Morgunblaðið - 16.10.2021, Blaðsíða 4

4 FRÉTTIR
Innlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. OKTÓBER 2021
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Innsend gögn til Fjármálaeftirlits
Seðlabanka Íslands leiða í ljós að
heildarkostnaður samtrygginga-
sjóða lífeyrissjóðanna hér á landi,
bæði beinn og óbeinn, nemur tæp-
lega 24 milljörðum kr. eða sem sam-
svarar um 0,46% af heildareignum
sjóðanna þegar litið er á kerfið í
heild. Þetta kemur fram í grein eftir
Björn Z. Ásgrímsson, sérfræðing í
Seðlabankanum á sviði lífeyris og vá-
trygginga, í Kalkofninum, nýrri vef-
útgáfu Seðlabankans. Heildarkostn-
aður af séreign sjóðanna er svo til
viðbótar tæpir 2,7 milljarðar og af
séreign í vörslu annarra tæpir 1,9
milljarðar. Samtals er því kostnaður
við samtryggingarsjóði og séreigna-
lífeyrissparnað landsmanna rúmir 28
milljarðar kr.
Segir Björn að auðvitað sé kostn-
aðurinn misjafn milli sjóða eða allt
frá 0,17% til 0,93% af eignum og hafa
stærð og eignasamsetning sjóðanna
áhrif á það. „Gögnin gefa sterka vís-
bendingu um stærðarhagkvæmni í
starfsemi lífeyrissjóða. Þó eru dæmi
um að litlir sjóðir séu með hlutfalls-
lega lágan kostnað, ef eignasafnið er
fábreytt og einfalt í stýringu,“ segir í
greininni.
Fjárfestingargjöld eru langstærsti
útgjaldaliður lífeyrissjóða eða um 16
milljarðar hjá samtryggingasjóðum,
þar af eru rúmir 5,5 milljarðar vegna
erlendra verðbréfasjóða og 5,8 millj-
arðar vegna annarra erlendra sjóða.
Kaup og söluþóknanir eru um 500
milljónir, og umsýsluþóknanir vegna
útvistunar eignastýringar 893 millj-
ónir hjá samtryggingasjóðum svo
dæmi séu nefnd af tölum sem birtar
eru í greininni.
Skrifstofu- og stjórnunarkostnað-
urinn er 7.669 milljónir vegna sam-
tryggingar og tæplega 1,2 milljarðar
vegna séreignar hjá lífeyrissjóðun-
um eða samtals um 8,8 milljarðar.
Háð frammistöðu og aðhaldi
Í greininni fjallar Björn um kostn-
að og ávöxtun lífeyrissjóðanna og
bendir á að lífeyrissjóðakerfið er að
mestu leyti þannig uppbyggt að það
hefur skilgreint markmið um
greiðslu lífeyris. Lífeyrisgreiðslur
séu því á endanum háðar frammi-
stöðu sjóðanna á fjármálamörkuðum
og kostnaðaraðhaldi í starfsemi.
„Að sjálfsögðu fylgir starfsemi líf-
eyrissjóða umtalsverður kostnaður
og álitsgjafa kann að greina á um
hvað telst ásættanlegt í þeim efnum,“
segir Björn og setur fram dæmi þar
sem með einföldu reiknilíkani megi
leiða að því líkum að t.d. gæti hækk-
un kostnaðar sem hlutfall af eignum
úr 0,25% í 1% lækkað lífeyrisréttindi
um 12% miðað við 40 ára sparnað.
Virkari samkeppni
Með reglum um ársreikninga líf-
eyrissjóða árið 2015 var stórt skref
stigið í átt að auknu gegnsæi um
kostnað lífeyrissjóða að því er bent
er á í greininni. Upplýsingagjöf hafi
stórbatnað.
„Ekki hafa verið sett fram opinber
viðmið eða takmarkanir varðandi
kostnað á lífeyrismarkaði hér á landi.
Slíkt hefur verið reynt víða erlendis
en með misjöfnum árangri. Virk
samkeppni milli lífeyrissjóða ætti að
geta stuðlað að nauðsynlegu kostn-
aðaraðhaldi. Miðað við óbreytt skipu-
lag lífeyrissparnaðar er þó erfitt að
sjá fyrir sér virka samkeppni þeirra í
milli. Það væri helst á sviði séreign-
arsparnaðar að jarðvegur fyrir virk-
ari samkeppni gæti skapast,“ segir
Björn í greininni.
Hann bendir á að aðhald frá hags-
munaaðilum eins og sjóðfélögum
ásamt kröfum um gagnsæi kostnaðar
muni áfram skipta miklu um kostn-
aðaraðhaldið. Haghafar verði einnig
að hafa í huga við samanburð á
kostnaði, að í mörgum tilfellum geti
hærri kostnaður leitt til betri ávöxt-
unar. „Hár kostnaður getur einfald-
lega gefið til kynna meiri þjónustu og
fagmennsku og leitt til betri árang-
urs varðandi ávöxtun til lengri tíma
litið og þar af leiðandi aukinna lífeyr-
isréttinda sjóðfélaga. Kostnað og
ávöxtun þarf því að skoða í sam-
hengi.“
Kostnaðurinn vel á
þriðja tug milljarða
- Skrifstofu- og stjórnunarkostnaður sjóða 8,8 milljarðar
Morgunblaðið/Eggert
Við störf Lífeyrissparnaður lands-
manna er í dag um 6.300 milljarðar.
Veita á meira fé til ýmissa viðfangs-
efna skv. tillögum sem borgarstjóri
lagði fram á fundi borgarráðs sl.
fimmtudag að viðaukum við fjárhags-
áætlun borgarinnar fyrir yfirstand-
andi ár. Samtals upp á rúmlega 80
milljónir króna.
Fjölga á sérfræðingum tímabundið
til að vinna úr áhrifum kórónuveiru-
faraldursins á börn og unglinga og er
lagt til að fjárheimildir verði hækk-
aðar um 40 milljónir vegna þess. Í
sumar samþykkti borgarráð tíma-
bundna fjölgun sérfræðinga til að
vinna úr áhrifum faraldursins á börn
og unglinga og að veittar verði 140
milljónir vegna verkefnisins. Hefur
velferðarsvið borgarinnar nú óskað
eftir að fjárheimildir hækki um 40
milljónir á þessu ári og 100 milljónir á
næsta ári.
39 milljónir vegna Hörpu og LR
Í tillögum borgarstjóra er einnig
lagt til að fjárheimildir hækki um
rúmar 39 milljónir kr. vegna Hörpu
og Leikfélags Reykjavíkur. Þar af eru
tæpar 14 milljónir sem renna til
Hörpu en 25,5 milljónir til Leikfélags
Reykjavíkur. Fram kemur að nú lítur
út fyrir að greiðslur af skuldabréfi
borgarinnar vegna Hörpu verði 13,9
milljónum kr. umfram áætlun ársins
og að gert er ráð fyrir að samningur
Reykjavíkurborgar við Leikfélag
Reykjavíkur verði um 25.500 millj. kr.
yfir áætlun ársins.
Í báðum tilvikunum var gert ráð
fyrir 1% hagræðingarkröfu upp á 7,6
milljónir í Hörpu og 7,1 millj. kr. hjá
Leikfélagi Reykjavíkur. Þá hafa vísi-
tölur hækkað umfram það sem áætl-
anir gerðu ráð fyrir.
Einnig lagði borgarstjóri til að fjár-
heimildir íþrótta- og tómstundasviðs
hækki um 8,6 milljónir kr. vegna auk-
ins kostnaðar af styttingu vinnuvik-
unnar hjá vaktavinnustarfsfólki.
Í bókun sem áheyrnarfulltrúi
Flokks fólksins lagði fram á fundi
borgarráðs segir að nú eigi loksins að
veita meira fjármagni til velferðar-
sviðs til að ráða sálfræðinga og aðra
sérfræðinga til starfa en um 1.465
börn séu um þessar mundir á biðlist-
anum.
Hann hafi þrefaldast og þar sé ekki
eingöngu áhrifum Covid um að
kenna. 40 milljóna fjárheimildin sé því
ekki nærri því nóg og muni sennilega
aðeins duga til að taka kúfinn af.
omfr@mbl.is
Hækka heimildir
um 80 milljónir
- Sérfræðingar vinni
úr áhrifum Covid-19 á
börn og unglinga
Morgunblaðið/Ómar
Ráðhúsið Kynntar voru tillögur um
viðbótarframlög í borgarráði.
Útlit er fyrir að bálstofa verði brátt
reist í Rjúpnadal í Garðabæ því
sýslumaðurinn á höfuðborgarsvæð-
inu hefur veitt Tré lífsins samþykki
fyrir staðsetningu og skipulagi bál-
stofunnar. Reist verður bálstofa og
minningagarður norðan við Vífils-
staðavatn.
Í tilkynningu frá Tré lífsins kem-
ur fram að nú sé hægt að halda
áfram með verkefnið sem unnið hafi
verið að síðustu sex ár og hefja
formlega fjármögnun þess.
Aðstaða Trés lífsins í Rjúpnadal
verður um 1.500 fermetrar að stærð
og mun hýsa athafnarými, kyrrðar-
rými og kveðjurými auk bálstof-
unnar. Í minningagarðinum verður
hægt að gróðursetja ösku ásamt
trjám sem vaxa munu upp til minn-
ingar um ástvini sem fallnir eru frá.
Þetta verður önnur bálstofan sem
reist er hér á landi en fyrir er bál-
stofa við Fossvogskirkju sem hefur
verið starfrækt í 73 ár.
Í kynningu á heimasíðu þess kem-
ur fram að Tré lífsins sé óháð öllum
trúar- og lífsskoðunarfélögum og
muni vera opið öllum óháð trú
þeirra, trúleysi eða lífsskoðun. For-
svarsmaður félagsins er Sigríður
Bylgja Sigurjónsdóttir.
Rjúpnadalur Þarna mun bálstofa Trés lífsins rísa þegar fram líða stundir.
Grænt ljós á bál-
stofu í Garðabæ
Fimmtudaginn 21. október 2021, kl. 14:00, Björtuloft, Hörpu
Til þess að kynna það sem efst er á baugi hjá Faxaflóahöfnum sf. og fræðast um starfsemina á
hafnarsvæðum fyrirtækisins boða Faxaflóahafnir sf. til málþings fimmtudaginn 21. október
kl. 14:00, Björtuloft (6. og 7. hæð) Hörpu.
Dagskrá málþingsins á að snerta málefni sem flestra á hafnarsvæðum Faxaflóahafna sf. og verður
sem hér segir:
• 14:00 Ávarp formanns
Þórdís Lóa Þórhallsdóttir, varaformaður Faxaflóahafna
• 14.10 Horft til framtíðar
Magnús Þór Ásmundsson, hafnarstjóri Faxaflóahafna
• 14:35 Fjórða iðnbyltingin – Möguleg áhrif á hafnir og sjávarútveg
Yngvi Björnsson, prófessor og sérfræðingur í gervigreind við Háskólann í Reykjavík
• 15:00 Íslenski sjávarklasinn – Starfsemin, samstarf á alþjóðlegum vettvangi,
sjávarakademían
Nanna Ósk Jónsdóttir, rekstrarstjóri Íslenska sjávarklasans
• 15:25 Stafrænt vistkerfi – Tækninýjung fyrir sjávarútveginn
Þorsteinn Svanur Jónsson, framkvæmdarstjóri vöruþróunnar hjá Klöppum
• 15:50 Umræður og fyrirspurnir
• 16:00 Fundarslit
Fundarstjóri: Erna Kristjánsdóttir, markaðs- og gæðastjóri Faxaflóahafna
Fundurinn er opinn öllum, en þeir sem eru með starfsemi á hafnarsvæðum Faxaflóahafna sf. eru
sérstaklega hvattir til að mæta. Á fundinum gefst tækifæri til þess að koma með fyrirspurnir og
ábendingar um það sem varðar hafnarrekstur, þjónustu og aðstöðu fyrir viðskiptavini.
Magnús Þór Ásmundsson,
hafnarstjóri.
Málþing með notendum
Faxaflóahafna
Landsréttur dæmdi í gær karlmann í þriggja ára fangelsi fyrir nauðgun og
kynferðisbrot gegn barnabarni sínu. Maðurinn var einnig sakfelldur fyrir
að hafa haft í vörslu sinni og ítrekað skoðað ljósmyndir og myndskeið sem
sýndu börn á kynferðislegan hátt. Maðurinn hafði verið dæmdur í tveggja
ára og sex mánaða fangelsi í héraðsdómi. Við ákvörðun refsingar í málinu
var litið til þess að maðurinn hafði gerst sekur um alvarlegt trúnaðarbrot
gagnvart ungu barni, en barnið er fætt árið 2013, og nýtt sér yfirburða-
stöðu sína gagnvart barninu og traust þess og trúnað sem afi þess. Fram
kemur í dóminum að brotið hafi verið gegn barninu frá fimm ára aldri, en
það var nýorðið sex ára þegar það greindi frá atvikum.
Dæmdur fyrir brot gegn barnabarni sínu