19. júní - 19.06.2018, Blaðsíða 62

60 | 19. júní 2018
og karlastörf. Þeir eiga að leggja ríka
áherslu á að jafna hlut kynjanna í
stjórnunar- og áhrifastöðum og setja
sér jafnréttisáætlun ef starfsmenn eru
25 eða fleiri. Þar á að fjalla um markmið
og setja fram áætlun um hvernig eigi
að ná þeim til að tryggja starfsmönnum
réttindi samkvæmt öllu því sem nefnt
hefur verið hér að framan og fjallað
er um í jafnréttislögum. Í lögunum
segir einnig að atvinnurekendur og
yfirmenn stofnana og félagasamtaka
skuli gera sérstakar ráðstafanir til að
koma í veg fyrir að starfsfólk, nemar og
skjólstæðingar verði fyrir kynbundnu
ofbeldi, kynbundinni áreitni eða
kynferðislegri áreitni á vinnustað,
stofnun, í félagsstarfi eða skólum.
RÁÐNINgARVeRND
Margir óttast afleiðingarnar af því
að stíga fram og kvarta undan misrétti
eða áreitni. Því er vert að benda á að
í jafnréttislögum er fjallað um tiltekna
ráðningarvernd þeirra sem hafa lagt
fram kvörtun á grundvelli laganna.
Samkvæmt þeim á atvinnurekandi að
gæta þess að starfsmaður verði ekki
beittur óréttlæti í starfi, s.s. með tilliti
til starfsöryggis, starfskjara eða mats á
árangri, auk þess sem atvinnurekanda
er óheimilt að segja starfsmanni
upp sökum þess að hann hafi krafist
leiðréttingar á grundvelli laganna.
Verndin gildir í eitt ár frá því að kvörtun
var lögð fram.
Þegar þessi grein er rituð er til
umfjöllunar fyrir Alþingi að innleiða
löggjöf um jafna meðferð á vinnumarkaði
óháð kynþætti, þjóðernisuppruna, trú,
lífsskoðun, fötlun, skertri starfsgetu,
aldri, kynhneigð, kyneinkennum eða
kyntjáningu. Verði frumvarpið (loksins!)
að lögum munu gilda sambærilegar
reglur og nefndar hafa verið hér að
framan um bann við mismunun og
ráðningarvernd á grundvelli fleiri
ástæðna en eingöngu kyns í almennum
lögum.
öryggi á vinnustað
Meginmarkmið #MeToo-bylting-
arinn ar er að áreitni og annað ofbeldi
heyri sögunni til en það hafa lengi
hvílt ríkar skyldur á atvinnurekendum
til fyrirbyggjandi aðgerða gegn áreitni
og ofbeldi á vinnustað samkvæmt
áðurnefndri reglugerð.
Í fyrsta lagi á starfsfólk rétt á því
að komið sé fram við það af virðingu
á vinnustaðnum. Það á rétt á vernd
gegn kynbundinni og kynferðislegri
áreitni og öðru ofbeldi á vinnustað af
hálfu yfirmanna, samstarfsmanna og
einstaklinga sem starfsfólk þarf að eiga
í samskiptum við vegna vinnu sinnar
(utanaðkomandi aðila, s.s. skjólstæðinga
eða viðskiptavina).
Til að svo megi verða eiga
atvinnu rekendur samkvæmt reglu-
gerðinni að:
1. Meta áhættu á því að starfsfólk
verði fyrir áreitni eða ofbeldi á
vinnu staðnum (mælt er með því að
áhættu matið sé gert í samstarfi við
starfsfólkið).
2. Auka skilning starfsfólks á og vitund
um að slík hegðun sé óheimil.
3. Gera skriflega áætlun um forvarnir
og viðbrögð við áreitni eða ofbeldi
þar sem fram kemur hvert starfsfólk
eigi að leita (mælt er með því að
allt starfsfólk sé frætt sérstaklega
um áætlunina og hvar megi nálgast
hana).
4. Stöðva slíka hegðun og grípa til
aðgerða til að koma í veg fyrir að
hún endurtaki sig.
5. Grípa til aðgerða ef atvinnu rekandi
verður var við hegðun eða ágreining
í samskiptum starfsmanna sem líkur
eru á að leitt geti til slíkrar áreitni
eða ofbeldis verði ekki gripið til
aðgerða.