Vaka : tímarit um þjóðfélags- og menningarmál - 01.06.1938, Qupperneq 62

VAKA 1. árgaugur . 2. ársfjórðungur
Ekkert tímarit hefir komið út hér á
landi, sem er eins aðlaðandi og Vaka.
Þakka ég það fráganginum, brotinu og
hinu fjölbreytta, velvalda efni“ (Ólafur
Jóh. Jónsson). — „Ég hefi ekki orðið
var við annað en allir væru ánægðir
með ritið“.(Þór Þóroddsson). — „Yfir
efni Vöku hvílir hollur og hressandi blær,
sem er nýmæli nú á tímum, og frágang-
urinn er prýðilegur". (Gunnar Þórðar-
son). — „Ég hafði ekki lesið nema
ávarpsorð ritsins, þegar ég varð ákveð-
in i að kaupa það. Eins og ritið fer af
stað, er sem andi hlýjum, friðsælum and-
vara eftir stormviðri hinna pólitísku
flokksblaða, sem rugla dómgreind les-
endanna ... Vaka þarf að verða fjöllesn-
asta og vinsælasta rit á landinu". (R.
Thorarensen). — „Mér líkar ritið vel að
efni og frágangi og er ánægður, ef svo
fer fram sem fyrjað er“. (Njáll Þórðar-
son).
Þessar setningar eru teknar af handa-
hófi. Önnur bréf, blaðadómar munn-
legar umsagnir hafi hnigið í sömu átt,
og sum kveðið sterkara að orði en hér
er gert. Aðfinnslum hefir naumast verið
hreyft.
Fyrirspurnir tii le«en«lanna
tt aka beinir eftirfarandi spurningum
’ til lesenda sinna og væntir þess,
að sem allra fæstir látið undir höfuð
leggjast að svara þeim fljótt og greið-
lega:
1. Viljið þér að Vaka birti sögur?
Og ef svo er, að hve miklu leyti viljið
þér að ritið flytji sögur og hvort kjósið
þér heldur smásögur eða framhaldssög-
ur?
2. Hvað kysuð þér að greinar í Vöku
væru að jafnaði langar?
3. Æskið þér eftir að ritið flytji eitt-
hvert sérstakt efni?
(Svörin skal senda ritstjóranum).
140
Alþing og flokkar
Safnritið „Vaka“ telur ætlunarverk sitt
að ræða þjóðfélagsmál og menning-
ar, vaka yfir frelsi og sjálfstæði þjóðar-
innar og verja ríkjandi þjóðskipulag.
Ritið hlýtur að láta sig varða skipun
æðstu stofnunar þjóðarinnar, Alþingis,
Grundvöllur skipunar Alþingis er nú
„lög um kosningar til Alþingis, nr. 18,
25. jan. 1934.“ Samkvæmt lögum þeim
eru kosningar alþingismanna ramm-
skorðaðar við stjórnmála/Zofcfca, og því
flokkakosningar. Þar af leiðir að eðlilegt
er, að þingmaður hver sé fulltrúi þess
flokks, er hefir kosið hann, allt kjör-
tímabilið. En víki þingmaður úr kjör-
flokki sínum ætti þingmennsku hans
jafnframt að vera lokið; og sama ætti
eðlilega að gilda, sé stjórnmálaflokkur,
er þingmann hefir kosið, lagður niður;
því ekki er eðlilegt, að þingmaður sé
fulltrúi flokks, sem hann er úr vikinn,
né flokks, sem ekki er lengur til, eða
flokks, sem engan alþingismann hefir
kosið, þótt þingmaður gangi í slíkan
flokk. En um þetta er ekkert ákveðið í
lögunum.
Á Alþingi hefir sú (ó)regla verið upp
tekin, gagnvart þingmanni viknum úr
kjörflokki sínum, að telja hann „utan-
flokka“ þingmann og láta hann njóta
réttinda á þinginu því samkvæmt. Þetta
virðist þó bert brot á anda og stefnu
kosningalaganna, sem aðeins ákveða
kosningar í flokki eða utanflokka. Á
annan hátt getur enginn öðlazt rétt til
setu á Alþingi. Réttur utanflokka þing-
manna getur því ekki öðrum borið en
þeim, sem hlotið hefir kosningu utan-
flokka. Enginn þingmaður er nú þannig
kosinn.
Við kosningar til Alþingis síðast hlaut
svonefndur „Kommúnistaflokkur" einn
þingmann kosinn og tvo uppbótarþing-
menn („doriur"). Flokkur þessi var
„lagður niður“ síðastliðið haust. Þing-
menn hans, og eitthvað af flokksmönn-
um þeirra, hafa gengið í nýmyndaðan
flokk, ásamt einum þingmanni viknum
úr svonefndum „Alþýðuflokki", og nokkr-
um fyrri flokksmönnum hans. En ekki