Fréttablaðið - 16.09.2022, Side 35

Forsendur þess að reka
djassklúbb, sérstaklega
eftir Covid, þær eru
bara ekki til staðar.
Ég held að lesendur
sem hafa hrifist af
þessari bók fái talsvert
fyrir peninginn við að
sjá sýninguna.
Sigrún Edda Björnsdóttir fer
með aðalhlutverkið í Á eigin
vegum, hennar fyrsta ein-
leik á fjörutíu ára ferli. Stefán
Jónsson, leikstjóri sýningar-
innar, segir samstarfið hafa
verið yndislegt.
Fyrsta frumsýning Borgarleik-
hússins á nýju leikári er á laugardag
þegar leikhúsið frumsýnir einleik-
inn Á eigin vegum, byggðan á sam-
nefndri skáldsögu Kristínar Steins-
dóttur. Sigrún Edda Björnsdóttir fer
með hlutverk ekkjunnar Sigþrúðar
sem bindur bagga sína ekki sömu
hnútum og aðrir en um er að ræða
fyrsta einleik hennar á fjörutíu ára
leikferli.
„Kristín Steinsdóttir er mjög
vinsæll höfundur og hefur vakið
verðskuldaða hrifningu lesenda.
Kannski sérstaklega kvenna sem
eru nú sá hópur sem er hvað dug-
legastur að sækja leikhús, þannig
að þetta fer vel saman. Ég held að
lesendur sem hafa hrifist af þess-
ari bók fái talsvert fyrir peninginn
við að sjá sýninguna því hún segir
vonandi ekki bara sögu konunnar,
eins og hún birtist í bókinni, heldur
sprengir hún inn í f leiri víddir í
skynjun og upplifun áhorfandans,“
segir Stefán Jónsson, leikstjóri sýn-
ingarinnar.
Maríanna Clara Lúthersdóttir og
Salka Guðmundsdóttir unnu leik-
gerðina upp úr skáldsögu Kristínar
Steinsdóttur. Að sögn Stefáns er það
vandasamt verk að aðlaga bækur
leiksviðinu og telur hann Maríönnu
og Sölku hafa tekist það vel að draga
fram þá þætti sem hann hreifst af í
skáldsögu Kristínar Steinsdóttur.
„Það er mikið tekið að aðlaga
bækur sviði hjá okkur bókmennta-
þjóðinni. Það er vandasamt verk og
maður þarf í grunninn að gera sér
grein fyrir þeirri staðreynd að bók
er eitt listaverk, leikgerðin er annað
listaverk og leiksýningin þriðja
listaverkið.“
Ósýnilega konan
Eins og áður segir leikur Sigrún Edda
Sigþrúði, eldri konu sem stundar
blaðburð, garðyrkju og jarðarfarir
af miklum móð. Spurður um hvers
konar manneskju Sigþrúður hafi að
geyma segir Stefán:
„Ég hef lýst henni svona sem
ósýnilegu konunni. Hún er mann-
eskja sem fæðist inn í þennan heim
við erfiðar aðstæður. Móðir hennar
deyr við fæðingu þannig að hún
kynnist henni aldrei en það verður
henni til happs að hún á fóstru í
sínu litla koti norður í landi. Þessi
fóstra veitir henni þá ást og atlæti í
frumbernsku sem skiptir hvert barn
höfuðmáli ef það á annað borð á að
komast af.“
Sigþrúður er manneskja sem
gefst ekki upp þótt á móti blási en
gerir sér litlar vonir enda hefur lífið
kennt henni að slíkt hafi lítið upp
á sig. En hún býr að ríku innra lífi,
ímyndunarafli og húmor.
„Andstreymið er mikið frá fyrstu
tíð. Hún er fötluð, er með það sem
hún kallar selshreifa, samvaxna
fingur á annarri hendi. Fyrir hvern
sem er, ég tala nú ekki um í sveit
fyrir mörgum áratugum, þá er þetta
eitthvað sem var tilvalið til eineltis
og til þess að gera viðkomandi
minni máttar. Hún hrökklast frá
námi sem jók ekki framgang hennar
í lífinu,“ segir Stefán.
Sigþrúður verður ólétt sem tán-
ingur eftir ungan frænda bóndans á
bænum, hún missir barnið, faðirinn
horfinn á braut. Stuttu síðar f lyst
hún í nálægt sjávarpláss og tekur
saman við mann, þótt ástin sé ekki
beinlínis brennandi. Fullorðin
f lytja þau á mölina í leit að betra
lífi, giftast og Sigþrúði dreymir um
annað barn en ekki verður af því.
Eiginmaðurinn missir þróttinn með
tímanum og deyr.
„Hún fer að bera út blöð og lifa
meira lífinu, verður svona ein af
þessum einstaklingum sem ég per-
sónulega hef haft mikinn áhuga á
að fylgjast með í borgarlandslag-
inu. Þetta fólk sem er að fá sér kaffi
í bankanum, situr og les blöðin á
Borgarbókasafninu, fer í jarðarfarir
hjá ókunnugu fólki sér til stundar-
gamans. Þetta er alþýðukona sem
berst á móti straumnum alla tíð.
Hún á sér samt draum og það er nú
kannski það sem er meginþráður
verksins, baráttan felst í því að hún
þráir að finna rætur sínar,“ segir
Stefán.
Hokin af reynslu
Stefán segir það hafa verið mjög
gefandi að vinna með Sigrúnu Eddu
Björnsdóttur.
„Hún er náttúrlega hokin af
reynslu, fagnar 40 ára leikafmæli um
þessar mundir og er að leika í sínum
fyrsta einleik. Hún einhenti sér í
verkefnið af fullum þunga og tók
ríkan þátt í þróun leikgerðarinnar.
Svo það hefur bara verið yndislegt
að vinna með henni. Hún er mjög
framleiðin sem leikkona, býr yfir
góðu innsæi og tæknilegri færni.“
Að sýningunni koma einnig Egill
Sæbjörnsson sem vinnur leikmynd
og myndbönd, Sóley Stefánsdóttir
sem vinnur tónlist og hljóðmynd,
Stefanía Adolfsdóttir sem gerði
búninga og Pálmi Jónsson sem sér
um lýsingu.
„Þó að hún sé ein á sviðinu þá er
hún með öf luga mótleikara sem
eru, ekki bara ég, heldur leikmynd-
in og einstök vörpunin sem Egill
Sæbjörnsson sér um og stórkostleg
tónlist sem Sóley Stefánsdóttir
hefur samið og Pálmi Jónsson sem
er með alltumlykjandi ljósin. Maður
skynjar það enn sterkar þegar þú ert
bara með einn leikara hvað öll þessi
element spila stóran þátt og eru
raunverulegir mótleikarar leikar-
ans,“ segir Stefán. n
Nýjar víddir
í upplifun
áhorfandans
Stefán Jónsson
segir það vanda-
samt verk að
aðlaga bækur
að leiksviðinu.
Á eigin vegum
er byggð á sam-
nefndri skáld-
sögu Kristínar
Steinsdóttur,
FRÉTTABLAÐIÐ/
SIGTRYGGUR ARI
Þorvaldur S.
Helgason
tsh
@frettabladid.is
tsh@frettabladid.is
Djassbúllan Skuggabaldur mun
syngja sitt síðasta á laugardag en
til stendur að loka staðnum. Snorri
Helgason, tónleikahaldari Skugga-
baldurs, segir dagskrá laugardagsins
enn vera í mótun.
„Þetta á að vera almenn djamm-
sessjón, mjög margir af þeim sem
hafa verið að spila hjá okkur ætla
að koma og kveðja staðinn. Magnús
Trygvason Eliassen trommari er að
stilla þessu öllu saman upp en það
er ekki alveg niðurneglt hvernig
þetta verður,“ segir Snorri og bætir
því við að gleðin muni standa yfir
fram eftir kvöldi.
Spurður um hvort hann eigi von á
mörgum kollegum sínum úr tónlist-
arsenunni á laugardag segist Snorri
gera ráð fyrir því.
„Maður finnur bara að djass-
senunni þykir rosalega vænt um
þennan stað. Enda var þetta, get ég
ímyndað mér, dálítil líf lína í gegn-
um Covid. Þá er ég ekki að tala um
fjárhagslega heldur bara andlega, af
því þetta er náttúrlega fólk sem er
vant að spila 6-7 sinnum í viku og
svo allt í einu datt það bara út. Allar
jarðarfarir, öll brúðkaup og slíkt
datt út á þessum tíma en Skugga-
baldur var opinn.“
Hvað verður um djasssenuna
nú þegar helsta djassbúllan er að
hverfa á braut?
„Ef ég væri talsmaður djasssen-
unnar þá gæti ég svarað því. Ég veit
ekki hvað gerist en tónlistin er ekki
að fara neitt. Þetta var náttúrlega
rosalega góður heimavöllur, það var
rosalega gott að hafa hann og ég veit
til þess að mörg verkefni, margar
nýjar hljómsveitir og hugmyndir
urðu til á þessu stutta tímabili. Það
er eitthvað sem lifir áfram.“
Snorri bætir því við að hann voni
að einhver annar taki við boltanum
og gefi djasssenunni nýjan heima-
völl.
Skuggabaldur var opnaður við
Austurvöll í fyrrasumar en veit-
ingamennirnir Jón Mýrdal og Guð-
finnur Karlsson, gjarnan kenndur
við Prikið, eiga staðinn saman. Þeir
hafa greint frá því að til standi að
selja reksturinn.
Gekk reksturinn ekki upp?
„Forsendur þess að reka djass-
klúbb, sérstaklega eftir Covid, þær
eru bara ekki til staðar. Þetta var
mjög skemmtileg tilraun og við
stóðum með tónlistarmönnunum
í gegnum þennan heimsfaraldur
en þetta bara gekk ekki upp,“ segir
Snorri. n
Tónlistin lifir þótt Skuggabaldri verði lokað
Snorri Helgason segir Skuggabaldur hafa verið góðan heimavöll fyrir djass-
senuna en til stendur að loka staðnum. FRÉTTABLAÐIÐ/ÓTTAR GEIRSSON
FÖSTUDAGUR 16. september 2022 Menning 19FRÉTTABLAÐIÐ