Klifur : fréttablað Sjálfsbjargar, landssambands fatlaðra - 15.06.1999, Qupperneq 5

nefnd í öryrkjamálum og ein af til-
lögum hennar var að lagðar yrðu 3
krónur á hvert kíló af sælgæti sem
framleitt væri í landinu og rynni það
fé til Sjálfsbjargar. Hvergi hef ég
getað séð að þetta hafi orðið að veru-
leika, en mikið væri fjárhagur Sjálfs-
bjargar styrkari og betri ef af því
hefði orðið og sá tekjustofn væri enn
í dag.
Á upphafsárum Sjálfsbjargar voru
fatlaðir sem ekki gátu búið á eigin
heimilum eða hjá ættingjum vistaðir
til langframa á sjúkrastofnunum eða
elliheimilum. Því hófst fljótlega um-
ræða um byggingu heimilis fyrir
fatlaða.
Ég held að á engan sé hallað þó
sagt sé að þar hafi Theodór A. Jóns-
son farið fremstur í flokki og ég held
að hægt sé að fullyrða að fyrir at-
beina og dugnað hans var ráðist í
bygginu Sjálfsbjargarhússins sem í
dag er sá horsteinn sem landssam-
bandið byggir á. Með því hefur
mörgum fötluðum verið gert lífið
bærilegra og margir hafa stigið þar
fyrstu skrefin út í lífið aftur eftir slys
eða alvarleg veikindi.
Hér hef ég aðeins stiklað á stóru í
upphafi sögu Sjálfsbjargar. Henni
verður betur gerð skil af öðrum, en
máltækið segir: „Að fortíð skal
hyggja þegar framtíð skal byggja.“
Því er vert að rifja þetta upp okkur
öllum til fróðleiks og áminningar
um að ekkert kemur af sjálfu sér og
fötluðum hefur aldrei verið fært neitt
á silfurfati heldur hefur þurft að
berjast fyrir framförum og auknum
réttindum af fullri hörku og dugnaði
og við höfum verið svo lánssöm að
hafa átt duglega hugsjónamenn sem
fómuðu ómældum tíma af lífi og sál
í að berjast fyrir bættum kjömm fatl-
aðra. Það væri að æra óstöðugan að
vera að telja upp hér þá einstaklinga
sem í gegnum 40 ára starf samtak-
anna hafa þannig lagt nótt við dag til
að við sem erum fötluð í dag og þeir
sem eiga eftir að fatlast eða fæðast
fatlaðir í komandi framtíð geti átt
betra líf. Ég segi því aðeins þökk sé
þeim og vonandi tekst okkur að feta
að einhverju leyti í fótspor þeirra.
Mér hefur verið tíðrætt um for-
ystuhlutverk Sjálfsbjargar í málefn-
Arnór Pétursson,
formaður Sjálfsbjargar,
landssambands fatlaðra.
um fatlaðra og hvernig samtökin
hafa verið brjóstvöm fatlaðra í gegn-
um 40 ára starf þeirra. Ekki er þetta
gert til að upphefja Sjálfsbjörg eða
kasta rýrð á önnur samtök öryrkja.
Eitt dæmi um framsýni og næman
skilning Sjálfsbjargar á þörfinni fyr-
ir öflugri baráttu og verkfærum til að
vinna að hagsmunamálum fatlaðra
er að Sjálfsbjörg hafði frumkvæði að
stofnun Öryrkjabandalags íslands.
í grein Guðmundar Löve í Sjálfs-
bjargarblaðinu 1961 má lesa eftirfar-
andi: „Það datt engum í hug þegar
Ólöf Ríkarðsdóttir, ritari Sjáfsbjarg-
ar hringdi til Blindrafélagsins og
Sambands Islenskra berklasjúklinga
og boðaði til sameiginlegs fundar
með fulltrúum þessara félaga, að þar
færi fyrsti vísir Öryrkjabandalags-
ins.“
Síðar í sömu grein segir: „Tveir
lamaðir, tveir lungnaveikir og tveir
blindir - hvað áttu þeir sameigin-
legt? Var þetta tal um samstarf ekki
eitthvað óraunvemlegt - vonir, sem
aldrei gátu ræzt.“ Þetta frumkvæði
Sjálfsbjargar varð samt til þess að
Öryrkjabandalag Islands var stofnað
og allir vita hvaða hlutverki það hef-
ur gegnt í baráttu og hagsmunamál-
um fatlaðra um áratuga skeið og má
þar sérstaklega nefna að þúsundir
fatlaðra hafa fengið húsnæði við sitt
hæfi í gegnum hússjóð þess.
Það var því eðlilegt framhald og
þróun sögunnar að Ólöf skyldi um
árabil vera formaður Öryrkjabanda-
__________________________Klifur
lagsins og til margra ára stjómar-
maður í hússjóð þess.
Á undanförnum misserum hafa
verið öflugar kröfur um bætt kjör
fatlaðra og hefur Sjálfsbjörg lagt
mikið af mörkum í þeirri umræðu.
Sú umræða hefur haft það í för með
sér að enginn stjórmálamaður eða
maður sem vill telja sig einhvers
metinn hefur ekki tekið þátt í þeirri
umræðu. Öll ber umræðan þess
merki að menn em sammála um að
leiðrétta og bæta þurfi kjör fatlaðra.
Nú eru ný afstaðnar kosningar og
ný ríkisstjórn tekin til starfa. Við
verðum að trúa og treysta því að
staðið verði við þau fögru orð sem
látin vom falla í kosningabaráttunni
um að bæta skuli kjör fatlaðra. Eftir
sem áður verður Sjálfsbjörg sem og
önnur hagsmunasamtök fatlaðra að
halda vöku sinni og fylgja baráttu-
málunum eftir af fullri hörku.
Við sem tókum við kyndlinum af
forvígismönnunum verðum að halda
honum hátt á loft við að vinna að
réttindamálum þeirra sem eru fatlað-
ir í dag og eiga eftir að fæðast fatlað-
ir eða fatlast vegna slysa eða sjúk-
dóma í komandi framtíð. Þannig
sýnum við best hve mikið við virð-
um frumkvæði, framtak og hugsjón-
ir frumkvöðlanna.
Um leið og ég óska Sjálfsbjargar-
félögum um land allt til hamingju á
þessum tímamótum leyfi ég mér enn
og aftur að vitna í ávarp Sigursveins
D. Kristinssonar í fyrsta Sjálfsbjarg-
arblaðinu, en í niðurlagi þess segir
hann: „Samtök okkar munu leitast
við að efla samvinnu öryrkjasamtak-
anna á sem flestum sviðum, því þan-
nig er mest von um að árangur náist.
Að lokum vil ég biðja ykkur sem
nú eru að byggja upp Sjálfsbjargar-
félögin, að vera þess minnug, að
styrkleiki samtakanna er kominn
undir áhuga hvers einstaks félaga og
starfi hans.“
Þessi orð Sigursveins eru enn í
fullu gildi því sterk og öflug Sjálfs-
bjargarfélög er sá hornsteinn sem
Sjálfsbjörg, landssamband fatlaðra
byggir á í sókn og vöm í hagsmuna-
málum fatlaðra.
5