Morgunblaðið - 16.10.2021, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIR
Innlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. OKTÓBER 2021
WWW.ASWEGROW.ISUMHVERFISVÆN ÍSLENSK HÖNNUN
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Veraldarvinir – Strandverðir Ís-
lands söfnuðu rúmlega 91 tonni af
rusli og hreinsuðu 742 km strand-
lengjunnar fyrstu níu mánuði þessa
árs. Í hreinsunarstarfið fóru 25.867
klukkustundir. Kostnaðurinn var
28,7 milljónir króna. Það var heldur
meira á hvert kíló og kílómetra en
áður. „Við höfum verið að vinna á
svæðum þar sem mjög mikið er af
litlum plastbitum sem tekur langan
tíma að hreinsa. Þessi svæði eru Ár-
neshreppur, Bitrufjörður og aðrir
staðir í Strandasýslu. Kostnaður við
flutning á plastinu bætist síðan við
en árin á undan tóku sveitarfélögin
þátt í þeim kostnaði,“ segir í saman-
tekt frá Veraldarvinum.
Milljónir vinnustunda
Þórarinn Ívarsson stofnaði Ver-
aldarvini fyrir 20 árum. Frá stofnun
hafa 19.995 sjálfboðaliðar starfað
hér á vegum samtakanna. Þeir hafa
lagt rúmlega 2,15 milljónir klukku-
stunda til íslenskrar náttúru. Auk
fjöruhreinsunar hafa þeir unnið að
skógrækt, lagningu göngustíga og
að upprætingu lúpínu.
Árin 2017 og 2018 komu um 1.800
sjálfboðaliðar hvort ár til Veraldar-
vina. Flestir til tveggja vikna dvalar.
Í faraldrinum breyttist það og nú
dvelja sjálfboðaliðarnir hér frá fjór-
um og upp í 26 vikur. Færri sjálf-
boðaliðar skila því sem næst jafn
mörgum vinnustundum og fleiri
gerðu áður.
„Sjálfboðaliðarnir greiða þátt-
tökugjald og við fjármögnum starfið
að miklu leyti með þeim,“ sagði Þór-
arinn. Þátttökugjaldið stendur undir
uppihaldi og ýmsum öðrum kostn-
aði. Sjálfboðaliðarnir hafa komið alls
staðar að úr heiminum. Það breytt-
ist í heimsfaraldrinum og undanfarið
hafa flestir komið frá Þýskalandi og
öðrum löndum Mið-Evrópu. Áður
komu margir frá Mexíkó og Asíu-
löndum. „Við erum á meðal stærri
móttökusamtaka og mjög þekkt í
þessum sjálfboðaliðaheimi,“ sagði
Þórarinn.
Vilja endurvinna plastið
Þórarinn segir að Veraldarvinir
hafi sótt um alls konar styrki til að
endurvinna plastið en ekki fengið
þótt þau hafi mannskap til að gera
það. Ekkert bólar heldur á fjárveit-
ingu úr aðgerðaáætlun í plastmál-
efnum. En hvað ætla þau að gera við
plastið?
„Við ætlum að steypa bakka undir
græðlinga. Svo tökum við mold og
tínum fræ af trjánum og ræktum
græðlingana í gömlu Landsímastöð-
inni á Brú í Hrútafirði,“ sagði Þór-
arinn. Veraldarvinir tóku við húsinu
fyrir tveimur árum og þá var það
nær ónýtt. Búið er að standsetja,
endurnýja allar lagnir, skrapa og
mála. Húsið er nú því sem næst
tilbúið að innan. Veraldarvinir hafa
leitað eftir styrk til að gangsetja aft-
ur rafstöð sem er í gömlu Landsím-
stöðinni. Stífla er sex kílómetrum
innar í firðinum. Laga þarf aðfalls-
æðina sem er brotin. Með því að laga
rafstöðina verður hægt að rækta
grænmeti og græðlinga í sjálfbæru
húsi. Auk hússins á Brú eru Verald-
arvinir með húsnæði í Reykjavík, á
Stöðvarfirði, Raufarhöfn og á
Ströndum.
Veraldarvinir vinna nú að rekstr-
aráætlun áranna 2022-2024. Ætlunin
er að vinna þá að fjórum meginverk-
efnum. Þau eru hreinsun strand-
lengjunnar, endurvinnsla á plasti,
skógrækt og fræðsla um heims-
markmið Sameinuðu þjóðanna.
Hreinsa plastrusl úr fjörum landsins
- Veraldarvinir hafa fengið 19.995 sjálfboðaliða víða að úr heiminum til landsins á síðustu 20 árum
Ljósmynd/Veraldarvinir
Veraldarvinir Sjálfboðaliðar með rusl sem rekið hafði á fjörur. Sjórinn ber ótrúlega mikið af
drasli á land. Þar á meðal gömul veiðarfæri, netadræsur og ekki síst alls konar plastrusl.
Ljósmynd/Veraldarvinir
Flokkun Sjálfboðaliðarnir flokka ruslið sem hirt er úr fjörunum. Hugmyndin er að endurvinna
plastið og útbúa gróðurbakka fyrir græðlinga. Síðan verður þeim plantað og ræktaður skógur.
Ljósmynd/Veraldarvinir
Hrútafjörður Veraldarvinir hafa hreinsað fjörur í flestum landshlutum.
Fyrstu níu mánuði ársins var næstmestu safnað á Norðurlandi vestra.
Plastsöfnun Veraldarvina úr fjörum Íslands
Safnað magn árin 2006-2021, tonn plasts*
Magn eftir landshlutum fyrstu
níu mánuði 2021
300
200
100
0
Vestfirðir Strandir Norðurland
vestra
Norðurland
eystra
Austurland Suðurland Höfuðborgar-
svæði
'06 '07 '08 '09 '10 '11 '12 '13 '14 '15 '16 '17 '18 '19 '20 '21
*Fyrstu níu mán. 2021
Heimild: Veraldarvinir
11,9
18,9
4,4
28,6
16,8
9,7
Tonn plasts
0,7
91
Veraldarvinir – Strandverðir
Íslands hafa safnað
2.038 tonnum af
plastrusli úr
fjörum Íslands 2006-2021