Morgunblaðið - 09.11.2021, Síða 28

28 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 9. NÓVEMBER 2021
VÍKINGUR SPILAR MOZART
19., 20. & 21. NÓVEMBER · ELDBORG
Miðasala á tix.is og harpa.is
Hinir kunnu tónlistarmenn Kristinn
Sigmundsson bassasöngvari og
Edda Erlendsdóttir píanóleikari
koma í fyrsta sinn fram saman á
ljóðatónleikum í Salnum í Kópavogi í
kvöld, þriðjudag, kl. 19.30. Á efnis-
skrá eru ljóðasöngvar eftir þrjú tón-
skáld; tíu sönglög eftir Johannes
Brahms, Michelangelo Lieder eftir
Huga Wolf og Vier Lieder Op. 27
eftir Richard Strauss.
„Við Edda höfum lengi starfað á
ólíkum stöðum, Edda í París og ég
út um allt,“ segir Kristinn þegar
spurt er hvernig standi á því að þau
hafi ekki komið fram áður saman.
„Ég söng reyndar heilmikið í París á
sínum tíma og þar stóð lengi til að
við myndum gera eitthvað saman –
en nú er komið að því. Nú erum við
orðin samkennarar í Listaháskól-
anum og hittumst oftar en áður.“
Kristinn segir að þau muni flytja
söngva eftir tónskáld sem öll séu í
uppáhaldi hjá þeim. „Þetta eru
þekktir síðrómantíkerar og sum lag-
anna hef ég sungið áður en önnur
ekki. Ég hef til dæmis ekki sungið
ljóðin sem Hugo Wolf samdi við ljóð
myndhöggvarans Michelangelos.“
Sextándu aldar maðurinn Michel-
angelo, sem hjó meðal annars út
styttuna af Davíð og málaði loft Sixt-
ínsku kapellunnar, var skapstyggur
einfari, má sjá það á ljóðunum?
„Svolítið,“ svarar Kristinn. „Hann
veltir ýmsu fyrir sér, eins og ástinni
og eilífðinni. Eitt lagið er mjög
þungt en það er um það að allt
eyðist. Í einni línunni segir að allt
eyðist, meira að segja barnabörnin
okkar hverfi eins og dögg fyrir sólu.
Þetta er lagt þeim dauðu í munn og
Wolf klæðir það í mjög dökkan bún-
ing.
Lögin voru með því síðasta sem
Wolf samdi en hann var lagður inn á
geðsjúkrahús skömmu eftir að hann
samdi þau. Þetta er mjög flott músík
sem hæfir ljóðunum vel en Wolf
sagðist bara sjá fyrir sér bassa
syngja þau. Myndhöggvarinn hlyti
að vera bassi.“
Kristinn segist hafa flutt áður
hluta laganna eftir Strauss og
Brahms. „Það þýðir ekkert annað en
að hafa eitthvað nýtt að æfa,“ segir
hann. „Svo er margt mjög flott fyrir
píanóið í þessum lögum – Edda fær
líka alveg að svitna,“ segir hann og
hlær dimmum hlátri.
Allan sinn feril hefur Kristinn
bæði sungið í óperum og ljóða-
söngva. Eru einhver óperuverkefni í
farvatninu núna þegar faraldrinum
er að létta?
„Það er miklu minna að gera hjá
mér í óperunni en þegar ég var
yngri. En ég mun þó fara nokkrar
ferðir á næsta ári út að syngja og
fyrr í haust var ég í Búdapest að
syngja í óperu. Þetta smá kemur.
Þegar ég fór út í september voru
nákvæmlega tvö ár síðan ég var síð-
ast á óperusviði.“ efi@mbl.is
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Margreynd Kristinn og Edda á æfingu í Salnum í gær. Þau flytja sönglög eftir Brahms, Wolf og Strauss.
„Mjög flott músík“
- Kristinn Sigmundsson og Edda Erlendsdóttir halda sína
fyrstu ljóðatónleika saman í Salnum í Kópavogi í kvöld
Bach og nútíminn er yfirskrift tón-
leikaraðar sem Sif Margrét Tulinius
fiðluleikari stendur fyrir í Landa-
kotskirkju þriðjudagskvöldin 9., 16.
og 23. nóvember kl. 20 öll kvöldin.
„Þetta er þríleikur þar sem Sif
Margrét mun á þrennum tónleikum
flytja allar þrjár sónötur J.S. Bach
ásamt því að frumflytja þrjú íslensk
einleiksverk fyrir fiðlu eftir tón-
skáldin Huga Guðmundsson, Hjálm-
ar H. Ragnarsson og Viktor Orra
Árnason,“ segir í kynningu.
„Einleikssónötur Johanns Sebast-
ians Bach voru skrifaðar árið 1720,
fyrir rétt rúmum 300 árum og sýna
yfirburðafærni tónskáldsins og ekki
síst gríðarlega þekkingu á hljóðfær-
inu, tæknilega, og tróna þessi verk
enn þann dag í dag á toppi einleiks-
verka sem samin hafa verið fyrir
fiðluna. Tónverkin þrjú eftir ís-
lensku tónskáldin sem samin voru
sérstaklega fyrir Sif Margréti eru
eðlilega af mismunandi gerð og kar-
akter, en þau eru
öll frekar stór í
sniðum þar sem
heimur fiðlunnar
er kannaður til
hins ýtrasta og
gerðar eru mikl-
ar kröfur til
hljóðfæraleik-
arans hvað varð-
ar tæknilega út-
færslu og
hugmyndaauðgi. Öll bera þau með
sér sterk einkenni hvers tónskálds
fyrir sig og eru mikilvægar tón-
smíðar í safni fiðlutónbókmennta
framtíðar.
Tónverk Hjálmars, Partíta, og
Viktors Orra, Dark Gravity, voru
samin árið 2020 í tilefni af því að 300
ár voru liðin frá því að Bach samdi
einleikssónöturnar, en verk Huga,
Praesentia, samið árið 2015 en fært í
endurnýjaðan búning nú fyrir þetta
tilefni.“
Bach og nútíminn þrjá þriðjudaga í röð
Sif Margrét
Tulinius
G
uðni Ágústsson er stjórn-
málamaður af gamla skól-
anum, trúr sinni stefnu og
breytir ekki um kúrs þótt
blási úr ýmsum áttum. Hann hætti á
þingi 2009 en ekki í pólitík. Sumir
segja að hann sé í raun táknmynd
flokksins. Eftir að þinglífi lauk hefur
Guðni þeyst um land og suður í höf
og haldið fundi, bæði um pólitík og til
að skemmta fólki, m.a. með Jóhann-
esi hermikráku sem er jafnlíkur
Guðna og Guðni
sjálfur. Skrásetjari
segir um bókina: „Á
vormánuðum tókum
við tal saman, Guðni
og undirritaður, og
ákváðun að setja
saman bók. Við lögð-
um land undir fót og
höfum síðan þá í
sameiningu látið gamminn geisa á
samkomum víða um sveitir, ekki síst
þar sem hina íslensku sauðkind hef-
ur borið á góma, en sú sýn er okkur
sameiginleg að mikilvægt sé að veita
lesendum tilfinningu fyrir æðaslætti
dreifbýlisins á hverjum tíma. Því má
segja að þessi bók sé tilraun til að
opna eins konar glugga inn í þær
umræður sem eiga sér stað yfir kaffi-
bollanum í sveitinni“ (7).
Þetta er mjög ósamstæð bók, eins
konar Stiklur í rituðu formi. Þeir
félagar fara vítt um land, norður í
Skagafjörð að heimsækja Geirmund,
um Húnavatnsþing, koma við hjá
fjárbónda og verkalýðsfrömuði á
Húsavík, taka þátt í Vopnaskaki, líta
inn hjá Jóhannesi á Gunnarsstöðum
og skoða fræðslusetur um forystufé,
staldra við á Sauðanesi á Langanesi,
rifja upp sögur af Einari Ben og Hlín
í Herdísarvík, spjalla við Róbert
Guðfinnsson á Siglufirði, boða fjár-
bændur í Grindavík og Vestmanna-
eyjum til fundar og skrafs. Loks er
bankað upp á hjá bændum í Rangár-
þingi svo nokkuð sé nú nefnt. Það er
eiginlega þannig að Guðni velur við-
mælendur en Guðjón skráir, Guðni
skýtur inn orði, fer með kveðskap og
margvísleg gamanmál eins og hon-
um er lagið og jafnan nokkuð
upphafinn; ærsl eru oft á fundum.
Landsmönnum eru skoðanir Guðna
vel kunnar, hann er ötull á ritvelli
blaðanna þannig að hér er ekkert
nýtt af hans hálfu. Sauðkindin og
dreifðar byggðir landsins eru honum
ofarlega í huga og hálendis-
þjóðgarður eitur í beinum hans.
Bestu þættirnir fannst mér spjallið
við Ólaf Dýrmundsson, fróðlegt var
og að lesa um búskap í Eyjum og
hvernig hlunnindum er þar skipt
milli lögbýla. Einnig fannst mér
eftirtektarvert að lesa um nýjungar
sem ýmsir bændur hafa tekið upp til
að styrkja búskap sinn. Merkilegt
starf er unnið á fræðslusetri um for-
ystufé. Vandinn í sauðfjárræktinni
er vitaskuld sá að neysla lambakjöts
hefur minnkað og á vísast eftir að
rýrna enn. Afkoma sauðfjárbænda
er afleit. Verður ekki að stýra fram-
leiðslunni þannig að hún sé miðuð við
innanlandsneyslu og fari fram þar
sem beitarskilyrði eru góð, á norð-
vestur- og norðausturparti landsins
fremur en syðra? Búvörusamninga
verður einnig að tengja við sjálfbæra
landnýtingu.
Enginn er búmaður nema berji
sér, lærði ég, en hér stendur …
nema barmi sér (64) sem er vitaskuld
merkingin í gamla orðtakinu. Mis-
sagnir eru nokkrar í frásögn af
Agnesi Magnúsdóttur sem höggvin
var á Þrístöpum 1830. Hún var í
varðhaldi á Kornsá áður en hún var
hálshöggvin, ekki Stóru-Borg (59).
Sigríður Guðmundsdótttir var einnig
dæmd til dauða með þeim Friðriki og
Agnesi en konungur náðaði hana eft-
ir að bónarbréf barst þess efnis frá
Íslandi (56). Sigríður var bústýra
Natans, ekki vinnukona þótt það sé
kannski bitamunur en ekki fjár (56).
Agnes var vissulega ósátt, ekki síst
vegna þess að Sigríður var náðuð, en
ekki hún. Ekki trufluðu prentvillur
lesturinn nema hvað allmörgum orð-
um er vitlaust skipt milli lína. Endur-
tekningar eru í textanum sem segir
mér að betur hefði þurft að lesa og
rýna í handritið. Allmargar myndir
prýða ritið en lítið er lagt í mynda-
textana; myndir af staðháttum lifna
þegar greint er frá örnefnum þar
sem kennileiti eru skýr. Alltaf er til
léttis í svona bók að hafa skrá yfir
mannanöfn sem hér skortir.
Morgunblaðið/Kristinn
Guðni „Þetta er mjög ósamstæð
bók, eins konar Stiklur í rituðu
formi,“ segir gagnrýnandi.
Sunnudagsvið-
töl við bændur
Viðtalsbók
Guðni á ferð og flugi bbbnn
Eftir Guðjón Ragnar Jónasson.
Veröld 2021. Innbundin, 200 bls.
SÖLVI
SVEINSSON
BÆKUR