Vaka : tímarit um þjóðfélags- og menningarmál - 01.06.1938, Qupperneq 18

VAK.A 1. árgangur . 2. ársfjórdungur
hinum þýzku og ungversku hér-
uðum Tékkóslóvakíu uxu með
hverjum degi, fjöldi Sudeten-
Þjóðverja fór til Þýzkaland og var
myndað heilt herfylki af þeim við
landamærin. Þegar leið á sumarið
leit út fyrir, að stríðið væri óhjá-
kvæmilegt, því að þar sem svo
mikið var í húfi, var mjög ólík-
legt að Frakkar gæfu eftir, og
mundu þá Rússar fylgja þeim að
málum. Sjálfir höfðu Tékkar ná-
lægt milljón hermanna á að skipa,
og var her þeirra sennilega betur
búinn að vopnum en nokkur ann.
ar her í Evrópu. Þar að auki hafði
Tékkóslóvakía feikna miklar
vopna- og hergagnaverksmiðjur.
Ennfremur hafði það geysilega
mikla hernaðarlega þýðingu fyrir
óvini Þýzkalands að hafa Tékkó-
slóvakíu bæði sem miðstöð fyrir
flugher og sem vopna- og her-
gagnabúr. Tékkar höfðu einnig
komið sér upp traustum varnar-
virkjum á landamærunum og
höfðu hið ágætasta stórskotalið
og þar með góð skilyrði til að
verjast þangað til her Rússa væri
kominn á vettvang. Rússar höfðu
líka í allt sumar mikinn her til-
búinn í Ukraine til að koma Tékk-
um til hjálpar, hvenær sem á
þyrfti að halda.
í septembermánuði settu Þjóð-
verjar Tékkum úrslitakosti, og
kom það þá strax í ljós, að Eng-
lendingar vildu umfram allt kom-
ast hjá stríðinu, en lengi vel leit
96
út fyrir, að Frakkar og Rússar
mundu grípa til vopna og að Eng_
lendingar mundu verða að fylgja
þeim nauðugir. Almenningur í
Englandi og Frakklandi vildi
stríðið og tékkneska alþýðan vildi
óðfús berjast til hins síðasta fyrir
frelsi landsins.
Það kom því öllum almenningi
í Evrópu mjög á óvart, þegar
Chamberlain tókst á fundinum í
Múnchen að koma á samningi,
þar sem gengið var að öllum kröf-
um Hitlers og gerður var endir á
sjálfstæði Tékkóslóvakíu. Á þess-
um fundi sátu Hitler, Mussolini,
Chamberlain og Daladier, sem
undirritaði þar samning, er gerði
föðurland hans að annars flokks
stórveldi. Rússar fengu ekki leyfi
til að hafa fulltrúa á fundinum,
og tékkneska stjórnin gekk að
skilmálunum á móti vilja þjóðar-
innar.
Síðan 1871, þegar þýzka ríkið
var stofnað og Elsass-Lothringen
var tekið af Frökkum, hefir veldi
Þjóðverja aldrei aukizt eins mikið
eins og við sundurlimun tékk-
neska ríkisins. Bismark hefir sagt,
að sá, sem væri herra yfir Bæ-
heimi, væri herra yfir allri Ev-
rópu. Þótt þessi orð kannske bendi
á ofmat á þýðingu Bæheims fyrir
yfirráðin í Evrópu, þá hefir Bis-
mark þó geysimikið til síns máls.
Eftir að hafa náð yfirráðum í
Tékkóslóvakíu hefir Þýzkaland
möguleika til að ná yfirráðunum