföldu
hlutverki, annars vegar sem gerendur og
hins vegar sem viðföng, eins og þær orða
það í umræddu viðtali. Þannig verður
áhorfandinn í raun vitni að vinnuferlinu
þar sem listakonan (gerandinn) teiknar
aðra konu (viðfangið). Kvenlíkamar
teikninganna eru óræðir, erfitt er að
greina Rakel frá Katrínu og Katrínu
frá Evu. Þannig eru þær eitt, þær eru
einfaldlega konur. Konur, vinkonur og
listakonur sem eru á þessum tímapunkti
að vinna að því að skrásetja hver aðra.
Teikningarnar má einnig skoða sem
leifar af gjörningi, þær eru heimildir um
gjörning sem átti sér stað á þessu tveggja
vikna tímabili. Það vakti athygli að
ekki voru undirskriftir á teikningunum
og því erfitt að aðgreina sjónarhorn
kvennanna þriggja. Fyrir vikið má
segja að á skissunum birtist almennt
sjónarhorn kvenna og áhorfandinn fær
að vera fluga á vegg í stundarkorn.
Veggjatextinn undirstrikaði einnig þá
tilfiningu að um almennt sjónarhorn
væri að ræða auk þess sem skynja má í
honum ákveðinn vott tímaleysis.
Í menningarlegu samhengi vísa
teikningarnar annars vegar til tilvistar-
og verufræðilegra hugmynda um
kvenlíkamann en einnig til bókmennta-
og kvikmyndahefðarinnar en þar hefur
samstaða kvenna löngum verið sveipuð
dulúð. Til að mynda er kvikmyndin The
Virgin Suicides eftir Sofiu Coppola og
skáldsagan Little Women eftir Louisu
May Alcott dæmi um tilraunir til að
gefa innsýn í þessa dulúð og mynd af
tilveru kvenna með þeirra eigin augum.
Markmið sýningarinnar About Looking
er af svipuðum toga en umfjöllunarefni
hennar er að hluta „the female gaze“
eða sjónarhorn kvenna, hugtak sem
var upphaflega notað til þess að skapa