Fréttablaðið - 07.07.2022, Blaðsíða 32

tsh@frettabladid.is
Kvikmyndaskóli Íslands stefnir á að
hefja kennslu á háskólastigi í haust
en Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir,
háskóla-, iðnaðar- og nýsköpunar-
ráðherra, hefur lagt áherslu á að
flýta úttektarferli skólans.
Í frétt á vef Kvikmyndaskólans
kemur fram að ráðherra hafi skipað
þrjá sérfræðinga til að veita umsögn
um skólann, sem munu hefja störf í
júlímánuði og er vænst að þeir hafi
lokið störfum 1. september.
Friðrik Þór Friðriksson, rektor
Kvikmyndaskólans, vonast þó til
þess að úttektarferli skólans muni
taka enn skemmri tíma.
„Þetta er bara allt að gerast núna
í þessum töluðu orðum og verður
komið bara í ágúst vonandi. Við
setjum skólann í ágúst og þetta
verður vonandi komið fyrir skóla-
setningu,“ segir hann. Spurður um
hvort það taki ekki einhvern tíma
að fá svona formlega viðurkenningu
á náminu segir Friðrik Þór:
„Nei, það tekur engan tíma því
við erum meðlimir að 120 bestu
kvikmyndaskólum í heimi og sumir
þeirra eru háskólar. Það er ákveðinn
prósess að komast í það og við erum
búin að fara í gegnum hann. Það
hefur tekið tvö ár að fá þessa sér-
fræðinga til þess að taka okkur út
þannig að við reiknum með að við
smellum þar inn.“
Kvikmyndaskólinn nýtur stuðn-
ings mennta- og barnamálaráðu-
neytisins, en skólinn hefur starfað
undir framhaldsskólaskrifstofu
þess ráðuneytis frá árinu 2003. Þá
liggur fyrir vilyrði um samstarf
Kvikmyndaskólans við Kvikmynda-
fræðideild Háskóla Íslands sem er
tilbúin með 60 eininga aukagrein
til að bæta við 120 eininga diplóma-
nám Kvikmyndaskólans og leiða til
BA-gráðu með kvikmyndagerð sem
aðalgrein.
„Við vildum alltaf bara samstarf
við einhvern háskóla, þess vegna
Listaháskólann, en það varð aldrei
af því,“ segir Friðrik Þór.
Nú er Listaháskóli Íslands einn-
ig að hefja kennslu til BA-gráðu í
kvikmyndagerð í haust, er þörf á
tveimur kvikmyndagerðarbrautum
á háskólastigi á Íslandi?
„Nei, ég hefði nú haldið að þetta
væri hrein peningaeyðsla þar. Af
því það kostar milljónir og jafnvel
hundruð milljóna að gera það. Þeir
eru með tíu nemendur þarna núna
og ég veit bara ekki hvað fólk er að
hugsa.“ n ð
Stefna á kennslu í kvikmyndagerð á háskólastigi í haust
Andlit úr skýjum er sýning á
Kjarvalsstöðum en þar eru til
sýnis mannamyndir Jóhann-
esar Kjarvals. Sýningarstjóri
er Aðalsteinn Ingólfsson list-
fræðingur.
„Í fyrsta sinn er verið að sýna allar
helstu myndir Kjarvals af fólki.
Kjarval er um margt mjög óvenju-
legur portrettlistamaður og það eru
reyndar áhöld um hvort það eigi að
kalla hann portrettlistamann því
hann gengur á svig við ýmsar sið-
venjur hefðbundinna portrettmál-
ara sem stilla fólki upp og búa til
raunsanna eftirmynd af því. Maður
sér að Kjarval finnst það ekki voða-
lega spennandi. Hann hefur mun
minni áhuga á því að búa til myndir
af fólki en að búa til myndir um fólk.
Myndirnar verða eins konar spegill,
sem hann allt að því sér sjálfan sig í,“
segir Aðalsteinn.
„Annað óvenjulegt við hann er að
hann notar mjög mikið líkingamál
úr náttúrunni til að lýsa fólki. Þaðan
er komið heiti sýningarinnar And-
lit úr skýjum. Hann sér fólk jafnvel
eins og náttúruna. Kristján Jóns-
son, Kiddi i Kiddabúð, stoð hans
og stytta sem hélt utan um fjármál
hans, skipulagði sýningar hans og
hýsti hann, er sýndur nánast eins
og klettur. Hann er Kletturinn í lífi
Kjarvals.“
Partur af hrauninu
Aðalsteinn segir að greinilegt sé að
Kjarval hafi haft meiri ánægju af
að gera teikningar af alþýðufólki
en portrettmálverk af broddborg-
urum. „Alþýðufólkið er hans fólk.
Þar eru vinnubrögðin öðruvísi. Í
olíumyndunum líkir hann fólki við
náttúruna en hann dregur náttúr-
una inn í andlitsteikningarnar. Það
eru sömu taktarnir, sömu vinnu-
brögðin og sami ryþminn í andlits-
teikningum hans og í myndum hans
af klettum og gróðri. Manni finnst
stundum að það lofsamlegasta sem
Kjarval geti sagt um einhvern sem
hann er að mála sé að hann sé eins
og náttúran.“ Aðalsteinn nefnir sem
dæmi um þetta mynd af fóstru Kjar-
vals. „Hún er manneskjan sem hann
unni kannski allra mest, en hún sést
varla á myndinni því hún verður svo
mikill partur af hrauninu.“
Gerði það sem honum sýndist
Ákveðin þróun er í portrettmynd-
um Kjarvals. „Hann byrjaði mjög vel
sem portrettmálari. Bankastjóra-
myndir hans eru mjög hefðbundnar
og féllu í kramið en í framhaldinu
runnu tvær grímur á fólk vegna þess
að honum var orðið alveg nákvæm-
lega sama hvernig fyrirmyndirnar
voru útlits, hann gerði bara það sem
honum sýndist. Á sýningunni er
mynd af virðulegum bæjarfógeta úr
Vestmannaeyjum, Sigfúsi Johnsen,
sem stendur mjög reffilegur nema
hann heldur á stóru blómi sem eng-
inn bað um að væri þar. Að lokum
fór sú mynd úr fjölskyldunni. Hann
gerði portrett af Steingrími Jónssyni
rafmagnsveitustjóra sem vakti ekki
lukku og þá gerði hann tvö önnur og
annað þeirra fór til fjölskyldunnar
og hitt til Rafmagnsveitunnar. Fólk
varð dálítið hrætt við að panta frá
honum portrettmyndir því það vissi
ekki hvað það myndi fá. Þannig eru
formlega pöntuð portrett eftir hann
færri en tuttugu, sem telst lítið á 60
ára starfsferli,“ segir Aðalsteinn.
Spurður hvort erfitt hafi verið að
safna saman myndum á sýninguna
segir hann svo ekki hafa verið:
„Markmiðið var að búa til fyrstu
sýninguna af þessu tagi og þá veit
maður hverjar lykilmyndirnar eru.
Svo var smá leynilögregluvinna að
finna nokkrar myndir en það leyst-
ist farsællega.“ n
Gekk á svig við ýmsar siðvenjur
Kolbrún
Bergþórsdóttir
kolbrunb
@frettabladid.is
Portrettmyndir sem sýna sterka karaktera. Mynd af Thor Vilhjálmssyni er í
miðjunni. FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR ARI
„Alþýðufólkið er
hans fólk,“ segir
Aðalsteinn um
Kjarval.
Fádæma vel gerð teikning af Birni Jóhannssyni bónda.
Friðrik Þór, rektor Kvikmyndaskóla Íslands. FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR ARI
Í olíumyndunum líkir
hann fólki við nátt-
úruna en hann dregur
náttúruna inn í andlits-
teikningarnar.
24 Menning 7. júlí 2022 FIMMTUDAGURFRÉTTABLAÐIÐ