Skessuhorn - 06.07.2022, Blaðsíða 4

MIÐVIKUDAGUR 6. JÚLÍ 20224
Garðabraut 2a - Akranesi - Sími: 433 5500 - www.skessuhorn.is
Skessuhorn kemur út alla miðvikudaga. Skilafrestur auglýsinga er kl. 14.00 á þriðjudögum.
Auglýsendum er bent á að panta auglýsingapláss tímanlega. Skráningarfrestur smá-
auglýsinga er til kl. 12.00 á þriðjudögum.
Blaðið er gefið út í 3.700 eintökum og selt til áskrifenda og í lausasölu.
Áskriftarverð er 4.110 krónur með vsk. á mánuði. Elli- og örorkulífeyrisþegar greiða
kr. 3.550. Rafræn áskrift kostar 3.220 kr. Rafræn áskrift til elli- og örorkulífeyrisþega er 2.968 kr.
Áskrifendur blaðs fá 50% afslátt af verði rafrænnar áskriftar. Verð í lausasölu er 950 kr.
SKRIFSTOFA BLAÐSINS ER OPIN KL. 9-16 VIRKA DAGA
Útgefandi: Skessuhorn ehf. skessuhorn@skessuhorn.is
Ritstjórn:
Magnús Magnússon, ritstjóri s. 894 8998 magnus@skessuhorn.is
Gunnhildur Lind Hansdóttir glh@skessuhorn.is
Valdimar K. Sigurðsson vaks@skessuhorn.is
Guðrún Jónsdóttir gj@skessuhorn.is
Steinunn Þorvaldsdóttir sth@skessuhorn.is

Auglýsingar og dreifing:
Díana Ósk Heiðarsdóttir auglysingar@skessuhorn.is
Umbrot og hönnun:
Ómar Örn Sigurðsson umbrot@skessuhorn.is
Bókhald og innheimta:
Guðbjörg Ólafsdóttir bokhald@skessuhorn.is
Prentun: Landsprent ehf.
Leiðari
Ekki sama hvaða
aðferðum er beitt
Kolefnisspor nefnist sá mælikvarði fyrir losun gróðurhúsalofttegunda sem rekja
má til athafna mannskepnunnar, beint eða óbeint. Helstu gróðurhúsalofttegundir-
nar sem taldar eru inn í kolefnissporið eru svona hæfilega geðþekk fyrirbrigði eins
og koltvísýringur, metan, óson, hláturgas og fleiri sem bera enn meira óspennandi
nöfn. Allar þessar lofttegundir hafa mismikil áhrif á hlýnun jarðar, það er hlýn-
unarstuðull þeirra er mishár. Vegna óhóflegs magns þessara lofttegunda út í and-
rúmsloftið hefur það meðal annars áhrif á veðráttuna á gjörvallri jarðarkúlunni.
Flóð, djúpar lægðir, hlýnun, hop jökla sem aldrei fyrr. Allt eru þetta áhrif þess að
búið er að senda svo margar slæmar lofttegundir út í andrúmsloftið.
Sérfræðingar á fjölmörgum sviðum hafa rannsakað þetta vandamál og lagt til
aðgerðir til að sporna við. Við minnkum plastnotkun, förum betur með hráefni
og forðumst notkun á öðru. Fyrir þá sem þjást af tannlæknafóbíu er til dæmis
ekki í boði lengur að fá hláturgas. Slökkvitæki með óson eru ekki lengur í boði og
kókómjólkin er ekki lengur drekkandi úr papparöri. Hér nefni ég áhrif aðgerða
af handahófi.
Til að sporna við mengun eru settir upp mengunarkvótar, fyrirtækjum gert að
kaupa sér aflátsbréf eins og forðum. Á undanförnum árum hefur jarðasala þannig
glæðst. Sauðfjárbændur sem sjá ekki lengur grundvöll fyrir starfsemi sinni selja
jarðir sínar og kaupendurnir eru gjarnan stórútgerðarmenn. En hvers vegna
kaupa þeir jarðir? Jú, það er til að kolefnisjafna útgerðina þeirra með því að planta
skógi á landið. Kaupa sér með þessum hætti leyfi, aflátsbréf, til að halda áfram að
gera út skip sem áfram verða knúin mengandi olíu. Ekki get ég sagt að mér finnist
þetta geðþekk leið til kolefnisjöfnunar. Afleidd áhrif verða nefnilega þau að jarðir
til sveita verða sífellt færri í ábúð sem hefur svo í för með sér ýmis félagsleg vanda-
mál. Erfiðara er að manna leitir, girðingaviðhald verður nánast óvinnandi og
áfram mætti telja. Að mínu mati er hér á ferðinni stórhættuleg þróun. Til kolefn-
isjöfnunar er byggð landsins sett í hættu, það dregur úr búskap og eftir standa
mannlaus hús með skógarplöntum á landi sem stundum er hentugt til skógrækt-
ar, en alls ekki alltaf.
En það eru til ýmsar aðrar og hagfelldari leiðir til að kolefnisjafna rekstur. Við
höfum hér í blaðinu nýverið sagt frá fyrirtæki sem nefnist Running Tide og er
að koma sér hér fyrir. Það er í grunninn amerískt sjávartæknifyrirtæki sem sér-
hæfir sig á sviði kolefnisförgunar. Fyrirtækið hefur þróað tækni til að örva nátt-
úrulega hæfni sjávarins og fjarlægja kolefni varanlega úr andrúmsloftinu. Fyrir-
tækið er komið hingað til lands, hefur leigt lóð á Grundartanga og er að byrja á
verkefni sem er allra góðra gjalda vert að fylgjast náið með í framtíðinni. Raun-
ar er Running Tide að þróa sjávartæknilega lausn til að jarðsetja kolefni í hafinu.
Til þess er notast við spæni sem mótaður er í kúlulaga dufl sem komið er fyrir á
haffletinum langt úti í hafi. Í þessum kúlum er einhvers konar gróðurörvandi efni
sem hvetur til vaxtar þara á þeim. Eftir því sem þangið eykst þyngist kúlan þar til
að hún að lokum sekkur til botns og grefst ofan í hafsbotninn uppfull af kolefn-
um. Á tíma þeirra í efsta lagi sjávar hefur þarinn, eða þessi örskógur sem mynd-
ast á kúlunum, tekið til sín mikið magn koltvísýrings sem hverfur þar með ofan
í hafsbotninn til varðveislu í hundruð eða jafnvel milljónir ára og/eða er að ein-
hverju leyti nýttur af djúpsjávarlífverum. Þyngdarafl jarðar þrýstir svo gríðarlega á
þarann á miklu dýpi. Þarna er þetta ameríska fyrirtæki í raun að flýta fyrir annars
náttúrulegu ferli kolefnisbindingar í sjó. Til þess eru nýttir hafstraumar, sólarljós
og þyngdarafl jarðar.
Vöxtur þara er mun hraðari en trjáa sem gróðursett eru á þurru landi og inn-
an árs er þessi aðferð því farin að virka. Kúlunum er einfaldlega sökkt á djúpsævi,
binda koltvísýringinn og koma honum þannig fyrir kattarnef ef svo má segja. Til
að fjármagna verkefnið eru það erlend stórfyrirtæki sem borga. Ég ætla að leyfa
mér að hvetja íslensk stórfyrirtæki til að skoða þessa lausn í stað þess að kaupa
upp íslenskar jarðir í stórum stíl í þeim tilgangi að koma þeim í eyði. Það er ekki
spennandi þróun. Magnús Magnússon
Laust fyrir klukkan tvö aðfararnótt
þriðjudags var allur mannskap-
ur Slökkviliðs Akraness og Hval-
fjarðarsveitar kallaður út að verk-
smiðju Elkem Ísland á Grundar-
tanga. Eldur var þá laus undir töpp-
unarpalli, nærri stað þar sem glussi
er geymdur. Starfsmenn glímdu við
eldinn og héldu honum í skefjun
meðan beðið var komu slökkviliðs
og höfðu tæmt úr fjörutíu slökkvi-
tækjum. Enginn slasaðist í þessu
óhappi. Jens Heiðar Ragnarsson
slökkviliðsstjóri segir að mun bet-
ur hafi farið en á horfðist í fyrstu
þar sem starfsmenn Elkem voru
búnir að ráða niðurlögum eldsins
að mestu áður en slökkvilið náði á
vettvang.
Haft var eftir Álfheiði Ágústs-
dóttur forstjóra Elkem, á vef RUV,
að ekki liggi fyrir hvað orsakaði
það að eldur kviknaði. „Það kvikn-
ar eldur á jarðhæðinni. Við vitum
ekki ennþá hvað er að valda. Hvort
það var blossi frá framleiðslunni
eða rafmagnsbruni,“ sagði Álfheið-
ur við fréttavef Ríkisútvarpsins.
Slökkva þarf á einum ofni af þrem-
ur í verksmiðjunni meðan viðgerð
fer fram og áætlað að hún taki um
vikutíma.
mm
Eins og fram hef-
ur komið í frétt-
um Skessuhorns
voru framkvæmd-
ir Skógræktar ríkis-
ins vegna vegagerðar
í hlíðum Dragafells
í Skorradal stöðvað-
ar í byrjun júni þar
sem um var að ræða
óleyfisframkvæmd.
Dragafell er í landi
Stóru-Drageyrar þar
sem samkvæmt aðal-
skipulagi Skorradals-
hrepps 2010-2022 er
afmarkað skógrækt-
arsvæði. Umrædd-
ur vegur er þó utan
þess. Í fundargerð hreppnefnd-
ar Skorradalshrepps frá 11. júní sl.
kemur fram að vegaframkvæmd-
in hafi áhrif á umhverfið, breyti
ásýnd þess og sé ekki í samræmi
við aðalskipulag auk þess sem sam-
þykki leyfisveitanda um útgáfu
framkvæmdaleyfis lá ekki fyr-
ir. Sama gildir um plöntun í hlíð-
um Dragafellsins. Stöðva þurfti
framkvæmdir tengdar skógrækt-
inni á svæðinu í tvígang enda hafði
í hvorugu tilfelli verið óskað eft-
ir framkvæmdaleyfi hjá sveitarfé-
laginu. Í hinu tilvikinu hafði verið
plægt til undirbúnings niðursetn-
ingar plantna á skilgreindu hverfis-
verndarsvæði.
Hreppsnefndin staðfesti stöðv-
un beggja framkvæmdanna á fundi
sínum 11. júní og sat Þröstur
Eysteinsson skóg-
ræktarstjóri fund-
inn undir viðkom-
andi dagskrárliðum.
Var skipulagsfulltrúa
síðan falið að vinna
málið áfram í sam-
starfi við skipulags-
nefnd hreppsins.
Málið var svo tek-
ið fyrir þar 21. júní
þar sem minnisblað
skipulagsfulltrúa var
lagt fram og kynnt.
Óskað var í fram-
haldinu eftir gögn-
um frá Skógræktinni
til að vinna málið
áfram.
Þess má geta að fleiri mál hafa
að undanförnu verið að koma upp
í Borgarfirði þar sem skógrækt
stríðir gegn aðalskipulagi viðkom-
andi svæða. Í dag verður t.d. eitt
slíkt mál tekið fyrir af hreppsnefnd
Skorradalshrepps og snertir það
jörðina Bakkakot þar sem umráðandi
lands var að gróðursetja á um 20 ha
svæði án framkvæmdaleyfis. gj
Fræðslunefnd Borgarbyggðar bók-
aði á fundi snemma í vor að hún
samþykkti tillögu Hlöðvers Inga
Gunnarssonar sviðsstjóra fjöl-
skyldusviðs um að segja upp samn-
ingi sveitarfélagsins við UMSB
um aðkomu félagsins að tóm-
stundastarfi. Byggðarráð staðfesti
ákvörðun nefndarinnar sl. fimmtu-
dag og leggur til að Borgarbyggð
taki starf tómstundafulltrúa aftur
yfir til sín. Helstu verkefni UMSB á
þessu sviði hafa verið vinnuskólinn,
sumarfjör, frístund og félagsmið-
stöð.
Gert er ráð fyrir því að Borgar-
byggð bjóði núverandi tómstunda-
fulltrúa, Sigríði Dóru Sigurgeirs-
dóttur hjá UMSB, tímabundna
ráðningu með það í huga að sú fag-
lega starfsemi sem byggst hefur upp
færist farsællega yfir. Talið er mik-
ilvægt að fagþekkingin sé áfram til
staðar hjá sveitarfélaginu. Byggðar-
ráð vill styrkja áframhaldandi gott
samstarf með því að UMSB komi
með tillögur að því hvernig sam-
starfinu verði háttað þegar verk-
efnin færast yfir, það samtal mun
eiga sér stað í vikunni. Þá er einnig
lagt til að á næsta ári verði aðrir
samningar milli UMSB og Borg-
arbyggðar endurskoðaðir með til-
iti til að auka samstarfið í ákveðn-
um málum.
Byggðarráð hafði í vor tekið und-
ir að mikilvægt væri að starf tóm-
stundafulltrúa færist yfir til Borgar-
byggðar og að sá hluti samningsins
yrði endurskoðaður. Engu að síður
þurfi að rýna aðra hluta samnings-
ins með tilliti til þess hvaða verk-
efnum UMSB sinni áfram og hvaða
frekari verkefni væri hægt að fela
UMSB. Sveitarstjóra var falið að
funda um breytingarnar með full-
trúum UMSB, ásamt fulltrúum
fjölskyldusviðs og fræðslunefnd
myndi síðan fjalla um málið að
nýju. Ráðið fól sveitarstjóra einnig
að hefja samtal við UMSB um
endurskoðun á þeim samningi sem
til staðar er, með það í huga að bæta
frekari verkefnum við hann er lúta
að lýðheilsumálum sveitarfélagsins.
Þess má geta að embætti íþrótta-
og æskulýðsfulltrúa Borgarbyggð-
ar var lagt niður í lok 10. áratugar-
ins og hafði þá Indriði Jósafatsson
gegnt því til fjölda ára. Starfið sem
hér um ræðir inniheldur nokkur af
þeim verkefnum sem það embætti
hafði með höndum en er á heildina
litið ekki það sama.
gj
Eldur við verksmiðju Elkem
Ráðhús Borgarbyggðar.
Starf tómstundafulltrúa aftur
til Borgarbyggðar
Kassar með skógarplöntum í hlíðum Dragafells. Myndin var tekin 8. júní sl.
Ljósm. mm.
Kallað eftir gögnum vegna
veglagningar í Dragafelli