Skólavarðan - 2021, Side 23

VOR 2021 SKÓLAVARÐAN 23
Tungumálanám / KENNARINN
öðru samhengi. Það segir sig sjálft að ef
nemandi hefur heilu ári skemur til að
vera í þeirri rúllettu sem endurtekningin
er þá hefur það áhrif.“
Fjöltyngið er fjársjóður
Hólmfríður leggur áherslu á að einn
stærsti fjársjóður þjóðarinnar felist í
því að við erum fjöltyngd. „Þótt oft sé
kvartað yfir ýmsu og jafnvel áhugaleysi á
tungumálum þá erum við fjöltyngd þjóð.
Hér er skólaskylda og flestir læra dönsku
og ensku í grunnskóla. Í kjölfarið bætum
við fjórða málinu við í framhaldsskóla,
því íslenskan telst auðvitað með.
Tungumálanám er þroskandi, það opnar
augu okkar fyrir því að ekkert er svart og
hvítt heldur afstætt. Merking getur verið
margþætt, óræð og það hjálpar okkur
að víkka sjóndeildarhringinn. Auðvitað
nýtur enskan sérstöðu sem helgast af því
að sístækkandi flóra fjölmiðla er á ensku.
Ungmenni búa við síbylju enskunnar
sem skýrir hversu góðu valdi mörg
þeirra ná á þeirri tungu.“
Hólmfríður tekur fram að hún
hafi ekkert á móti því að allir verði
frábærlega góðir í ensku. Það sé hins
vegar ekki nóg í þeim heimi sem við
búum í. „Tungumálanám er öllum hollt
og óendanleg auðlind þekkingar og visku
fyrir hvern og einn. Að halda mikilvægi
tungumála á lofti er málstaður sem mér
finnst þess virði að berjast fyrir og þess
vegna hef ég ánægju af því að tileinka
krafta mína starfsemi STÍL.“20
02
-2
00
3
20
03
-2
00
4
20
04
-2
00
5
20
05
-2
00
6
20
06
-2
00
7
20
07
-2
00
8
20
08
-2
00
9
20
09
-2
01
0
20
10
-2
01
1
20
11
-2
01
2
20
12
-2
01
3
20
13
-2
01
4
20
14
-2
01
5
20
15
-2
01
6
20
16
-2
01
7
20
17
-2
01
8
20
18
-2
01
9
35%
30%
25%
20%
15%
10%
5%
0%
Eitt mál Tvö mál Þrjú mál eða fleiri Ekkert mál
Hlutfall framhaldsskólanema í tungumálanámi
Á vef Hagstofu Íslands má finna
fjölbreytta tölfræði um tungumála-
nám. Þegar fjöldatölur eru skoð-
aðar hefur nemendum sem læra
erlend tungumál fækkað úr 19.342
skólaárið 2011–2012 í 14.750
2018–2019 en nemendum á fram-
haldsskólastigi fækkaði um 4.600
á tímabilinu. Í mörgum fram-
haldsskólum tók breytt skipulag
námsbrauta til stúdentsprófs
gildi haustið 2015, þar sem nám
til stúdentsprófs var stytt. Þar
með fækkaði áföngum í erlendum
tungumálum sem nemendur þurfa
að taka til stúdentsprófs og skýrir
það að hluta til fækkun nemenda í
tungumálanámi.
Heimild Hagstofa Íslands
tungumálanám og þeir sem eldri eru
búa yfir hæfileika til að tengja námið
við eigin reynslu og þekkingu,“ segir
Hólmfríður.
En það eru fleiri tungumál sem
vekja áhuga ungs fólks nú til dags og
tekur Hólmfríður dæmi um aðsókn í
japönsku, kínversku og arabísku við HÍ.
Auk þess sem nú er hægt að leggja fyrir
sig nám í pólsku og hindí við Tungu-
málamiðstöð HÍ.
Hólmfríður tekur fram að þótt það
sé ekki endilega gríðarlegur fjöldi sem
skrái sig í öll þessi tungumál þá sé þarna
á ferðinni fólk sem er forvitið og hefur
löngun til að skilja samtíma sinn og
umhverfi betur. „Við höfum fjallað um
þessar áskoranir innan vébanda STÍL.
Því þegar kemur að tungumálanámi og
kennslu eiga sömu spurningarnar alltaf
við, þ.e. hvernig er hægt að bjóða bestu
mögulega kennslu fyrir nemendahópa
hverrar kynslóðar? Og þótt spurningin
sé einatt sú sama þá þarf stöðugt að
endurmeta aðstæðurnar því hóparnir
breytast og einnig þau tæki og tól sem
nýtast í kennslunni.“
Stytting framhaldsskólans er
áhyggjuefni að mati Hólmfríðar. „Það
að stytta námið um eitt ár hefur komið
niður á tungumálanámi rétt eins og
ýmsu öðru, eins og námi í listgreinum
og íþróttaiðkun. Nú hafa nemendur ekki
tíma í slíkt nám ef þau ætla að standa
sína plikt í framhaldsskólanum. Eitt ár í
lífi ungmennis á aldrinum 16 til 20 ára er
nefnilega heil eilífð. Styttingunni fylgir
fórnarkostnaður sem við erum enn að
átta okkur á. Til að mynda hefur þurft að
aðlaga ýmsar námsleiðir á háskólastigi,
til dæmis tungumálanámið við HÍ.
Þar hafa námsleiðir þriðju málanna,
frönsku, spænsku og þýsku, þurft að
hnika sig nær unglingunum þegar
kemur að námsefni, jafnvel þótt stökkið
úr framhaldsskóla í háskólana reynist
enn erfitt fyrir mörg þeirra. Grunnstef
tungumálanáms er endurtekning því
það er ekki hægt að læra tungumál í eitt
skipti fyrir öll. Það þarf að skoða jafnt
málfræði og orðaforða í samhengi og svo
í nýju samhengi og svo enn aftur í enn
Hólmfríður
Garðarsdóttir pró-
fessor á vinnustað
sínum í Veröld
Vigdísar.