Vaka : tímarit um þjóðfélags- og menningarmál - 01.06.1938, Blaðsíða 44

VAKA 1. árgangur . 2. ársfjórdungur
að húsbóndinn verði að vinna fyr-
ir konunni og börnunum næstum
að segja fram á fullorðinsár, af
því að ekki er um næga atvinnu
að ræða, leiðir til ófarnaðar, ekki
aðeins fjárhagslega, heldur og
menningarlega. í sveitum hefir
þetta aldrei svo til gengið og ekki
líkur til að það breytist. Maðurinn
og konan vinna bæði að fram-
leiðslunni og fyrir þörfum heim-
ilisins, og börnin fara strax og þau
geta eitthvað að vinna margvís-
leg verk. Verða þau fremur með
þeim hætti samgróin þeirri starf-
semi, sem hagur heimilisins bygg-
ist á. Þessu skylt er annað, sem
hefir ákaflega mikil áhrif á hugs-
unarhátt uppvaxandi fólks í sveit-
um annars vegar og kaupstöðum
hins vegar, en það er að sveita-
börnin alast upp í nánu samfélagi
við hina lifandi náttúru og harðna
í baráttunni við örðugleika ó-
blíðrar veðráttu. Þau verða sam-
gróin dýra- og jurtalífi og hafa
fyrir augum . margvíslega og
breytilega náttúrufegurð. Þessu er
allmikið á annan veg háttað með
kaupstaðabörnin, sem nú eru mik-
ill meiri hluti af okkar þjóðar-
æsku. Þau eru meira bundin við
inniveru og götulíf og hafa færri
tækifæri til að kynnast náttúru-
fari landsins. Þau hafa að vísu
miklu fleiri færi á að njóta
skemmtana,að iðka íþróttir og auk
þess mikið meiri tíma til bóknáms.
Allt um það er vissa fyrir því, að
122
sveitalífs-uppeldið hefir almennt
meira þroskagildi og gefur meiri
líkur fyrir andlegri og líkamlegri
heilbrigði, auk þess, sem aðstaðan
þar gefur þann þjóðfélagslega
styrk, að hægt er að nota betur
hina veikari starfskrafta. Því er
það, að víðast um hinn menntaða
heim, er það talið þýðingarmikið
fyrir þjóðarþroska og þjóðar-
menningu, að sem allra mest af
fólkinu alist upp við landbúnað-
arstörf. Við íslendingar erum enn
ekki nema að litlu leyti farnir að
kynnast hinum lakari áhrifum af
uppeldi bæja og borga, og það er
af því, að svo mikill fjöldi af okk-
ar kaupstaðafólki er uppalið úti
um sveitir. Það hefir því þroskazt
í baráttunni við örðugleika hinnar
breytilegu náttúru okkar frjósama
en kalda lands. Þessa nýtur það
sjálft og þess börn, þó að það fari
að lifa við meiri þægindi og vafa-
samari lifnaðarhætti, þegar það
hefir flutt til bæjanna.
Allt þetta, og margt fleira, ber
að taka með í reikninginn, þegar
því er gaumur gefinn, hver áhrif
beri að hafa á straum tímans í
atvinnu- og fjármálamenningu
þjóðarinnar. Að læra mikið og
margt í skólum og á annan hátt er
þarft og gott, en því aðeins kem-
ur það að haldi, að áhrifin njóti
sin til heilbrigðra lifnaðarhátta
og almennrar velgengni í atvinnu-
iífi landsins. Til þess að það geti
orðið á komandi tímum, ber ríka