Fréttablaðið - 13.10.2022, Blaðsíða 42

Baráttan fyrir jafnrétti
innan kvikmynda-
geirans er enn í fullum
gangi og Reykjavík
feminist film festival
verður á sínum stað
þar til henni er lokið.
Lea Ævars, forseti WIFT á Íslandi
Staða kvenna í kvikmynda-
gerð á Íslandi fer batnandi
en þó er langt í land. Þetta
segir formaður Íslandsdeildar
alþjóðlegra samtaka í kvik-
myndagerð sem fjármagnar
nú rannsókn á kynjahalla
innan fagsins.
ninarichter@frettabladinu.is
Lea Ævars er nýkjörinn formaður
WIFT á Íslandi, Íslandsdeildar
alþjóðlegra samtaka kvenna í kvik-
myndagerð. Lea er einnig í forsvari
fyrir Femíníska kvikmyndahátíð
í Reykjavík sem hún stofnaði árið
2017.
Lea hratt nýverið af stað söfnun
til styrktar rannsókn sem hún og
Guðrún Elsa Bragadóttir kvik-
myndafræðingur vinna að, sem
snýr að kynjahalla í kvikmynda-
gerð hér á landi. Rannsóknin er að
sögn Leu fyrsta slíka rannsóknin á
Íslandi.
Allt í ólestri varðandi gögnin
Lea segir sambærilegar rannsóknir
liggja annars staðar á Norðurlönd-
unum og þörfin hér á landi sé brýn.
Hún vísar til ritrýndrar greinar
Guðrúnar Elsu sem sneri að stöðu
kvenna í íslenskri kvikmyndagerð,
sem leiddi í ljós að upplýsingar um
konur í kvikmyndagerð á Íslandi
liggi hvergi fyrir á einum stað.
„Allt er í ólestri og við þurfum að
sjá nákvæmlega hver staðan er, á
öllum stöðum. Hvort sem það eru
leikkonur eða förðunarfræðingar,“
segir Lea.
Rannsóknin myndi snúa að störf-
um innan fagsins en ekki að efnis-
tökum framleiðslunnar, sem oftar
er rætt um, til dæmis í sambandi
við Bechdel-prófið svokallaða. „Við
sjáum fyrir okkur rannsókn þar sem
við myndum taka viðtöl við konur
í bransanum,“ segir hún. „Við erum
fyrst og fremst að hugsa um þessar
stöður, hversu margar konur eru að
leikstýra, hversu mörgum myndum
þær hafa leikstýrt, sjónvarpsþáttum
og slíku. Við erum líka að skoða
sjónvarpið. Það er á tæru að konur
eru mest í heimildarmyndagerð
og þær fá líka miklu lægri styrki en
karlmenn,“ segir Lea.
Hönnuðu boli til fjármögnunar
Söfnunin fyrir rannsókninni snýr
að sölu á bolum sem Arndís Ey
búningahönnuður hannar. Þær Lea
kynntust í kvikmyndaverkefni sem
þær unnu að. „Arndísi langaði að
taka þátt og efla konur. Þá kem ég
með hugmynd og spyr: Viltu hanna
boli í samvinnu við WIFT og kvik-
myndahátíðina, sem við getum selt
til að gera almennilega rannsókn?
Hún gerir það, fer í myndatöku og
við erum búnar að selja nokkra
boli,“ segir hún. „Hún er alveg ótrú-
leg.“
Lea minnist einnig á Örnu
Schram, sérlega velgjörðakonu
hátíðarinnar sem lést fyrir aldur
fram í janúar á þessu ári. Arna var
sviðsstjóri hjá Reykjavíkurborg og
fyrrverandi formaður Blaðamanna-
félags Íslands og segir Lea Örnu hafa
mætt á alla viðburði og stutt við
hátíðina með ráðum og dáð. Lea
minnist Örnu með ríku þakklæti
og segir hátíðina aldrei hafa orðið
að veruleika ef hennar hefði ekki
notið við.
Mjakast eins og snigillinn
Kúrs innan náms í blaða- og frétta-
mennsku varð kveikjan að áhuga
Leu á kvikmyndabransanum. „Ég
fór í kúrs sem heitir heimildar-
myndir og sjónvarpsþáttagerð og
varð ástfangin af kvikmyndamiðl-
uninni,“ útskýrir hún. „Ég fer þá út
og fæ talent-based styrk, tek MFA-
gráðu í sjónvarps- og kvikmynda-
framleiðslu í New York Film Aca-
demy sem staðsett er í Los Angeles,
og reyndar víðar um heim. Svo kem
ég heim og fann hvað er ógeðslega
erfitt að komast inn í bransann,“
segir Lea.
Hún segist hafa stundað kvik-
myndahátíðirnar til að kynna sér
hvernig landið lægi, og í framhald-
inu rambað á Stockholm Feminist
Film Festival í Svíþjóð. „Þá fæ ég
hugmynd um að gera slíka hátíð
heima og fer að vinna að þessari
íslensku hátíð árið 2017.“
Lea segir stöðuna erfiða á heims-
vísu. „Þetta mjakast eins og snigill-
inn. Af 250 tekjuhæstu kvikmynd-
um í heiminum eru konur aðeins
34 prósent af þeim sem vinna á bak
við myndavélina í leiknum kvik-
myndum og 21 prósent leikstjóra,
framleiðenda, yfirframleiðenda,
stjórnenda kvikmyndatöku og
klippara á söluhæstu myndunum á
heimsvísu 2021. Baráttan fyrir jafn-
rétti innan kvikmyndageirans er
því enn í fullum gangi og Reykjavík
feminist film festival verður á sínum
stað þar til henni er lokið.“ n
Selja boli fyrir rannsókn á kynjahalla
Sólrún Freyja Sen og Lea Ævars frá Íslandsdeild WIFT, samtaka kvenna í kvikmynda- og sjónvarpsiðnaði. Femínísk
kvikmyndahátíð í Reykjavík fer næst af stað í janúar 2023. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON BRINK
Bolurinn úr
smiðju Arn-
dísar Eyjar sem
seldur er á vef
Femínískrar
kvikmyndahá-
tíðar í Reykjavík,
til styrktar
rannsókn á
stöðu kvenna í
kvikmyndagerð.
MYND/AÐSEND
Parísarborg á Laugavegi 20b
Heimsókn á Apéro er eins og flug-
miði til Frakklands.
FRÉTTABLAÐIÐ/NÍNA RICHTER
n Til fyrirmyndar
Apéro Vínbar er staðsettur í gömlu
húsnæði Náttúrulækningafélags-
ins að Laugavegi 20b. Ef hugmynd-
in er að fara í miðbæinn fyrir eitt
eða tvö glös og jafnvel smárétt, er
gráupplagt að heimsækja Apéro í
fallegu umhverfi og rólegheitum
þar sem hægt er að tala saman.
Þessi staður kemur hreinlega eins
og himnasending inn í vaxandi
flóru vínbara bæjarins.
Vínseðillinn samanstendur af
frönskum vínum eingöngu, enda
er annar eigandi staðarins frá
Suður-Frakklandi. Framboðið er
þó gríðarlega fjölbreytt fyrir því
og starfsfólkið vel að sér. Það
skemmir ekki fyrir að ljúf frönsk
tónlist líður um hlustirnar á
meðan bragðlaukarnir skella sér
í ferðalag um frönsk héruð. Þarna
birtist hreinlega vottur af París á
miðjum Laugaveginum. n
ninarichter@frettabladid.is
Guðmundur Rafnkell Gíslason
sendir frá sér nýja sólóplötu á
morgun, föstudag, sem ber titilinn
Einmunatíð. Guðmundur, sem
kallar sig Guðmund R., tileinkar
útgáfuna félögum sínum í SúEllen
og Ingvari Lundberg hljómborðs-
leikara sem lést síðasta sumar. Þetta
er þriðja platan sem Guðmundur
sendir frá sér á fimm árum.
Í fréttatilkynningu segir Guð-
mundur að hér sé um að ræða hans
langbesta verk til þessa, á 35 ára
útgáfuferli. „Síðustu tvær plötur
sem ég vann líka með Jóni Ólafs-
syni voru eins konar upptaktur að
þessari,“ segir hann. „Ég hef aldrei
sungið jafnvel, samið betri lög og
texta. Ég hljóma kannski hroka-
fullur en ég er orðinn leiður á því að
biðjast hálfpartinn afsökunar á því
að vera tónlistarmaður,“ segir Guð-
mundur við sama tækifæri.
Guðmundur gefur út geisladisk
samhliða því að gefa verkið út á
streymisveitum. „Flestir tónlistar-
menn fá nánast engar tekjur af
streymissölu og sala disksins er því
um leið fjármögnun á verkefninu,“
segir hann.
Guðmundur syngur, leikur á
básúnu og rafgítar, hljómborð og
Segir Einmunatíð sitt besta verk til þessa
ninarichter@frettabladid.is
Verðlaunaskáldið Bjarki Karlsson
orti á dögunum limru um nýjasta
skandalinn í hinum sítitrandi
skákheimi. Yrkisefnið er ásakanir
á hendur Hans Niemann sem á að
hafa notast við hjálpartæki ástar-
lífsins til að sigra Magnus Carlsen,
fimmfaldan heimsmeistara, með
frumlegri aðferð. Aðstoðarmaður
Niemann á að hafa notast við titr-
ing í endaþarmskúlum til að gefa
Niemann merki um hver besti leik-
urinn væri hverju sinni. Ekkert telst
sannað í málinu og Niemann hefur
neitað öllum ásökunum.
Limra Bjarka er svohljóðandi.
Sýndu mér hvar þessi sími'er
þú svindlandi skáktölvustreamer!
Þá svaraði Niemann:
„Ég nota ekki símann,
ég hef þetta allt saman í mér.“
Verðlaunaskáld
með laglega limru
Guðmundur R. hefur sent frá sér þrjár
sólóplötur á síðustu fimm árum.
tónlistarforrit á plötunni. Þá spilar
Jón Ólafsson á píanó, hljómborð
og orgel auk þess að ljá verkefninu
rödd sína. Bjarni Halldór Kristjáns-
son leikur á gítar, Guðni Finnsson á
bassa og Arnar Gíslason trommur.
Þá koma trommuleikararnir Maggi
Magg og Ásgeir Óskarsson við sögu
í tveimur lögum á plötunni. Arnþór
Örlygsson Lind hljóðblandaði.
Einmunatíð er sem fyrr segir
fjórða sólóplata Guðmundar R.
Á undan komu Íslensk tónlist frá
árinu 2007, Þúsund ár frá 2017 og
Sameinaðar sálir frá 2020. Þá hefur
Guðmundur gert fjórar plötur með
sveitinni SúEllen. n
Bjarki Karlsson skellti í glæsta limru.
26 Lífið 13. október 2022 FIMMTUDAGURFRÉTTABLAÐIÐLÍFIÐ FRÉTTABLAÐIÐ 13. október 2022 FIMMTUDAGUR