Skólavarðan - 2021, Qupperneq 52

52 SKÓLAVARÐAN VOR 2021
MATSTÆKI / Stöðumat
F yrir skömmu var
Stöðumat fyrir
nýkomna nem-
endur af erlendum
uppruna gert
aðgengilegt á vef
Menntamálastofnunar. Um er að ræða
matstæki sem þýtt var úr sænsku sem
skólar geta notað til að meta námsstöðu
nemenda af erlendum uppruna sem eru
nýkomnir til landsins.
Árið 2016 kynntust fulltrúar í
Hafnarfirði, Reykjanesbæ og Árborg
sænsku stöðumati fyrir nemendur af
erlendum uppruna. Eftir að hafa kynnt
sér markmið stöðumatsins, fengið
kynningu á því frá sænskum sérfræðingi
og farið á nákvæman hátt yfir efnið var
ljóst að virkileg vöntun væri á slíku mati
hér á landi. Í framhaldinu var ákveðið
að óska eftir því við sænsku mennta-
málastofnunina, Skolverket, að fá leyfi
til að þýða stöðumatið á íslensku og
stýrihópur settur á laggirnar. Hópurinn
sótti um styrk til Sprotasjóðs og kynnti
stöðumatið víða í menntakerfinu s.s.
í mennta- og menningarmálaráðu-
neytinu, hjá Kennarasambandi Íslands,
Menntamálastofnun og fleiri tengdum
aðilum til að óska eftir samstarfi.
Menntamálastofnun sótti um þýðingar-
leyfi til Skolverket og vinna stýrihópsins
hófst í kjölfarið.
Stöðumatið hefur vakið mikla
athygli og búið er að innleiða það
víða um land. Þeir sem hafa ekki
fengið kynningu eru hvattir til að hafa
samband við stýrihópinn en Stöðumatið
er öllum að kostnaðarlausu og verkefnið
var unnið í anda lærdómssamfélagsins
frá upphafi.
Gott tækifæri til að mæta nemand-
anum strax
Anna Sigríður Guðmundsdóttir,
verkefnastjóri ÍSAT og Inga Huld
Guðmannsdóttir, kennari við Lækj-
arskóla í Hafnarfirði hafa reynslu af
notkun Stöðumatsins og eru sammála
ágæti þess.
„Stöðumatið gefur okkur nákvæm-
ar upplýsingar um stöðu nemanda
námslega í læsi, talnaskilningi og stærð-
fræði og upplýsingar um fyrri reynslu,
almenna þekkingu og skólagöngu. Það
gerir okkur kleift að staðsetja nemanda
á nákvæmari hátt í námi miðað við
fyrri reynslu og þekkingu og koma til
móts við þarfir nemandans,“ segir Anna
Sigríður.
Inga Huld tekur undir þetta og
segir að það sé mikill kostur að vera
komin með tæki í hendurnar til að meta
stöðu nemenda við komuna til landsins.
„Við höfum verið með frá upphafi eða
frá vori 2019 og okkar upplifun er að
Stöðumatið sjálft sé aðgengilegt og gefi
góða mynd af þekkingu, aðstæðum og
reynslu nemandans. Það auðveldar því
þeim sem koma að nemandanum að
staðsetja hann í nemendahópnum og
finna námsefni við hæfi.“
Aðspurðar um hvað reynslan af
Stöðumatinu hafi kennt þeim nefna þær
báðar að Stöðumatið gefi mikilvægar
upplýsingar um fyrri reynslu nemenda,
námslega stöðu þeirra, styrkleika og
áhugamál. „Þetta eru upplýsingar sem
við vorum áður að fá smám saman
yfir langan tíma en nú liggja þær fyrir
í byrjun skólagöngu nemenda. Það
er mjög góður grunnur að hafa fyrir
skipulag kennsluáætlana sem koma
til móts við þarfir nemandans,“ segir
Inga Huld. Anna Sigríður bendir á að
Stöðumatið veiti meira öryggi við val
á námsefni, við að auka eða minnka
námslegar kröfur miðað við getu og geri
kennurum fært að samræma sig varð-
andi niðurstöður matsins og íhlutun.
Þegar kemur að spurningu
um hvaða helstu áskoranir séu við
Stöðumatið segja þær að huga þurfi að
ýmsu þegar það er lagt fyrir, þrátt fyrir
að vera tiltölulega einfalt í fyrirlögn
og aðgengilegt. „Stöðumatið krefst
skipulagningar þar sem margir koma
að því. Í fyrsta móttökuviðtalinu þarf að
vera túlkur, forráðamenn nemandans
og nemandinn sjálfur og getur verið
erfitt að ná öllum saman,“ segir Anna
Sigríður. „Hins vegar veita niðurstöð-
urnar okkur og nemanda sjálfum góð
tækifæri að mæta nemandanum strax
þar sem hann er staddur í námi og gerir
það honum auðveldara að aðlagast
námi inni í bekk en ella væri.“
Aðspurðar hvort þær geti bent á
eitthvað sem mætti bæta við eða breyta
varðandi Stöðumatið segir Inga Huld
að það sé mjög vel sett upp og ekkert út
á það að setja. Það eina sem komi upp í
Menntamálastofnun
Stöðumat fyrir nemendur
af erlendum uppruna
hugann sé að talnaskilningurinn mætti
jafnvel vera afmarkaðri en að öðru leyti
sé það virkilega gott. Anna Sigríður
segir að vænlegast væri ef skólarnir
myndu fá aðgang að stöðumati í fleiri
námsgreinum á stigi 3 þar sem það bíð-
ur frekari þýðingar á íslensku. Einnig
væri gott að geta nýtt sér stöðumatið á
tölvutæku formi.
Þær mæla tvímælalaust með því
að skólar noti matið þar sem það gefi
kennurum upplýsingar á stuttum tíma
um námslega stöðu nemanda sem
annars myndi taka töluverðan tíma að
komast að og geri auðveldara að koma
til móts við þarfir hans í námi.
Lakari staða kom í ljós
„Síðasta haust lögðum við stöðumatið fyrir systkini sem
höfðu verið í öðrum skóla á Íslandi í eitt ár. Við fyrstu sýn leit
út fyrir að þau væru komin töluvert lengra í námi en raun bar
vitni. Þegar stöðumatið var lagt fyrir þau á þeirra tungumáli
með túlki kom hins vegar í ljós að námsleg staða var töluvert
lakari en gengur og gerist meðal jafnaldra og það sem stöðu-
matið gerði fyrir okkur var að við gátum byrjað að aðlaga
námið að þeirra þörfum miðað við námslega getu þeirra á
þeirra móðurmáli og aðstoðað þau að aðlagast inn í bekk.“
Aukinn sértækur stuðningur
„Já, það er svo gaman að sjá hvað stöðumatið nýtist vel öllum
nemendum, ekki bara þeim sem þurfa á sértækum stuðningi
að halda, og sýnir vel styrkleika þeirra. Við fengum til okkar
stúlku í stöðumatið sem var nýlega komin til landsins. Hún
hafði verið í nokkrar vikur í skólanum áður en matið var
tekið. Það var verið að velta fyrir sér hvort að hún þyrfti auk-
inn sértækan stuðning en í stöðumatinu kemur í ljós að hún
er afskaplega sterkur nemandi. Hana vantaði því einungis
áskoranir við sitt hæfi í náminu.“
Anna Sigríður
Guðmundsdóttir
Inga Huld Guð-
mannsdóttir