Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.2010, Page 39

lífsgangi annarrar skepnu er gerði æ
oftar vart við sig á Faxaflóa. Þeir voru
ekki fyrr byrjaðir að draga netin en að
ógnvekjandi, skuggar birtust út úr
skammdegisrökkrinu og nálguðust
hratt.
Eins og fi mleikamenn
Þau eru mætt, helvítis illhvelin, sögðu
karlarnir hver við annan. Við megum
prísa okkur sæla ef eitthvað er ennþá
heilt af netunum.
Fyrir ekki svo mörgum árum höfðu
bátarnir beinlínis elt uppi þessar dular-
fullu skepnur til að leggja nálægt þeim.
Þar var síld, vissu karlarnir. Nú var öldin
önnur.
Fyrst í stað höfðu dýrin forðast bátana
og látið netin í friði en svo komust þau
upp á lag með að éta úr þeim. Eins og
fimleikamenn sem standa á höfði létu
dýrin sig síga niður að netjunum og
kjömsuðu síldarnar í sig hárbeittum
tönnum. Svo var veislan búin eða dýrið
vildi færa sig eitthvað til en þá fór iðu-
lega í verra, beitt hyrnan á baki skepn-
unnar vafðist í netið og skar það í hengla
á augabragði. En það var einmitt þetta
langa horn á baki dýrsins sem lagði
grunninn að nafni þess, háhyrningur –
sem Englendingar kalla, killer whale.
Og nú voru háhyrningar orðnir stórt
vandamál fyrir síldarútveg Íslendinga.
Haraldur Böðvarsson lét málið til sín
taka. Það verður að gera eitthvað til að
fækka þessum skepnum hér í Flóanum,
sagði hann í viðtali við blaðamann Vísis
í júní 1953. Bátarnir eru að missa fjölda
neta, já allt upp í 40 net á nóttu. Vand-
inn er að hvalveiðimenn líta ekki við
háhyrningum, finnst þeir allt of litlir til
að svari kostnaði að eiga við þá.
En útgerðarmaðurinn átti svar við
þessum vanda: Við gerum út sérstakan
hvalveiðibát til háhyrningsveiðanna.
Kjötið er kjörið í fóður handa hundum
og lýsið til manneldis. Þó varð kjötið
ekkert endilega að fara í hundana, benti
Haraldur á. Eða höfðu ekki Ameríkanar
lengi gefið hvalkjöt börnum er áttu við
meltingargalla að stríða?
Hvalveiðibáturinn Andvari
Mánuði síðar brunaði Andvari, 56 smá-
lesta mótorbátur, út á Faxaflóann í leit
að smáhvelum. Sem var reyndar ekki
fyrir orð Haralds heldur höfðu menn
sumarið áður notað bátinn um þriggja
vikna skeið til veiða á hvölum. Þetta var
tilraun sem þótti gefa svo góða raun að
ákveðið var að halda henni áfram sum-
arið 1953. Báturinn var nú betur búinn
en áður, til dæmis hafði verið fengin
skutulbyssa frá Noregi er skaut sprengju-
skutlum í dýrin.
Engu var líkara en að háhyrningurinn
hefði frétt af þessum viðbúnaði og væri
að hugleiða mótleik. Á meðan æddi And-
vari um Faxaflóann og varð ekki var. Var
hann þá sendur vestur fyrir land en há-
hyrningurinn lá enn undir feldi. Þegar
vöðurnar loksins birtust í öndverðum
september voru Andvaramenn komnir á
bragðið, en ekki af háhyrningnum held-
ur hrefnunni sem þótti gefa mest fyrir
skotið.
Sjómannablaðið Víkingur – 39
rningana
En það er gömul trú manna, að háhyrningurinn fylgi í kjölfar stærri
hvalfiska, elti þá í hópum og rífi þá sundur sér til framdráttar. Þegar
stór hvelunum fækkar verður harðara í ári hjá háhyrningum ef þessi
kenning sjómanna er rétt og þess vegna líklegt að þeir leiti ætis annars
staðar. Telja margir. sem kunnugastir eru háttum háhyrningsins, að
minnkandi hvalagengd hér í nágrenninu sé meðal annars ástæðan
fyrir því að hann sækir nú svo á að ná æti úr síldarnetum bátanna
með þeim afleiðingum, sem kunnar eru af fyrri fréttum.
Tíminn 13. október 1954
María Júlía tók drjúgan þátt í stríðinu við háhyrningana.
Þess er getið að Agnar Guðmundsson var ekki alltaf eini Íslendingurinn er fl aug með Bandaríkjamönnunum
og var sérstaklega tekið fram að hlutverk þeirra væri meðal annars að koma í veg fyrir að drepnir væru
hvalir af öðrum tegundum.