Fréttablaðið - 10.02.2023, Síða 4

Kári Stefánsson segist fagna
nýjum megrunarlyfjum sem
tífaldast hafa í notkun hér á
landi. Hann segir Samtök um
líkamsvirðingu úti í mýri í
umræðunni um lyfin og segir
offitu stærsta heilbrigðis­
vandamál samtímans.
odduraevar@frettabladid.is
Heilbrigðismál „Þetta er alveg
furðulegt viðtal í Fréttablaðinu
því að það ber öllum saman um að
offita sé mesta heilbrigðisvanda­
mál í vestrænum samfélögum,“
segir Kári Stefánsson, forstjóri
Íslenskrar erfðagreiningar, um
ummæli næringarfræðingsins Vil­
borgar Kolbrúnar Vilmundardóttur,
stjórnarkonu í Samtökum um lík­
amsvirðingu.
Vilborg sagði í viðtali á vef Frétta­
blaðsins að vísindaleg rök styddu
ekki skilgreiningu á offitu sem
sjúkdómi og notkun megrunarlyfja
á borð við Ozempic og Saxenda gegn
henni, en notkun þeirra hér á landi
hefur tífaldast á örfáum árum.
„Offitu fylgir gífurlega aukin
hætta á hjartabilun, lifrarskemmd­
um, sykursýki fullorðinna, kæfi­
svefni, slitgigt hjá ungu fólki og alls
konar krabbameinum. Það sem
meira er, að það er bókstaflega línu­
legt samband milli offitunnar og
þeirra mælikvarða sem eru notaðir á
offitu og hættunnar af þessum sjúk­
dómum. Þannig að það fylgir þessu
gífurleg áhætta.“
Kári segir að búið sé að sýna fram
á með hjáveituaðgerðum að það að
léttast auki lífslíkur. „Það er bókstaf­
lega búið að sýna fram á að það fólk
sem hefur komist burt úr þessari
offitu með róttækum aðgerðum, að
það lengir líf umtalsvert,“ segir Kári.
„Þannig að þessar staðhæfingar
hjá stjórnarmeðlimnum, hún segist
hafa fylgst vel með en ég veit ekki
hvað hún hefur lesið, því hún er
alveg gjörsamlega úti í mýri þegar
að þessu kemur.“
Hann segir lyfin létta fólk á mark­
tækan hátt. Línulegt samband sé
milli þyngdartapsins og minnkunar
á hættunni af öllum fyrrnefndum
sjúkdómum.
„Svo hvernig í ósköpunum get­
urðu komist að þeirri niðurstöðu
að vísindin sýni fram á að það sé vit­
laust að grípa til aðgerða? Lyfin sem
hún er að henda skít í eru íhalds­
samari leiðin til þess að takast á við
þetta.“
Bendir Kári í því samhengi á að
þúsund manns fari í hjáveituað­
gerðir hér á landi á hverju ári og
segir hann það auka lífsgæði fólks
og heilsu.
„Það er algjör firra að halda því
fram að ef einhver segir við þig að
heilsu þinni steðji hætta af offitu
þinni sé þar með verið að sýna þér
litla virðingu,“ segir Kári.
Til að spara olíu þyrfti
að flytja alla íbúa til
Reykjavíkur.
Hvernig í ósköpunum
geturðu komist að
þeirri niðurstöðu að
vísindin sýni fram á að
það sé vitlaust að grípa
til aðgerða?
Kári Stefáns-
son, forstjóri
Íslenskrar erfða-
greiningar
kristinnhaukur@frettabladid.is
vísindi Ísland, ásamt ríkjum
Eyjaálfu, er talið það ríki sem best
myndi þola kjarnorkuvetur sam­
kvæmt nýrri rannsókn vísinda­
manna við Otago­háskóla í Duned­
in á Nýja­Sjálandi. Rannsóknin var
birt í tímaritinu Risk Analysis.
Samkvæmt rannsókninni eru
Ísland, Ástralía, Nýja­Sjáland, Sal­
ómonseyjar og Vanúatú þau lönd
sem hafa mesta getu til að fram­
leiða matvæli handa íbúum sínum
eftir kjarnorkuvetur þar sem draga
myndi úr sólarljósi. Það sama á við
um sambærilega atburði, svo sem
árekstur jarðar við stóran loftstein
eða af leiðingar risaeldgoss. Ekki
nóg með það, þá hefði Ísland getu
til þess að fæða 1,4 milljónir manna
aukalega.
Ýmsir aðrir þættir voru kann­
aðir, svo sem framleiðslugeta, sam­
göngur, fjarskipti, orkuvinnsla, heil­
brigðisþjónusta og geta til að hamla
smitsjúkdómum, fjarlægð frá geisla­
virkni og umhverfisleg áhrif.
„Íbúar Íslands eru vel mennt­
aðir, hefur gnægð af fiskafurðum
og stærstur hluti raforkuvinnslu
kemur úr vatnsaflsvirkjunum,“ segir
í rannsókninni. Yrðu áhrif kjarn­
orkuveturs langtum minni hér en á
meginlandi Evrópu.
Sem meðlimur í NATO gæti Ísland
hins vegar orðið skotmark kjarn­
orkuvopna í átökum. Þá er einnig
hætta af stórum eldgosum hér, eins
og í Lakagígum árið 1783.
Það vinnur einnig gegn Íslandi að
öll olía sé innflutt. En hún sé hins
vegar nær aðeins notuð til vega­
samgangna og hægt væri að minnka
skaðann með því að flytja alla íbúa
til Reykjavíkur. Sú olía sem fengist
yrði notuð á skipin.
Gert er ráð fyrir að efnahagur­
inn myndi versna, innf lutningur
minnka og innviðir grotna niður.
Nálægð við Ameríku, Bretland og
Evrópu er hins vegar talin kostur.
„Ef þessi lönd verða ekki lögð í rúst
vegna styrjaldar, hungursneyðar og
samfélagslegs hruns,“ segir í rann­
sókninni. n
Slyppum skást við kjarnorkuvetur
v
Finnur þú
á flugi í
Fréttablaðinu?
www.frettabladid.is/lifid/playleikur
Offita er víst sjúkdómur segir Kári
Hann nefnir sem dæmi að ein­
staklingur sem sé 35 til 40 ára gam­
all og of feitur sé í svipaðri hættu á
að fá alls konar sjúkdóma og Kári
sjálfur.
„Eins og ég, gamli maðurinn, því
það er með ellina eins og offituna
að henni fylgir aukin áhætta á alls
konar sjúkdómum, meðal annars
hjartabilun, kransæðastíf lu, alls
konar krabbameinum, sykursýki
og svo framvegis,“ segir Kári.
„Það er enginn að segja að ég eigi
minni virðingu skilið vegna þess að
ég er í meiri hættu á hinum og þess­
um sjúkdómum, mér finnst fólk vera
farið að ruglast dálítið í hovedet.“
Aðspurður segir Kári að sér finnist
vitlaust að í því felist einhver van­
virðing að viðurkenna þá staðreynd
að það sé ekki gott fyrir heilsuna að
vera feitur. „Það eru engin ný vísindi,
þetta hafa menn alltaf vitað.“ n
Nánar á frettabladid.is
gar@frettabladid.is
fjölmiðlar „Með þessu samstarfi
við Fréttablaðið finnst okkur í
Krónunni við slá tvær flugur í einu
höggi,“ segir Daði Guðjónsson,
markaðsstjóri Krónunnar.
Nú er hægt að nálgast Fréttablað­
ið í verslunum Krónunnar á höfuð­
borgarsvæðinu, í Reykjanesbæ og
Akranesi. Innan skamms mun blað­
ið einnig liggja frammi í Krónunni
á Akureyri, Selfossi, Hvolsvelli og í
Þorlákshöfn.
„Ekki aðeins teljum við mikil­
vægt að styðja við frjálsa fjölmiðla
á Íslandi með fjölbreyttum hætti
heldur er þetta jafnframt aukin
þjónusta við viðskiptavini okkar,“
segir Daði Guðjónsson. „Við viljum
spara fólki sporin og sjá til þess að
viðskiptavinir geti nálgast allt sem
þeir þurfa á einum stað. Það að geta
gripið með sér Fréttablaðið í næstu
Krónuverslun er algjörlega í þeim
anda.“
Jón Þórisson, forstjóri Torgs,
útgáfufélags Fréttablaðsins, segir
dreifingu blaðsins hafa styrkst dag
frá degi það sem af er ári. „Og það
er mikið fagnaðarefni að eins öflug
verslanakeðja og Krónan hafi nú
slegist í hóp þeirra fjölmörgu staða
þar sem blaðið er á boðstólum. Í því
felst aukinn styrkur Fréttablaðsins,“
segir hann. n
Fréttablaðið nú í Krónunni sem slær tvær flugur í einu höggi
Daði Guðjóns-
son, markaðs-
stjóri Krónunnar
Í Krónunni á Granda í gær. Fréttablaðið/Valli
Notkun megr­
unarlyfja á
borð við Ozem­
pic og Saxenda
hefur tífaldast
hér á landi á
örfáum árum.
Fréttablaðið/
Getty
kristinnpall@frettabladid.is
vesturbyggð Bæjarráð Vestur­
byggðar vill að vegurinn um
Raknadalshlíð verði vaktaður hjá
ofanf lóðavakt Veðurstofunnarog
að reynt verði að verja vegfarendur
fyrir snjóflóðahættu.
Í bókun segir að í Raknadalshlíð
sé mikil snjóflóðahætta. Síðast féll
snjóflóð úr Deildargili á Raknadals­
hlíð 20. janúar síðastliðinn. Þrátt
fyrir það fari skólabíll alla virka
daga með börn á leiðinni í Patreks­
skóla undir hlíðina sem sé ekki
vöktuð af Veðurstofu og litlar sem
engar varnir séu til staðar.
Því sé einnig þörf á að skoða
möguleikann á því að finna veg­
inum nýtt vegstæði. n
Vakta þarf veg um
Raknadalshlíð
Þórdís Sif
Sigurðardóttir,
bæjarstjóri
Vesturbyggðar
gar@frettabladid.is
bandaríkin Fylgismaður Donalds
Trump sem braut sér leið inn í þing­
hús Bandaríkjanna í janúar 2021 var
í gær dæmdur í þriggja ára fangelsi.
Hinn 53 ára Kevin Seefried sagð­
ist sjá eftir öllu.  Sonur hans var í
fyrra dæmdur í tveggja ára fangelsi
fyrir að hindra störf þingsins. n
Í fangelsi vegna
árásar á þingið
4 FRéttiR FRÉTTABLAÐIÐ 10. FeBRúAR 2023
FÖStUDAGUR