Klifur : fréttablað Sjálfsbjargar, landssambands fatlaðra - 15.06.1999, Blaðsíða 4

Klifur
Sjálfsbjörg í 40 ár
„Það er markmið samtakanna að gera öllu fötluðu fólki kleift að taka þátt í
félagslífi. “ A myndinni er hópur ungmenna frá öllum Norðurlöndunum að vekja
athygli á baráttumálum sínum í Kringlunni í Reykjavík.
Tveir menn hittust á tröppun-
um við Gránugötu 14 í Siglu-
firði, annar handarvana hinn
með bilaða fætur. Þeir ræddu um það
hvort ekki væri hægt að koma á fót
samtökum til að berjast fyrir réttind-
um fatlaðs fólks.
Þannig segir Sigursveinn D. Krist-
insson frá tilurð Sjálfsbjargar í
ávarpi í fyrsta Sjálfsbjargarblaðinu
sem gefið var út í september 1959.
Nú eru liðin rúm 40 ár frá því
fyrsta Sjálfsbjargarfélagið var stofn-
að í Siglufirði. Síðan voru þau stofn-
uð eitt af öðru og í dag eru þau 17
talsins vítt og breitt um landið. Fé-
lögin bundust síðan samtökum og
Sjálfsbjörg landssambandið var
stofnað 4. júní 1959 og nú fögnum
við 40 ára afmæli þess.
A slíkum tímamótum er ekki úr
vegi að horfa um öxl og minnast
brautryðjendanna og sjá hvað þeir
voru að hugsa og gera.
A öðrum stað í ávarpi sínu segir
Sigursveinn: „Það er markmið sam-
takanna að gera öllu fötluðu fólki
kleift að taka þátt í félagslífi, sér og
öðrum til uppbyggingar. Heilbrigt
fólk á að vonum erfitt með að gera
sér ljósa grein hve risavaxnar þær
hindranir eru, sem fatlað fólk þarf
stundum að sigrast á, til að geta not-
ið þess að vera þátttakendur í al-
mennu lífi.
Við sem orðið höfum að glíma við
þá erfiðleika, jafnt innri sem ytri,
vitum hve mikilvægt verkefni sam-
tök okkar hafa að leysa á þessu
sviði.“
Og á enn öðrum stað í ávarpinu
segir Sigursveinn: „Örorkulífeyrir
þarf að hækka svo að hann nægi til
lífsnauðsynja, fæðis, húsnæðis og
fata, þannig að öryrkjar geti lifað
eins og annað fólk án sveitarstyrks.
Það eitt eru mannréttindi.“
Þessar tilvitnanir í ávarp Sigur-
sveins D. Kristinssonar í fyrsta
Sjálfsbjargarblaðinu segja í raun allt
sem þarf um starf og stefnu Sjálfs-
bjargar í 40 ár. Sjálfsbjörg hefur ver-
ið í fararbroddi í hagsmuna- og rétt-
indabaráttu fatlaðra öll þessi ár. Þó
fólki hafi oft og tíðum þótt framfarir
litlar og lítið áorkast. Ég get ekki
hugsað þá hugsun til enda hver staða
fatlaðra væri ef Sjálfsbjargar og
þeirra duglegu og miklu hugsjóna-
manna sem skipuðu sér í forystu-
sveit Sjálfsbjargar um land allt hefði
ekki notið við.
Dropinn holar steininn og oft þarf
mikla þolinmæði og bið eftir að ná
fram þeim áherslum og markmiðum
sem stefnt er að. Sem örlítið dæmi
um það má nefna að á stofnfundi
fyrsta félagsins í Siglufirði var sam-
þykkt ályktun þess efnis að örorku-
mat skyldi fara eftir læknisfræðileg-
um forsendum.
Nú í vor voru loksins samþykkt á
Alþingi lög itm það rúmum 40 árum
eftir að Sjálfsbjörg setti fyrst fram
kröfu þess efnis.
Og enn í dag hefur örorkulífeyrir
ekki náð því að hann nægi fyrir lífs-
nauðsynjum. Því þurfa þeir öryrkjar
sem ekki eiga veruleg réttindi úr líf-
eyrissjóðum eða öðrum sjóðum enn
að leita til sveitarfélags eða líknar-
stofnana til að eiga fyrir brýnustu
lífsnauðsynjum.
Strax á stofnþingi samtakanna
kemur fram að í forystusveit félag-
anna eru stórhuga og duglegir hug-
sjónamenn því í skýrslum félaganna
kemur fram að þau eru flest farin að
standa fyrir öflugu félagsstarfi, sem
m.a. samanstóð af léttri vinnu og
einhverri skemmtan. Öll voru félög-
in byrjuð eða farin að huga að því að
koma sér upp húsnæði og vinnustöð-
um þar sem fatlað fólk gæti komið
saman, rætt málin, skemmt sér og
jafnvel aflað einhverrra tekna bæði
fyrir félögin og sjálft sig.
A fyrstu árum samtakanna var
mikið rætt um hvernig efla bæri
samtökin og hvemig það gæti skotið
styrkum stoðum undir fjárhag þess.
Fljótlega var farið í blaða- og
merkjasölu og síðan ákveðið að fara
út í happdrætti sem enn í dag er einn
stærsti tekjuliður Sjálfsbjargar þó í
gegnum árin hafi þær tekjur rýmað
mikið. Athyglisvert er að lesa að á
Alþingi 1959 var skipuð milliþinga-
4