Morgunblaðið - 11.10.2021, Síða 29

MENNING 29
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 11. OKTÓBER 2021
Nánari upplýsingar um sýningartíma á sambio.is
TRYGGÐU ÞÉR
MIÐA INNÁ
SÝND MEÐ ÍSLENSKU TALI
T H E T E L E G R A P H
S . F. C H R O N I C L E
B B C
T I M E O U T
90%
F R Á L E I K S T J Ó R A T H E R I T U A L
R E B E C C A H A L L
N I G H T H O U S E
T H E
T O D A R K A N D D A N G E R O U S P L A C E S”
“A F I L M T H A T A L L O W S T H E M I N D T O G O
S I L V E R S C R E E N R I O T
86%
O R I G I N A L C I N
T H E A U ST I N C H R O N I C L E
SÍÐASTA BOND MYNDIN MEÐ DANIEL CRAIG
ÞESSA VERÐA ALLIR AÐ SJÁ Í BÍÓ
84%
B
ókin Olía, fyrsta skáldsaga
Svikaskálda, á mjög
sterka spretti en kafl-
arnir eru svo misjafnir að
gæðum að bókin nær ekki, þrátt
fyrir aðdáunarverða tilraun, að
verða að sterkri
heild. Uppbygg-
ing bókarinnar er
óvenjuleg og
frískandi en þar
segja sex konur
sögu sína út frá
eigin sjónar-
horni. Engir
tveir kaflar eru
skrifaðir af sama
skáldi. Kaflarnir
tengjast hver öðrum innbyrðis en
tengslin eru missterk og ekki annað
hægt en að spyrja hvort sumir kafl-
arnir hafi í raun verið nauðsynlegir
sögunni. Bókin fetar þannig ein-
hvern undarlegan en áhugaverðan
stíg á milli skáldsögu og smásagna-
safns.
Ólíkindatól
Þótt byrjun þessa bókadóms megi
teljast nokkuð neikvæð þýðir það
ekki að bókin sé léleg, því það er
hún sannarlega ekki. Hún er ólík-
indatól sem er erfitt að festa fingur
á, erfitt að setja í eitthvert ákveðið
box og því snúið að dæma hana og
greina. Samtímis er spennandi að
skoða bókina vegna þess hve frá-
sagnaraðferðin er framandi.
Svikaskáld, hópurinn sem skrifar
bókina, standa undir nafni í þessu
verki. Hafi lesandinn búist við
skáldsögu er hann svikinn, hafi
hann gert ráð fyrir smásagnasafni
er hann líka svikinn. Og hann neyð-
ist eiginlega til þess að leggja hug-
myndir sínar um smásögur og
skáldsögur á hilluna og lesa aftur,
algjörlega opinn fyrir því sem koma
skal.
Svikaskáld samanstanda af þeim
Þórdísi Helgadóttur, Þóru Hjör-
leifsdóttur, Sunnu Dís Másdóttur,
Ragnheiði Hörpu Leifsdóttur, Mel-
korku Ólafsdóttur og Fríðu Ísberg.
Í Olíu takast þær á við tvö stór við-
fangsefni sem eru ofarlega á baugi í
samtímanum; stöðu kvenna og lofts-
lagsmál. Bæði viðfangsefnin eru
skoðuð út frá nokkrum sjónarhorn-
um og ná Svikaskáldin dýpt í
vangaveltum sínum, sérstaklega um
loftslagsmál. Unga kynslóðin tjáir
sig um málið, hrædd um það sem
koma skal, elsta kynslóðin sér ekki
tilgang í því að velta sér of mikið
upp úr orðnum hlut, t.d.: „Ég er
jafn hverfandi og jöklarnir“, og
kynslóðin í miðjunni er ekki ein-
róma í afstöðu sinni til málefnisins.
Á köflum eru textarnir hrífandi
og jötunsterkir, eiga auðvelt með að
taka lesandann með sér inn í sögu-
heiminn. Sumir kaflanna eru þannig
að þeir bjóða upp á mun lengri sög-
ur, jafnvel heilu skáldsögurnar, og
voru það t.d. vonbrigði þegar í ljós
kom að ég myndi ekkert fá að heyra
meira um Gerði, meistaralega vel
smíðaðan karakter sem lítur á
heiminn frá þröngu en einstöku
sjónarhorni. Þá eru sumir textanna
veikari en aðrir og vegna þess miss-
ir bókin stundum dampinn.
Þrátt fyrir að kaflarnir séu mis-
góðir eru þeir allir merkilegir á sinn
hátt og fela í sér mjög sterka per-
sónusköpun. Flestir kaflanna eru
fullir af húmor og er stíll hvers höf-
undar fyrir sig einkennandi fyrir
viðkomandi.
Morgunblaðið/Unnur Karen
Svikaskáld Þrátt fyrir að kaflarnir séu misgóðir í Olíu eru þeir allir merkilegir á sinn hátt, segir í rýni.
Skáldsaga
Olía
bbbmn
Eftir Svikaskáld.
Mál og menning, 2021. 182 bls.
RAGNHILDUR
ÞRASTARDÓTTIR
BÆKUR
Svikaskáld á lítt troðinni slóð
Á
kveðinn ljómi er eflaust
yfir flestum ef ekki öllum
störfum en eftir lestur
glæpasögunnar Út að
drepa túrista eftir Þórarin Leifsson
renna sennilega tvær grímur á les-
endur varðandi
störf leiðsögu-
manna og rútu-
bílstjóra.
Sagan lýsir
fyrst og fremst
ferðalagi hóps út-
lendinga í „skíta-
veðri“ á Íslandi
um miðjan mars
2020, skömmu
eftir að landinu
var nánast lokað vegna kórónuveiru-
faraldursins. Dagskrá hvers dags
fylgir ásamt kvöldverðarmatseðli en
margt fer öðruvísi en ætlað er.
Þórarinn er leiðsögumaður. Fram
kemur að frásögnin sé byggð á
sannsögulegum atburðum, „en for-
dómar, kynþáttahatur, fitusmánun,
karlremba, kvenfyrirlitning, minni-
hlutasmánun, mistök í leiðsögn og
ýmiskonar óeðli eru ekki höfundar“.
Upplýsingar um farþega að hætti
Agöthu Christie benda til að hér sé
á ferð krimmi í hennar anda, en
þrátt fyrir morð og fleira sem ein-
kennir glæpasögur er þetta fyrst og
fremst lýsing á ferðalagi og sér í lagi
á Kalman Pétri leiðsögumanni og
Magnúsi rútubílstjóra. Mennirnir
eru í einu orði sagt vonlausir, bjóða
ekki af sér góðan þokka, þola ekki
vinnuna, ná litlu sem engu sambandi
við viðskiptavini sína og eru úti að
aka.
Undirtónninn er alvarlegur og
viðbjóðurinn leynir sér ekki en
söguþráðurinn er engu að síður
fyndinn og lýsingarnar kalla oft
fram óstöðvandi hlátur, þótt sumar
séu á gráu svæði eins og til dæmis
„djöfulsins Dalvíkingar“. Því kemur
ekki á óvart að höfundur sverji þær
af sér.
Rannsóknarlögreglumaðurinn
Baldur Eiðsson, „goðsögn í lifanda
lífi“, er sérfræðingurinn í sögunni,
hokinn af reynslu. Því kemur
spánskt fyrir sjónir að fjölmiðlafólk
viti varla af manninum, sem hættir
störfum sjö dögum eftir að hann er
kynntur til sögunnar.
Uppbyggingin er óvenjuleg
blanda glæpa og fyndni, en þegar
allt kemur til alls er það umhyggja
fyrir öðrum sem öllu skiptir í þess-
ari óvenjulegu og hressilegu sögu.
Morgunblaðið/Kristinn
Leiðsögumaður Þórarinn Leifsson, höfundur bókarinnar Út að drepa
túrista, sem rýnir segir vera óvenjulega og hressilega glæpasögu.
Allt fyrir ástina
Glæpasaga
Út að drepa túrista bbbbn
Eftir Þórarin Leifsson.
Mál og menning 2021. Kilja. 288 bls.
STEINÞÓR
GUÐBJARTSSON
BÆKUR