Fréttablaðið - 10.11.2022, Blaðsíða 6

Tveir menn hafa setið
í sjö vikur í varðhaldi í
hryðjuverkamálinu.
Ég lít á þetta sem
spennandi verkefni
fyrir þjóðina til að
vinna úr.
Guðlaugur Þór
Þórðarson, um-
hverfis-, orku-
og loftslags-
ráðherra
Starfshópur umhverfis-, orku-
og loftslagsráðherra kynnti
í gær stöðu og áskoranir sem
fylgja friðlýstum svæðum.
Þar kemur fram að meiri-
hluti landsmanna er hlynntur
gjaldi fyrir aðgang á friðlýst-
um svæðum og þjóðgörðum.
benediktarnar@frettabladid.is
NÁTTÚRUVERND Í Kaldalónssal í
Hörpu í gær fór fram kynning á
skýrslu starfshóps Guðlaugs Þórs
Þórðarsonar, umhverfis-, orku- og
loftslagsráðherra, um stöðu og
áskoranir í þjóðgörðum landsins
og öðrum friðuðum svæðum.
Á Íslandi eru rúmlega 130 frið-
lýst svæði, þar af þrír þjóðgarðar
og getur stjórnarfyrirkomulag
á þeim verið með mismunandi
hætti. Starfshópurinn var skipaður
Árna Finnssyni, Guðrúnu Svanhvíti
Magnúsdóttur og Sveinbirni Hall-
dórssyni og var meginmarkmið
þeirra að fá heildaryfirlit yfir mála-
f lokkinn, meðal annars áætlanir
um uppbyggingu innviða og skipu-
lag stofnana sem reka svæðin.
„Náttúran og loftslagsmálin eru
stóru þættirnir hjá mínu ráðuneyti.
Þegar við eigum í loftslagsmálum
þá megum við aldrei gleyma nátt-
úrunni og líffræðilegri fjölbreytni,“
sagði Guðlaugur Þór um skýrsluna.
Mikið hefði breyst á skömmum
tíma.
„Sem er afskaplega jákvætt, það
eru ekki bara útlendingar sem
Margir landsmenn hlynntir
gjaldi á friðlýstum svæðum
Niðurstaða
starfshópsins
var kynnt í
gær, en þar
kom meðal
annars fram
að meirihluti
landsmanna
er hlynntur
gjaldtöku fyrir
þjónustu og
aðgengi að frið-
lýstum svæðum
og þjóðgörðum
landsins. FRÉTTA-
BLAÐIÐ/GUNNÞÓRA
hingað koma til að njóta náttúr-
unnar, heldur líka Íslendingar sem
njóta hennar í auknum mæli,“ bætti
ráðherrann við.
Í skýrslunni voru taldir upp
sautján lykilþættir sem varpa ljósi á
helstu áskoranir í umhverfismálum
á Íslandi. Þar á meðal er mikilvægi
þess að samræma stjórnsýslu og
skipulag þeirra stofnana sem reka
friðlýst svæði, til að mynda með
samstilltari gjaldtöku.
Að því er fram kemur eru töluvert
fleiri Íslendingar hlynntir gjaldtöku
fyrir þjónustu og aðgengi á helstu
ferðamannastöðum á friðlýstum
svæðum og í þjóðgörðum en ekki.
Starfshópurinn telur að þótt tölu-
vert fjármagn renni til uppbygg-
ingar innviða á friðlýstum svæðum
sé enn þörf á að f lýta slíkri upp-
byggingu til að takast á við fjölgun
gesta. Mikilvægt er að gæta að þol-
mörkum svæðanna, sem og þol-
mörkum á fjölda ferðamanna sem
koma til að njóta náttúrunnar. Þá sé
þörf á að kanna hvaða frekari leiðir
séu færar til að stýra fjölda gesta á
vinsælum áfangastöðum
Einnig telur hópurinn að mikil-
vægt sé fyrir stjórnvöld að yfirfara
og skilgreina betur almannarétt í
náttúruverndarlögum, en þar má
finna ákvæði um rétt almennings
til frjálsrar ferðar um landið. Oft
hafa komið upp deilur um gildi
almannaréttar þegar honum er
beitt í atvinnuskyni.
„Ég lít á þetta sem spennandi
verkefni fyrir þjóðina til að vinna
úr og markmið okkar er að það sem
við fáum að njóta, fái komandi kyn-
slóðir að njóta líka. Þeir gestir sem
hingað koma og vilja fá að upplifa
það sem landsmenn geta daglega,
að það verði aldrei þannig að nátt-
úran beri skaða,“ sagði Guðlaugur
Þór.
Athygli vekur að starfshópurinn
tók enga afstöðu til áforma ríkis-
stjórnar um hálendisþjóðgarð, en
ekki var sátt á meðal þingmanna
stjórnarf lokkanna um stofnun
þjóðgarðsins sem kveðið er á um í
ríkisstjórnarsáttmálanum. n
thorgrimur@frettabladid.is
BANDARÍKIN Ekki eru öll kurl
komin til grafar eftir kosningar á
Bandaríkjaþing sem haldnar voru
á þriðjudag. Kosið var um öll sæti
fulltrúadeildar þingsins og tiltekin
sæti öldungadeildarinnar.
Kosningabaráttan litaðist af
málum eins og hárri verðbólgu og
rétti kvenna til þungunarrofs í kjöl-
far ákvörðunar Hæstaréttar lands-
ins um að slíkur réttur væri ekki
stjórnarskrárvarinn fyrr á árinu.
Í miðkjörtímabilskosningum er
yfirleitt á brattann að sækja fyrir
f lokk sitjandi forseta. Flokkur for-
setans tapar nær alltaf þingsætum
og stundum er tapið svo mikið að
talað er um rauðar eða bláar „flóð-
bylgjur“ eftir einkennislitum flokk-
anna. Þetta gerðist í fyrstu miðkjör-
tímabilskosningum bæði Baracks
Obama og Donalds Trump árin
2010 og 2018, en þá töpuðu flokkar
þeirra annars vegar 63 og hins vegar
41 sæti á fulltrúadeild þingsins.
Margir stjórnmálaskýrendur
höfðu talið kjöraðstæður vera fyrir
„rauðri f lóðbylgju“ í kosningunum
í ár. Joe Biden forseti nýtur ekki
mikilla vinsælda og margir Banda-
ríkjamenn hafa þurft að líða fyrir
háa verðbólgu á síðasta ári hans á
forsetastól. Þótti því mörgum við-
búið að Demókrötum yrði refsað
fyrir feilspor forsetans.
Niðurstöðurnar gefa hins vegar
nokkuð blendnari mynd. Kvöldið
eftir kosningarnar hafði enn ekki
verið skorið úr um það hvernig
línur verða dregnar í fulltrúadeild
þingsins, þar sem Demókratar hafa
nú nauman meirihluta. Töluverðar
líkur eru á að Repúblikanar hafi
þann meirihluta af þeim en það að
ekki hafi enn verið skorið úr um það
með óyggjandi hætti þykir til marks
um það að rauða f lóðbylgjan sem
þeir vonuðust eftir hafi ekki skilað
sér.
Niðurstöðurnar í öldungadeild
þingsins eru enn tvísýnni. Eftir
síðustu kosningar skipuðust sætin
jafnt milli f lokkanna og var hvor
fyrir sig með fimmtíu þingmenn.
Þar sem Kamala Harris varafor-
seti fer með oddaatkvæði í öldunga-
deildinni þýddi þetta hins vegar að
Demókratar voru með afar nauman
meirihluta.
Enn er óljóst hvort Repúblikönum
tekst að hafa þann meirihluta af
Demókrötum eða hvort Demó-
kratar ná jafnvel að bæta við hann.
Mun það ráðast af lokaniðurstöðum
í Nevada, Arizona og Georgíu.
Áætlað er að blásið verði til ann-
arrar umferðar í öldungadeildar-
kosningunum í Georgíu, en þar
þarf hreinan meirihluta til að
vinna. Hvorki Raphael Warnock,
sitjandi þingmaður Demókrata í
ríkinu, né Repúblikaninn Herschel
Walker voru komnir með meiri-
hluta greiddra atkvæða kvöldið eftir
kosningarnar.
Því er hugsanlegt að íbúar Georg-
íu fái í reynd að kjósa um meiri-
hlutann á öldungadeildinni í heild
sinni þegar önnur kosningaumferð
verður haldin þar í desember. n
Meirihluti vegur salt
eftir þingkosningarnar
thorgrimur@frettabladid.is
BANDARÍKIN Þótt líta megi á kosn-
ingarnar í Bandaríkjunum í gær
sem varnarsigur Demókrata eru
þó vissir ljósir punktar í myndinni
fyrir Repúblikana, sér í lagi í Flórída.
Ron DeSantis, ríkisstjóri Flórída,
vann afgerandi endurkjör í ríkis-
stjórakosningum þar auk þess sem
Marco Rubio hélt sæti sínu á öld-
ungadeildarþinginu. Þykir þetta
til marks um að Flórída, sem jafn-
an hefur verið talið „sveif luríki“
í bandarískum kosningum, sé í
auknum mæli farið að halla sér að
Repúblikönum.
Gjarnan er litið á DeSantis sem
vonarstjörnu Repúblikanaflokksins
og sem vænlegt forsetaefni í kosn-
ingum ársins 2024. Aðdáendur hans
virtust gera sér grein fyrir þessu, því
við sigurræðu hans á kosninganótt
kyrjuðu sumir þeirra „Tvö ár í við-
bót!“ þótt kjörtímabilið sé fjögur
ár því ef DeSantis býður sig fram til
forseta og vinnur árið 2024 verður
hann að sjálfsögðu að segja af sér
ríkisstjóraembættinu.
Donald Trump, f y rr verandi
Bandaríkjaforseti, kann að hugsa
DeSantis þegjandi þörfina. Trump
hefur dregið litla dul á áhuga sinn á
nýju forsetaframboði árið 2024 og
hefur brugðist illa við hugmyndum
um samkeppni um útnefningu
Repúblikanaflokksins. n
DeSantis með pálmann í höndunum
Ron DeSantis vann afgerandi endur-
kjör sem ríkisstjóri Flórída og er með
stærstu sigurvegurum kosninganna.
Glatt var á hjalla á kosningavöku Kevins McCarthy, þingflokksleiðtoga Re-
públikana á fulltrúadeildinni, sem vonast til þess að verða næsti forseti full-
trúadeildarinnar. Meirihluti hans kann þó að verða smár í sniðum.
FRÉTTABLAÐIÐ/GETTY
lovisa@frettabladid.is
LÖGREGLUMÁL Í dag verður farið
fram á áframhaldandi gæsluvarð-
hald yfir tveimur meintum hryðju-
verkamönnum. Mennirnir eru
báðir á þrítugsaldri og hafa setið í
varðhaldi í nærri sjö vikur. Sveinn
Andri Sveinsson er lögmaður ann-
ars mannsins og segir að krafan sé
gerð á grundvelli almannahags-
muna.
Hann segir að dómari hafi sam-
þykkt áframhaldandi varðhald á
þessum grundvelli fyrir tæpum
fjórum vikum og að Landsréttur
hafi samþykkt það.
„Þetta er sjálfstætt mat sem á sér
stað í dag,“ segir Sveinn Andri.
Framkvæmt var geðmat á báðum
mönnunum en hann segist ekki
geta tjáð sig um innihald þess að
svo stöddu.
„Vegir dómstólanna eru órann-
sakanlegir og það má alltaf vona
það besta. Ég mun, og minn
umbjóðandi, mótmæla þessu
harkalega. Þetta er eins og einhver
leikur sem gengur allt of langt. Lög-
reglan er komin langt fram úr sjálfri
sér að okkar mati og það er óskandi
að dómurinn sjái það raungerast,“
segir Sveinn Andri. n
Lögreglan komin langt fram úr sér
Lögreglan lagði
hald á mörg
vopn þegar
mennirnir voru
handteknir.
FRÉTTABLAÐIÐ/
VALLI
6 Fréttir 10. nóvember 2022 FIMMTUDAGURFRÉTTABLAÐIÐ