Fréttablaðið - 22.02.2022, Blaðsíða 8

Ég fann enga slíka
rannsókn byggða á
íslenska hestinum.
Sigríður Björnsdóttir, yfirdýra-
læknir í hrossasjúkdómum hjá
MAST
birnadrofn@frettabladid.is
COVID-19 Opið verður fyrir bólu-
setningar gegn Covid-19 í Laugar-
dalshöll út þessa viku. Eftir það
færast bólusetningar til Heilsu-
gæslunnar.
Bæði Ragnheiður Ósk Erlends-
dóttir, framkvæmdastjóri hjúkr-
unar hjá Heilsugæslu höfuðborgar-
svæðisins, og Þórólfur Guðnason
sóttvarnalæknir hvetja þá sem eiga
eftir að fá grunn- eða örvunarbólu-
setningu til að mæta í Laugardals-
höllina í vikunni.
„Þetta verður aðeins f lóknara
þegar bólusetningarnar færast inn
á heilsugæslustöðvarnar. Þá þarf
fólk að panta tíma á Heilsuveru
og ef það er ekki með rafræn skil-
ríki þarf það að hringja og panta
tíma,“ segir Ragnheiður. Ástæðuna
fyrir tímapöntununum segir Ragn-
heiður vera blöndun bóluefnisins.
Bólusett verði með efni frá Pfizer,
tíu skammtar séu í hverju glasi svo
miðað sé við að bóka í það minnsta
tíu manns á sama degi. Ekki þarf að
greiða komugjald þegar fólk kemur
í bólusetningu gegn Covid-19 á
heilsugæslustöð.
Þá vekur Ragnheiður athygli á því
að nú séu Covid-19 bólusetningar-
skírteini með níu mánaða gildis-
tíma frá seinni skammti grunnbólu-
setningar. Þetta gildi fyrir 16 ára og
eldri. Ef lengra er liðið en níu mán-
uðir frá grunnbólusetningu muni
vottorð teljast ógilt á landamærum
alveg sama hvað stendur á því. Örv-
unarskammtur endurnýjar þennan
níu mánaða gildistíma.
„Ef þessir níu mánuðir eru liðnir
þegar fólk fer í örvunarskammt
tekur það tvær vikur fyrir skírteinið
að verða fullgilt að nýju svo fólk
verður að huga að þessu ef það er
til dæmis að fara til útlanda, ef níu
mánuðirnir eru ekki liðnir endur-
nýjast það strax,“ segir Ragnheiður.
Þórólfur segir bæði reynsluna og
erlendar rannsóknir sýna að fólk
sem sé fullbólusett og hafi fengið
örvunarskammt veikist minna en
óbólusettir. „Það er himinn og haf
á milli veikinda hjá fólki sem er
óbólusett og þeirra sem eru búnir að
fá örvunarskammtinn,“ segir hann.
Spurður hvort fólk sem fengið
hafi Covid eigi líka að láta bólusetja
sig segir Þórólfur sýkinguna teljast
eins og einn skammt bóluefnis.
„Fyrir fólk sem hefur fengið eina
Janssen og svo Covid til dæmis, þá er
önnur sprautan örvunarskammtur-
inn.“ ■
Bólusetningarvottorð
ógild eftir níu mánuði
Ragnheiður Ósk
Erlendsdóttir,
framkvæmda-
stjóri hjúkrunar
hjá Heilsugæslu
höfuðborgar-
svæðisins
Þórólfur
Guðnason,
sóttvarnalæknir
Engar rannsóknir eru til um
blóðmagn íslenskra hesta
og sömuleiðis hefur aldrei
verið rannsakað hversu hátt
hlutfall af heildarblóðmagni
hrossa er óhætt að taka með
viku millibili.
ingunnlara@frettabladid.is
DÝRAVELFERÐ „Miðað við núverandi
þekkingu er ekki hægt að reikna út
hversu mikið blóð má taka úr fyl-
fullum, mjólkandi hryssum viku-
lega í 8 vikur,“ segir í svari frá Sig-
ríði Björnsdóttur, yfirdýralækni í
hrossasjúkdómum hjá Matvæla-
stofnun (MAST), við fyrirspurn
frá Ole Antoni Bieltvedt, formanni
Jarðarvina.
Mikið hefur verið fjallað um
blóðmagn íslenska hestsins vegna
blóðtöku úr fylfullum hryssum til
lyfjaframleiðslu. Hátt í fimm lítrar
af blóði eru teknir vikulega úr fyl-
fullum hryssum á meðan hormónið
eCG, einnig kallað PMSG, finnst í
blóði þeirra. Þetta eru 14 prósent af
heildarblóðmagni ef miðað er við að
íslenski hesturinn sé með um 36 til
37 lítra af blóði.
Gagnrýnendur blóðmerahalds
telja að blóðmagn íslenska hestsins
hafi verið ofmetið og að í raun séu
20 prósent af blóðmagni fylfullra
hryssa tekin úr þeim við blóðtöku
sem samkvæmt dýraverndarsinn-
um er algjör yfirkeyrsla.
Sigríður segir að eftirlit með heil-
brigði og holdafari hryssanna sé
helsti velferðarmælikvarðinn ásamt
mælingum á blóðrauða.
„Hvaðan hefur þú þær upplýs-
ingar, og í hvaða formi, að blóðmagn
íslenskra hryssa sé 36 til 37 lítrar?“
spurði Ole og svaraði Sigríður að
hún vísaði til þumalfingursreglu
sem hún lærði í dýralæknanámi.
„Ég hef ekki haldið því fram að
um sé að ræða nákvæmt viðmið.
Þegar ég skoða þetta nánar sé ég að
það er mjög lítið um rannsóknir á
blóðmagni í hrossum og ég fann
enga slíka rannsókn byggða á
íslenska hestinum,“ svaraði Sigríð-
ur. Einnig tekur hún fram að engar
rannsóknir séu til um hversu hátt
hlutfall af heildarblóðmagni hrossa
sé óhætt að taka með viku millibili.
MAST tekur fram að gögn frá
lyfjatæknifyrirtækinu Ísteka um
styrk blóðrauða hjá blóðmerum
haldist allt blóðtökutímabilið innan
almennra viðmiðunargilda fyrir
heilbrigð hross. Sömuleiðis hafi
skráningar sýnt að afföll blóðmera
hafi verið um eða innan við 0,1 pró-
sent ár hvert.
Ole Anton segir óásættanlegt að
gengið sé svo hart að íslenskum
hryssum án þess að rannsóknir liggi
fyrir um velferð þeirra.
„Með öðrum orðum hafið þið
leyft starfsemi um langt árabil, þar
sem augljóslega hefur verið gengið
mjög hart að íslenskum hryssum,
án þess, að þið hefðuð hugmynd
um, hvað þið voruð að gera og hvaða
mörk og rammi skyldu gilda um
þessa starfsemi, til að tryggja vel-
ferð dýranna, sem er einmitt ykkar
verkefni og skylda!“ sagði Ole Anton
í svari til MAST. ■
Engar rannsóknir til um
blóðmagn íslenska hestsins
Matvælastofnun hefur ekki fundið eina rannsókn um blóðmagn íslenska hestsins. MYND/AWF
Frumsýning
24. febrúar
borgarleikhus.is
Tryggðu þér miða
mhj@frettabladid.is
EFNAHAGSMÁL Meirihluti f jár-
laganefndar leggur til breytingu
á fjármálastefnu ríkisins til 2026
með þeim hætti að hámarkshalli
á afkomu ríkissjóðs og fyrir opin-
bera aðila í heild sinni verði aukinn
um 0,5 prósent af vergri landsfram-
leiðslu fyrir árið 2022. Þannig verði
hámarkshalli fyrir hið opinbera -6,5
prósent af VLF í stað þess að vera -6
prósent. Afkomumarkmið síðari ára
stefnunnar verða óbreytt.
Framlögð fjármálastefna byggðist
meðal annars á fjárlagafrumvarpi
fyrir árið 2022. Í rökstuðningi meiri-
hlutans fyrir breytingunni segir að
með samþykkt fjárlaga fyrir árið
hafi forsendur breyst allnokkuð. Í
frumvarpinu var afkoman áætluð
neikvæð um 168,5 milljarða króna
en endanleg fjárlög voru með 186,4
milljarða króna halla.
Síðari umræða um fjármálastefn-
una fer fram á Alþingi í dag og hefst
þingfundur klukkan hálf tvö. ■
Fjárlaganefnd Alþingis vill hækka
hámarkshalla á afkomu ríkissjóðs
Bjarkey Olsen
Gunnarsdóttir,
formaður fjár-
laganefndar
8 Fréttir 22. febrúar 2022 ÞRIÐJUDAGURFRÉTTABLAÐIÐ