Fréttablaðið - 22.02.2022, Blaðsíða 43

Best á tónleikunum
var Cuatro Estaciones
Porteñas eftir Piazz­
olla, hugleiðingar um
árstíðirnar fjórar í
Búenos Aíres.
Þróunin er hæg, taktur­
inn er yfirleitt sá sami
og tryllinginn vantar.
LEIKHÚS
Blóðuga kanínan
Elísabet Jökulsdóttir
Tjarnarbíó
Fimbulvetur í samstarfið við
MurMur
Leikstjóri: Guðmundur Ingi
Þorvaldsson
Leikarar: Aðalbjörg Þóra
Árnadóttir, Borgar Ao, Davíð Freyr
Þórunnarson, Íris Tanja Flygenring,
Ólafía Hrönn Jónsdóttir, Þóra
Karítas Árnadóttir og Ævar Þór
Benediktsson
Leikmynd, búningar og gervi:
Þórunn María Jónsdóttir
Tónlist og hljóðmynd: Borgar Ao
Ljósahönnun: Friðþjófur
Þorsteinsson
Sviðshreyfingar: Vala Ómarsdóttir
Listrænn ráðunautur: Matthías
Tryggvi Haraldsson
Hljóðhönnun og keyrsla sýningar:
Þórður Gunnar Þorvaldsson
Sigríður Jónsdóttir
Síðastliðinn föstudag frumsýndi
leikhópurinn Fimbulvetur, í sam-
starfi við framleiðslufyrirtækið
MurMur, nýjasta leikverk Elísabetar
Jökulsdóttur í Tjarnarbíói. Blóðuga
kanínan er þó ekki ný af nálinni
heldur skrifuð fyrir tuttugu árum,
varðveittist á bókasafni Listahá-
skóla Íslands og kom í leitirnar fyrir
ekki svo löngu. Viðeigandi ferðalag
fyrir þetta tiltekna leikrit sem ferð-
aðist alla leið úr fortíðinni til að tala
inn í samtímann.
Við fylgjumst með Dísu sem
hefur opnað veitingastað á átaka-
svæði, umkringd linnulausum
sprengingum og skothríð. Hún
þjösnast við að þrífa og þjóna gest-
unum sem eru kynlegir kvistir.
Einnig er annar dularfullur gestur
sem vofir yfir óséður en á samt
alltaf sitt sæti og líka Guð. Veit-
ingastaðurinn er endurspeglun af
stríðshrjáðu hugarástandi Dísu og
ekki er hægt að loka fyrr en hún
hefur fundið lykilinn og tárið.
Texti Elísabetar er hrár, ljóðrænn
og harmrænn allt í senn. Hún
dregur ekkert undan frekar en fyrri
daginn.
Sami taktur
Leikstjórann Guðmund Inga Þor-
valdsson skortir ekki hugrekki til
að takast á við slíkan texta. Blóð-
uga kanínan er stútfull af efnivið,
táknmyndum og sálarf lækjum.
Því miður kafar leikstjórinn aldr-
ei nægilega djúpt eða gengur eins
langt og handritið býður upp á.
Hugmyndir koma og fara, til dæmis
endurtekningarnar sem hann leikur
sér með í byrjun en sjást varla aftur.
Glimrandi atriði er að finna á milli
sem kveikja aftur undir sýningunni,
til dæmis tragikómíska náttúruat-
riðið strax eftir hlé. Heildarmyndin
af sýningunni er fagurfræðilega
sterk en þróunin er hæg, takturinn
er yfirleitt sá sami og tryllinginn
vantar.
Ferskur andvari
Þóra Karítas Árnadóttur leikur
hina hrjáðu Dísu sem leggur af
stað í leiðangur inn sjálfa sig, í leit
að rót sársaukans. Að mörgu leyti
tekst henni ágætlega upp því texti
Elísabetar er svo sannarlega hvorki
auðveldur né aðgengilegur. Tilfinn-
ingalegur slagkraftur karaktersins
verður samt of fyrirsjáanlegur eftir
því sem líða tekur á sýninguna og
fleiri leikræn tilbrigði vantar til að
framkalla áföllin sem Dísa er að
vinna sig í gegnum.
Ævar Þór Benediktsson stígur
aftur á leiksvið eftir töluvert hlé og
kemur eins og skrattinn klæddur
trúðabúningi úr sauðarleggnum.
Hann er samtímis óhugnanlegur
og aumkunarverður, uppfullur af
kækjum og sorg. Aðalbjörg Þóra
Árnadóttir sýnir sömuleiðis sterkan
leik og hefur tilfinningu fyrir tungu-
taki Elísabetar sem er beitt með
húmorinn að vopni. Fáráðlingur-
inn, sem hún leikur, liðast um sviðið
eins og snákur, slímugur og ómögu-
legt er að festa hendur á honum.
Skrímslið sem ásækir Dísu er aldr-
ei nægilega ógnvekjandi í höndum
Davíðs Freys Þórunnarsonar og
hlutverkið passar fremur illa í per-
sónugalleríið, sem má að hluta til
skrifast á handritið. Fremur lítið fer
fyrir Írisi Tönju Flygenring framan
af en undir lokin nær hún að opna
fyrir allar gáttir í áhrifaríku atriði
Barnsins. Tónlistarmaðurinn Borg-
ar Ao semur ekki einungis áhrifa-
mikinn hljóðheim fyrir Blóðugu
kanínuna heldur er sem ferskur
andvari inn í sýninguna þegar hann
leggur orð í belg.
Ekki þarf að segja neinum að
Ólafía Hrönn Jónsdóttir er ein af
okkar bestu leikkonum en minna
skal á að leikarar af hennar mæli-
kvarða gera mótleikara sína betri og
umturna sýningum. Hetjan hennar
sést kannski lítið, enda fágæt tegund
í þessum heimi, en Tárið sem hún
leikur líka er stórkostlegt. Hún bæði
titrar og glitrar, framkallar hlátur og
grát, og lyftir Blóðugu kanínunni
upp á annað plan.
Von um ljós
Fagurfræðileg umgjörð sýning-
arinnar er að mestu í höndum
Þórunnar Maríu Jónsdóttur sem
hannar leikmynd, búninga og gervi.
Gróteskustíllinn er allsráðandi en
með kabarettívafi. Varnargarður-
inn fyrir miðju sviðsins spilar eftir-
minnilegt hlutverk en búningarnir
eru aldrei nægilega sannfærandi,
fyrir utan eftirtektarverða notkun
á ermunum sem umvefja sig um allt,
kæfandi ógn.
Áföll eru í eðli sínu óreiðukennd
og Blóðuga kanína Elísabetar
endurspeglar það svo sannarlega.
Sviðslausnir Guðmundar Inga eru
stundum áhrifaríkar en ná ekki
að fanga sprengikraft textans þar
sem nístandi sársauki, depurð og
örvænting krauma undir yfirborð-
inu. Þrátt fyrir allt sem á undan
hefur komið fjallar Blóðuga kan-
ínan á endanum um von. Von um
að það sé ljós í myrkrinu, aflausn í
áföllum og að heimurinn sé góður.
Þennan boðskap fangar Blóðuga
kanínan fallega. ■
NIÐURSTAÐA: Þrátt fyrir göldr-
óttan texta og fínan leik á köflum
er sýningin allt of oft blóðlítil.
Öskur trúðsins í myrkrinu
Blóðuga kanínan fjallar um von segir gagnrýnandinn. MYND/MARÍA KJARTANSDÓTTIR.
TÓNLIST
João Barradas
Flutt verk eftir: Keith Jarrett, Yann
Robin og Astor Piazzolla
Norðurljós í Hörpu
miðvikudagur 16. febrúar
Jónas Sen
„Ærslaandar eru miklu meira pirr-
andi en venjulegir draugar,“ segir
kona við manninn sinn í skop-
mynd. Hjónin sitja í stofunni sinni,
og fyrir framan þau er draugur sem
heldur á harmóníku. Harmóníku-
leikurinn í Norðurljósum í Hörpu á
miðvikudagskvöldið var líka dálítið
draugalegur, að minnsta kosti voru
tónarnir úr hljóðfærinu undarlegir.
Það er ef tóna skyldi kalla.
Undarleg tónlist
Sá sem spilaði virtist þó vera þessa
heims, þrátt fyrir að kynningarnar
hans færu að mestu fyrir ofan garð
og neðan hjá undirrituðum. Harm-
óníkuleikarinn hét João Barradas
og talaði með sterkum erlendum
hreim. Það, og bergmálið í salnum,
gerði að verkum að erfitt var að skilja
hann. Hjálplegt hefði verið að fá smá
útskýringu á E[N]IGMA eftir Yann
Robin, en það var draugagangurinn
sem minnst var á hér að ofan. Því
miður var tónleikaskráin í skötulíki.
Tónlistin samanstóð af alls konar
áhrifshljóðum, bæði ómstríðum
tónum og hljómum, og líka smellum
og höggum. Það var eins og að verða
vitni að dauðastríði eða hægfara
pyntingum. Harmóníkan stundi af
sársauka, enda var hún bæði lamin
og hrist. Þrátt fyrir það var fram-
vindan rislítil; ekkert gerðist í tón-
listinni, hún virtist ekki hafa neitt
að segja. Herlegheitin voru óáhuga-
verð og afar fráhrindandi.
Óttalega rýr
Nei, þá var nú meira varið í Hymn
of Remembrance eftir Keith Jarrett.
Þá á ég við upprunalegu tónlistina,
en hana er að finna á tvöfaldri plötu
sem ber heitið Hymns/Spheres. Þar
má heyra Jarrett spila á orgel í risa-
stórri kirkju í Ottobeuren í Þýska-
landi. Hymn of Remembrance er
fyrsta lagið á fyrri plötunni.
Tónlistin er tilkomumikil, þrung-
in andakt og eftirsjá. Upptakan með
Jarrett er tignarleg, enda er hljóm-
urinn í orgelinu voldugur, og svo
bætist ríkuleg endurómun við. Fyrir
bragðið er útkoman sérdeilis mögn-
uð. Í samanburðinum var smágerð
harmóníkan óttalega rýr og virkaði
helst eins og lítið ferðaútvarp.
Árstíðirnar sjarmerandi
Best á tónleikunum var Cuatro
Estaciones Porteñas eftir Piazzolla,
hugleiðingar um árstíðirnar fjórar í
Búenos Aíres. Eins og venjan var hjá
tónskáldinu þá var hann innblásinn
af tangónum, og stemningin í tón-
listinni er eftir því hrífandi.
Tangóelskandi Argentínubúar
munu þó hafa illan bifur á tónlist
Piazzolla almennt, þeim finnst hún
víst allt of f lókin og takturinn held-
ur frjálslegur. Fyrir vikið er ekki
hægt að dansa eftir henni. Verkin
hér voru samt ákaflega skemmtileg,
full af grípandi laglínum og spenn-
andi framvindu. Barradas spilað
forkunnar vel, leikur hans var
snarpur og nákvæmur, kröftugur
og lifandi.
Tæknilega séð var spilamennsk-
an óaðfinnanleg, tandurhrein og
akkúrat. Þetta var frábært; meira
svona hefði mátt vera á tónleik-
unum. ■
NIÐURSTAÐA: Misáhugaverð
dagskrá, en góður flutningur.
Draugagangur og tangó
Flutningur
harmóníku-
leikarans João
Barradas var
góður, segir
gagnrýnandi.
MYND/AÐSEND
ÞRIÐJUDAGUR 22. febrúar 2022 Menning 23FRÉTTABLAÐIÐ