Vaka - 01.09.1937, Blaðsíða 18

i6
II.
MeS sambandslögunum 1918 þótti mörgum Islendingi
mikiÖ hafa unnizt. Vist var um þaS, aÖ bót var aö samn-
ingi þessum frá því, sem áÖur var, þótt Islendingar fcefÖu
raunar farið með mál sín í fleiri ár án ihlutunar Dana.
En þótt mikið hefði unnizt, fylgdi böggull skammrífi, og
hann stór. Sambandslögin eru jaannig úr garði gerÖ, að
það er engan veginn vanzalaust fyrir hina íslenzku þjóð.
Hér verður aðeins vikið að helztu atriðunum, þar sem
auðveldast er að finna j árngreiparnar undir silkiglófunum.
III.
Það, að ísland sé frjálst og fullvalda ríki, er að vísu
sagt fullum fetum í 1. gr. sambandslaganna, en ef lengra
er lesið skilst, að þetta eru ekki nema orðin tóm. I 6.
gr. segir svo: „Danskir ríkisborgarar njóta að öllu leyti
sama réttar á íslandi, sem íslenzkir ríkisborgarar fæddir
þar, og gagnkvæmt." Ákvæði þetta er einstakt fyrirbrigði
í þjóðréttarlegu tilliti, og hvorugri þjóðinni til sóma. En
auk þess er það stórhættulegt fyrir Islendinga. Með þessu
lagaákvæði fær þrjátíu sinnum fjölmennari og margfalt
ríkari þjóð borgararétt í þessu gæðaríka landi. Takmark-
ið með sjálfstæðisbaráttu íslendinga á að vera: Island
fyrir Islendinga. En eins og nú er, getur vígorðið eins
verið: Island fyrir Dani--------- og Islendinga. I athuga-
semd nefndarmanna við 6. gr., var fram tekið, af Dana
hálfu, að „öll ríkisborgararéttindi séu algerlega gagn-
kvæm, án nokkurs fyrirvara eða afdráttar“.
Með þessu má segja, að Danir hafi mælt svo fyrir, að
numið skyldi allt það brott úr íslenzkri löggjöf, er tak-
markað geti réttindi Dana hér á landi.
Síðar í 6. gr. sambandslaganna er svo ákveðið: „Bæði
danskir og íslenzkir ríkisborgarar hafa að jöfnu, hvar
sem þeir eru búsettir, frjálsa heimild til fiskiveiða inn-
an landhelgis hvors ríkis.“
Það er mála sannast, að aldrei hefir þjóð, ótilneydd,
látið annari þjóð í té önnur eins réttindi og Islendingar
fá Dönum með þessari 6. gr. sambandslaganna.
Það er ekki nóg með það, að Danir eigi landið með