Fréttablaðið - 02.09.2022, Blaðsíða 8

Samkvæmt áætlun
ríkisins er vakta vinnu­
fólk um þriðj ungur
rík is starfs manna í um
fjórð ungi stöðu gilda.
Styttingu vinnuvikunnar
hjá vaktavinnufólki sem
vinnur hjá ríkinu fylgir mikill
kostnaðarauki. Hjá Land-
spítalanum er áætlað að ráða
þurfi um 200 manns til að
mæta breytingunum.
bth@frettabladid.is
SAMFÉLAG Um eitt og hálft ár er
liðið síðan stytting vinnuvikunnar
tók gildi hjá vaktavinnufólki hjá
ríkinu. Eins og fram kom í Frétta-
blaðinu í gær gæti þurft að ráða allt
að 70 nýja lögregluþjóna á Íslandi
vegna breytinganna. Árlegur kostn-
aðarauki ríkisins vegna alls vakta-
vinnufólks sem starfar hjá hinu
opinbera hefur verið áætlaður 5,5
til 6 milljarðar króna.
Breytingin styttir vikuna um
fjórar klukkustundir, vinnuvika
sem áður var 40 tímar varð 36
tímar. Þar sem lögreglulið þarf víða
að manna allan sólarhringinn eru
áhrifin mikil á þá stétt sem og heil-
brigðisstarfsfólk sem vinnur allan
sólarhringinn svo tvö dæmi séu
nefnd.
Samkvæmt áætlun ríkisins er
vaktavinnufólk um þriðjungur
ríkisstarfsmanna í um fjórðungi
stöðugilda. Það fer nálægt því að
um ræði 7.300 starfsmenn í um
5.500 stöðugildum að því er fram
hefur komið í Kjarnanum.
Ríkislögreglustjóri lýsti í Frétta-
blaðinu í gær áhyggjum af stöðunni
og nefndi ríka þörf á að fjölga í lög-
regluliðinu til að bregðast við stytt-
ingu vinnuvikunnar.
Það er ekki í fyrsta skipti sem
slíkar raddir heyrast frá lögreglu.
Stjórn Landssambands lögreglu-
manna sendi í fyrra frá sér ályktun
þar sem sambandið lýsti y f ir
miklum áhyggjum af þeirri stöðu
sem lögreglan stæði frammi fyrir
eftir innleiðinguna. Að mati sam-
bandsins væru of fáir lögreglumenn
við störf og hlutfall lærðra lögreglu-
manna orðið „hættulega“ lágt. Ráða
þyrfti f leira fólk.
Hjá Landspítalanum einum hefur
verið áætlað að ráða þurfi um 200
manns til viðbótar við þá sem störf-
uðu þar fyrir breytingar til að mæta
nýjum tímum.
BHM sagði í ályktun á sínum
tíma að með kjarasamningunum og
styttingunni væri stigið mikilvægt
skref í átt að auknum lífsgæðum
starfsmanna.
„Með styttingu vinnuvikunnar
verður vinnustaðurinn skilvirkari
og um leið fjölskylduvænni og getur
styttingin stuðlað að auknu jafn-
rétti kynjanna á vinnumarkaði og
inni á heimilum,“ sagði í ályktun
BHM.
Samtök at vinnulífsins voru
aftur á móti skeptísk á styttinguna
og bentu á samband verðbólgu og
launahækkana.
„Á nýársdag 1972 tóku gildi
lög um 40 stunda vinnuviku sem
hækkaði allt tímakaup um 10% og
launakostnað enn meira. Víxlverk-
un launahækkana og verðlags hófst
og magnaðist með hverju árinu.
Innan fárra ára virtist 50% verð-
bólga komin til að vera og þurfti að
færa miklar fórnir á löngum tíma til
að ná henni niður,“ sögðu Samtök
atvinnulífsins.
„Stóri lærdómurinn fyrir þá sem
vilja stytta vinnutíma nú með laga-
breytingu á Alþingi ætti að vera sá
að vinnutími – ef horft er til sög-
unnar – styttist lítið við það. Árið
1971 var til dæmis algengt að unnið
væri til hádegis á laugardögum í
dagvinnu en árið 1972 var algengt
að fólk ynni til hádegis á laugar-
dögum í yfirvinnu. Afleiðingin var
að launakostnaður fyrirtækja jókst
og verðbólgan fór af stað með til-
heyrandi eignabruna.“ n
Milljarða kostnaðarauki ríkis vegna
vaktavinnufólks hjá hinu opinbera
Lögreglumenn
að störfum.
Stytting vinnu-
vikunnar þýðir
að fjölga þarf
störfum innan
þeirra raða um
allt að sjö tugi.
FRÉTTABLAÐIÐ/
EYÞÓR
thp@frettabladid.is
SÝRLAND Sý rlensk stjór nvöld
hafa sent aðalritara Sameinuðu
þjóðanna og forseta öryggisráðsins
bréf þar sem Bandaríkjaher er sak-
aður um stórfelldan stuld á olíu frá
olíulindum landsins.
Um 900 bandarískir hermenn eru
staðsettir í Sýrlandi og taka þátt í
stríðinu gegn Íslamska ríkinu sem
áður réði yfir stórum hluta landsins.
Herseta Bandaríkjamanna þar er
brot á alþjóðalögum þar sem hvorki
Sýrland né Sameinuðu þjóðirnar
hafa lagt blessun sína yfir hana.
Bandarískir hermenn eru stað-
settir á yfirráðasvæðum stjórnar-
andstæðinga sem berjast undir
merkjum Sýrlenska lýðræðishers-
ins, SDF, flestir í herstöðinni al-Tanf
skammt frá írösku landamærunum.
Hún hefur orðið fyrir árásum sem
Bandaríkin saka uppreisnarmenn,
sem njóti stuðnings Írans, um að
bera ábyrgð á.
Að sögn yfirvalda í Damaskus er
olían flutt yfir landamærin til Írak
og fullyrða þau að Bandaríkjaher
steli um því sem nemur 66 þúsund
olíutunnum á dag. Það jafngildir
um 83 prósentum af olíuframleiðslu
landsins á degi hverjum.
Sýrlensk stjórnvöld fullyrða að 29.
ágúst hafi 123 tankbílar fullir af illa
fenginni olíu farið yfir landamærin
til Írak frá Al-Hasakah-héraði í
norðausturhluta Sýrlands. n
Saka Bandaríkjaher um stórfelldan olíustuld
Bandarískir hermenn í norðurhluta Sýrlands árið 2019. FRÉTTABLAÐIÐ/EPA
gar@frettabladid.is
TÆKNI Fyrirtækið TransPod í
Kanada hefur nú kynnt áætlun
um hraðlest sem nær eitt þúsund
kílómetra hraða á klukkustund og
gengur fyrir rafmagni. Segist fyrir-
tækið geta selt farmiða í lestina á
allt að 44 prósentum lægra verði en
flugmiða á sömu vegalengd.
Lest TransPod ber nafnið FluxJet
og er henni ætlað að fara um eins
konar túpur. Sagt er að hún verði
í raun blanda af f lugvél og lest og
verði drifin áfram af snertilausum
orkuflutningi sem byggir á tækni
sem kallast „veillance f lux“. Hægt
sé að f lytja 54 farþega og tíu tonn
af vörum í hverri ferð. Sú fyrsta
gæti orðið árið 2035 milli borganna
Calgary og Edmonton. Er það 300
kílómetra vegalengd með aðeins
45 mínútna ferðatíma. n
Ofurhraðlest
kynnt í Kanada
FluxJet á að ná eitt þúsund kíló-
metra hraða. MYND/TRANSPOD
helenaros@frettabladid.is
NÍKARAGVA Baráttukonan og fyrr-
verandi leikkonan Bianca Jagger
hefur staðið í ströngu síðustu mán-
uði í heimalandi sínu, Níkaragva,
vegna pólitískrar kúgunar og
ofsókna á hendur kaþólskum prest-
um þar í landi. Hún sakar forseta
Níkaragva, Daniel Ortega, og eigin-
konu hans og varaforseta, Rosario
Murillo, um að bera ábyrgð á þeim.
Jagger segir þau hjónin hafa hert
árásir á presta kirkjunnar og lýst
yfir opinberu stríði á hendur kirkj-
unni. Stríðið hefur aukið andstöðu
Jagger gegn stjórn þeirra en hún
hefur einnig gagnrýnt viðbrögð
kirkjunnar. n
Kúga og ofsækja
kaþólska presta
helenaros@frettabladid.is
RÚSSLAND Stjórn Vladímírs Pútín
Rússlandsforseta vill hollustu fyrir
hönd skólabarna landsins. Mennta-
málaráðuneytið hefur ákveðið að
nemendur fái vikulega kennslu-
stund í því sem kallast „samtöl um
það mikilvæga“.
Norska blaðið VG greinir frá.
Fyrsti skóladagur rússneskra barna
var í gær en samkvæmt VG verður
börnum kennt að stríðið í Úkraínu
sé dæmi um sanna ást til landsins
og rússnesku þjóðarinnar. Sannir
föðurlandsvinir eigi alltaf að vera
reiðubúnir að deyja fyrir land og
þjóð.
Með þessu sé menntamálaráðu-
neytið að efla rússnesk siðferðileg
gildi og vernda rússneskt samfélag
fyrir eyðileggjandi upplýsingum og
mögulegum sálrænum áhrifum.
VG segir jafnframt að börnunum
verði kennt að stríðið í Úkraínu
snúist um að vernda íbúa í Donbas-
héraði sem hafa orðið fyrir einelti
og kúgun þar. Þá séu íbúar Donetsk-
og Lúhansk-héraða rússneskir og
endurkoma Rússlands því mikilvæg.
Lýsa eigi rússnesku hermönnunum
sem hetjum.
Prófessor sem VG ræddi við segir
þetta ekki koma að óvart. Stjórn
Pútíns vilji viðhalda þjóðernis-
stoltinu og að hann sé reiðubúinn
til að beita ofbeldi ef þess þurfi. Þeir
kennarar sem ekki fari eftir skipun-
um muni missa vinnuna eða verða
hnepptir í fangelsi. Hann segir hug-
myndir stjórnar Pútíns allsráðandi
innan rússneska samfélagsins. n
Stjórn Vladímírs Pútín vill hollustu fyrir rússnesk skólabörn
Fyrsti skóladagur rússneskra barna var í gær. FRÉTTABLAÐIÐ/EPA-EFE
Baráttukonan
Bianca Jagger
Áætlað er að lestin geti
hafið ferðir árið 2023.
8 Fréttir 2. september 2022 FÖSTUDAGURFRÉTTABLAÐIÐ