Morgunblaðið - 22.10.2021, Blaðsíða 6

6 MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 22. OKTÓBER 2021 VIÐSKIPTAMOGGINN FRAMÚRSKARANDI FYRIRTÆKI
F
jármálakreppan 2007 og 2008 olli
keðjuverkun sem m.a. kældi ís-
lenska húsbyggingamarkaðinn og
kom illa við fyrirtæki eins og Húsa-
smiðjuna sem byggja rekstur sinn að stórum
hluta á sölu byggingarefnis og þjónustu við
iðnaðarmenn. Árni Stefánsson, forstjóri
Húsasmiðjunnar, segir það hafa verið
ánægjuefni fyrir fimm árum þegar fyrir-
tækið komst á lista Creditinfo yfir fram-
úrskarandi fyrirtæki í framhaldi þess að tek-
ist hafði að byggja reksturinn upp að nýju
og styrkja undirstöðurnar:
„Allur byggingamarkaðurinn var í sárum
eftir hrun og í okkar tilviki var eiginfjárhlut-
fallið ekki nema í kringum 10%, sumar
rekstrareiningarnar reknar með tapi, okkar
helsta upplýsingakerfi tæplega 20 ára gam-
alt og bæta þurfti í endurnýjun ýmissa
rekstrarfjármuna. En við réðumst í fjölda
góðra innri verkefna með okkar frábæra
starfsfólki, og með mikilli vinnu og þolin-
mæði náðum við frábærum árangri og fyrir-
tækið núna í fremstu röð, með eiginfjárhlut-
fall yfir 50% og sterka innviði,“ segir Árni.
Sjálfsafgreiðsla með símanum
Meðal þess sem efldi innviði fyrirtækisins
var innleiðing nýs tölvukerfis sem einfaldaði
daglega starfsemi og lagði um leið grunninn
að nýrri vefverslun og ýmiss konar viðbót-
arþjónustu við viðskiptavini. „Með nýju net-
versluninni gátu viðskiptavinir okkar t.d.
skráð sig inn og notið allra sinna afsláttar-
og viðskiptakjara á netinu og ruddum við
jafnframt brautina í timbursölu á netinu. Þá
höfum við getað unnið jafnt og þétt að því að
bæta ferla og auka skilvirkni og erum um
leið að létta viðskiptavinum okkar lífið. Geta
t.d. þeir sem skráðir eru í viðskiptakerfi
okkar núna sjálfir skipt og dreift greiðslum
þegar þess er þörf.“
Húsasmiðjan hefur haldið áfram að byggja
ofan á þessa tækni og felst nýjasta viðbótin í
að viðskiptavinir geta notað snjallsímann
sinn til að skanna sjálfir inn vörur í verslun
um leið og þeim er raðað í innkaupakörfuna.
„Bæði má sækja vöruupplýsingar í gegnum
símann og ganga frá greiðslu, og þarf þá
ekki að koma við á afgreiðslukassa á leiðinni
úr búðinni heldur einungis gera „hraðtékk“.
Vonumst við til að þetta flýti fyrir við-
skiptum og skapi aukna ánægju og við-
skiptatryggð,“ útskýrir Árni en notendapróf-
anir á þessu nýja sjálfsafgreiðslukerfi eru á
lokametrunum og verður þjónustan gerð að-
gengileg almennum viðskiptavinum á kom-
andi dögum í öllum verslunum Húsasmiðj-
unnar.
Opna nýja verslun á Akureyri
Í dag eru verslanir Húsasmiðjunnar sex-
tán talsins og dreifast um allt land. Undir
fyrirtækið heyrir líka rafiðnaðarheildsalan
Ískraft sem starfrækir fimm útibú, og
Blómaval sem er á sjö stöðum. Í byrjun
næsta árs opnar Húsasmiðjan nýja 5.000 fer-
metra verslun á Akureyri og nýlega tryggði
félagið sér byggingarlóð undir nýja verslun
á Selfossi.
Á ársgrundvelli eru stöðugildi hjá félaginu
tæplega 400 talsins en á háannatíma á sumr-
in eru starfsmenn rúmlega 500. Árið 2019
varð fyrirtækið það fyrsta á íslenskum bygg-
ingavörumarkaði til að hljóta jafnlaunavott-
un og hefur félagið gefið út samfélags-
skýrslu í samstarfi við Bygma frá árinu
2017.
Veltutölur hafa farið hratt batnandi að
undanförnu og nam veltan á síðasta ári rúm-
um 20 milljörðum króna, með 900 milljóna
hagnaði fyrir skatta. Jókst veltan um 7%
milli áranna 2019 og 2020 og útlit fyrir
áframhaldandi góðan vöxt í veltu á þessu ári.
Góðan gang í sölunni í ár og í fyrra má
m.a. rekja til þess hve duglegir landsmenn
voru að huga að heimilinu í kórónuveiruf-
araldrinum. „Fagaðilar eru okkar stærsti vi-
skiptavinahópur en það sem við sáum gerast
í faraldrinum var að sprenging varð í fram-
kvæmdagleði einstaklinga. Fólk varði meiri
tíma heima við og hafði meira ráðrúm til að
ráðast í alls kyns viðhald og framkvæmdir.
Notuðu margir tækifærið til að mála eða láta
drauminn um sólpall rætast,“ segir Árni.
Markaðurinn kallar á fleiri lóðir
Húsbyggingageirinn náði sér aftur á strik
eftir hrun og segir Árni að þar hafi veltan
tekið að glæðast á árunum 2012 til 2013. Á
undanförnum árum hafa umsvifin í húsbygg-
ingum verið á nokkuð eðlilegu reiki. „En eft-
ir situr að í nokkur ár eftir bankahrun var of
lítið byggt og tölurnar sýna að þarf að auka
framboð nýbygginga enn hraðar til að ná
langtíma jafnvægi“ segir Árni og bætir við
að því miður séu blikur á lofti:
„Samkvæmt nýjustu talningu Samtaka
iðnaðarins er íbúðum í byggingu að fækka
og á sama tíma sjáum við merki um aukna
eftirspurn á fasteignamarkaðnum en fáar til-
búnar íbúðir í sölu sem auðvitað ýtir upp
verði íbúða. Það er samdóma álit flestra
þeirra byggingaverktaka sem ég ræði við að
of fáar nýjar lóðir séu í boði og þær lóðir
sem boðist hafa á þéttingarreitum á höfuð-
borgarsvæðinu séu mjög dýrar. Þetta veldur
bæði því að ójafnvægi myndast á fast-
eignamarkaði og verktökum gengur erf-
iðlega að hafa góðan og jafnan gang í bygg-
ingaframvæmdum svo þeir þurfa jafnvel að
framkvæma með hléum með tilheyrandi
áhrifum á framkvæmdakostnað.“
Segir Árni að ástandið sé áberandi verst á
höfuðborgarsvæðinu en einnig heyrist
áhyggjur af skorti á tilbúnum byggingar-
lóðum á Akureyri. Aftur á móti hafi ýmis
önnur sveitarfélög gengið á lagið og nýtt sér
hækkandi fasteignaverð og lóðaskort á höf-
uðborgarsvæðinu til að laða til sín fólk í leit
að húsnæði á hagstæðara verði: „Ef við
skoðum t.d. Árborg, Reykjanesbæ, Akranes
og Hveragerði hefur þar verið ágætis-
framboð af lóðum og meira líf færst í hús-
byggingaverkefni.“
Árni bendir á að það komi sér mjög illa
fyrir ákveðna hópa þegar framboð á fast-
eignamarkaði heldur ekki í við eftirspurn og
komi m.a. niður á unga fólkinu sem er að
byrja að búa. „Lausnin ætti að felast í sam-
spili frjálsa markaðarins í bland við fé-
lagslegar lausnir, s.s. óhagnaðardrifin félög
sem hafa vaxið og dafnað á undanförnum ár-
um. En umfram allt hvílir sú skylda á herð-
um sveitarfélaganna að bjóða nýjar bygg-
ingalóðir tímanlega og í góðum takti við
eftirspurn, og þá á skynsamlegu verði þann-
ig að sem best jafnvægi haldist á mark-
aðnum.“
ai@mbl.is
Framboð lóða verður
að passa við eftirspurn
Morgunblaðið/Eggert
Árni segir nýtt sjáfsafgreiðslukerfi á lokametrunum þar sem viðskiptavinir nota snjallsímann til að skanna vörur beint ofan í körfu.
52. sæti
HÚSASMIÐJAN
Stórt 52. sæti
Árni Stefánsson
Hörð samkeppni er á markaði með bygg-
ingarefni og segir Árni að samhliða því geri
kaupendur æ ríkari kröfur um gæði, upp-
runa og ýmsa eiginleika vörunnar. Hann
segir m.a. hafa orðið greinilega breytingu í
byggingageiranum hvað varðar notkun á
sjálfbærum og umhverfisvænum vörum.
„Mjög hraðar breytingar hafa orðið á bygg-
ingavörumarkaði og leiðandi framleið-
endur m.a. kynnt til leiks alls kyns efnavör-
ur á borð við lím og málningu sem
framleiddar eru úr mun umhverfisvænni
efnum en áður. Sama gildir um umbúða-
notkun þar sem birgjar keppast við að
þróa umhverfisvænni lausnir og halda
magni umbúða í lágmarki með umhverfis-
vernd að leiðarljósi.“
Segir Árni að í dag bjóði Húsasmiðjan
þúsundir vörunúmera byggingavara sem
séu ýmist með viðurkennd umhverfis-
merki, sjálfbærnivottanir eða sannanlega
leyfðar í vistvottuð byggingarverkefni. „Þá
eru þessar vörur orðnar samkeppnishæfar
í verði og gefa eldri vörum ekkert eftir hvað
varðar endingu og gæði. Nánast allt timbur
sem við seljum í dag er til dæmis með
sjálfbærni- og rekjanleikavottun.“
Bendir Árni þó á að opinberir aðilar
mættu hugsanlega bæta eftirlit með gæð-
um innfluttra byggingavara og vakta betur
að allar þær vörur sem innfluttar eru á ís-
lenskum markaði hafi tilskildar vottanir og
fullnægi Evrópukröfum. „Því miður hefur
borið á því að í samkeppni við viður-
kenndar vörur séu aðilar að bjóða vörur
sem ekki standast ýtrustu kröfur og staðla
og henta jafnvel alls ekki við íslenskar að-
stæður.“
Umhverfisáhrif og
sjálfbærni að leiðarljósi