Syrpa - 01.06.1948, Page 25

Dettur henni í hug, að við förum að taka ofan af
ull og vanrækjum önnur mikilsverðari heimilis-
störf? —
Engum dettur í hug að kambar og rokkar verði
teknir aftur fram sem vinnuvélar til þess að klæða
þjóðina eins og áður var. — En við, sem bjartsýn-
ust erurn, teljum ekki óhugsandi að íslenzkur tó-
skapur geti aftur hlotið veglegan sess í heimilis-
menningu okkar. — Margir sakna fínu tóvinnunn-
ar og þeim finnst, að við séum á leiðinni að glata
hluta af sjálfum okkur, ef við höldum ekki áfram
þessari þjóðlegu iðju, sem átt hefur sinn þátt í,
að við íslendingar höfnm ekki orðið verr úti.
Hvers vegna má ekki eyða tíma í fallega tdlar-
vinnu ur innlendu efni eins og sitja við alls konar
handavinnu úr titlendu efni að henni ólastaðri,
sé hún smekkleg og vel gerð? Handavinnusýning-
ar eru margar í Reykjavík á hverju vori. Þar kenn-
ir margra grasa. — Allar sýningarnar bera vott um,
að mikið er unnið og miklum tíma eytt í alls
konar handavinnu. Stórar veggábreiður eru saum-
aðar og tekur oft rnörg ár að fullgera þær. Dúkar
og ábreiður eru einnig til sýnis o. s. frv. Þá ber
það ekki ósjaldan við, að hálfsaumaðir dúkar
koma fram í dagsins ljós. Dúkar, sem byrjað hef-
ur verið á fyrir mörgum árum í einhverjum skóla.
innlendum eða erlendum. Löngum tíma hefur
verið eytt til þess að saurna fjórða hluta eða helnr-
ing. Tíminn reyndist of stuttur í skólanum til
þess að verkinu yrði lokið, og þar með var sú saga
á enda. — Slíkir dúkar liggja oft á kistubotni ár-
um saman og verða engum að gagni né gleði. —
Hvernig var þessum tínra varið? Hefði ekki eins
nrátt nota hann til þess að læra tóskap — læra að
konra ull í fat og viðhalda svo þjóðlegri mennt?
Fyrsta heimilisiðnaðarsýning, senr ég man veru-
lega eftir var haldin á Akureyri vorið 1918. — A
þeirri sýningu fór mest fyrir tóskapnum. Þar
voru til sýnis fín og falleg langsjöl og hyrnur,
framúrskarandi vel unnir munir, með nrörgum
litbrigðum, en allt sauðalitunr. Köflúttir og
röndóttir svuntudúkar og vaðmál þöktu veggina.
Hárfínar skotthúfur, vetlingar, treflar og sokkar
voru þar, allt fallegir og vel unnir munir. Þessi
sýning var fyrir Norðurland. — Landssýningin,
sem haldin var hér i Reykjavík síðastliðið vor,
átti að sýna heimilisiðnað okkar eins og lrann er
nú á vegi staddur. Ég átti kost á að fylgjast örlítið
með því, sem sent var á sýninguna. Var áberandi,
hve lítið fór fyrir ullarvinnunni. Margt þeirra
muna, er sendir voru til sýningarinnar voru aldrei
sýndir, og er mér óhætt að fullyrða að betra hefði
verið að eyða tíma í að hæra ull heldur en sitja
við að vinna fjölmargt af því, sem sent var.
Þegar á sýninguna kom og litið var yfir handa-
vinnudeildina, var íslenzka tóvinnan ekki áber-
andi að vöxtum til. En fallegt var handbragð tó-
skaparkvennanna. — Ef litið var í skrána, kom í
ljós, að eldri konur áttu heiðurinn af tóvinnunni.
í einu horni var þó ullarvinna gerð af ungum
stúlkum í Tóvinnuskólanum á Svalbarði.
Gleðilegur vottur um tilraun til þess að beina
hugum ungra kvenna að þessari vinnu! Ég furð-
aði mig á því, hve þessum skóla var lítill gaumur
gefinn. — Þó vona ég að margir, sem sýninguna
sóttu, hafi tekið eftir tóskap ungu stúlknanna á
Svalbarði.
Það er ekki í fyrsta sinn, sem Halldóra Bjarna-
dóttir liefur beitt sér fyrir góðu rnáli, en luin
er forstöðukona og stofnandi skólans að Sval-
barði. Halldóra hefur unnið mikið l’yrir íslenzkan
heimilisiðnað. Henni er fyrir löngu orðið Ijóst
að tóskapur á heimilum er í stórfelldri afturför
og mun gleymast innan skamms, sé ekkert að-
hafzt. — Hún veit, að ungu sveitastúlkurnar læra
ekki tóskap heima, enda virðist sú skoðun færast
mjög í vöxt meðal unglinga, að ekkert sé hægt
að læra, nema í skólutn. — En út í þá sáhna verð-
ur ekki farið hér. —
Með h'verju ári hallast ég rneira að þeirri skoð-
un, að húsmæðraskólarnir okkar hefðu alltaf átt
að kenna helztu atriði í meðferð ullar og tóskap-
ar. En tímaleysi hefur verið kennt um, eins og
víða annars staðar.
Engum dettur í hug, að skólarnir geti gert allar
námsmeyjarnar að úrvals tóskaparkonum. En
þeir gætu glætt áhuga fyrir þeirri list. — Væri
þá ef til vill von urn, að ein og ein námsmeyja
festi svo í rninni þann lærdóm að sú undirstaða
gæti síðar orðið að liði, þegar skilningur og þroski
kennir þeim að virða betur þennan þjóðlega
iðnað.
Fyrir nokkrum árum var því hreyft á
„landsþingi kvenna“, að ákjósanlegt væri, að tó-
vinnudeild yrði starfrækt við einhvern húsmæðra-
skólann. Var minnst á húsmæðraskólann að
Laugum í því sambandi. Engar ákvarðanir voru
teknar, enda voru húsakynni á Laugum þá svo
þröng, að ógjörningur var að bæta við nemend-
urn. En Halldóra okkar Bjarnadóttir lét ekki
sitja við orðin tóm. Hún kom upp tóvinnuskóla
á Svalbarði við Eyjafjörð, sem tók til starla laust
S YRPA
63