Fréttablaðið - 10.02.2023, Síða 10

Útgáfufélag: Torg ehf. Stjórnarformaður: Helgi Magnússon forStjóri og Útgefandi: Jón Þórisson ritStjóri: Sigmundur Ernir Rúnarsson ser@frettabladid.is aðStoðarritStjóri: Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is
fréttaStjóri: Lovísa Arnardóttir lovisa@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út fimm daga í viku og hægt er að nálgast það ókeypis á 120 fjölförnum stöðum á höfuðborgarsvæðinu, á Suðurnesjum, Árborg, Ölfusi, Akranesi, Borgarnesi,
Akureyri og víðar. Að auki er blaðið aðgengilegt í pdf-formi og í appi. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871 fréttaBlaðið Kalkofnsvegur 2, 101
reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is. VefStjóri: Einar Þór Sigurðsson einarthor@frettabladid.is marKaðurinn: Guðmundur Gunnarsson ggunnars@frettabladid.is HelgarBlað: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is
menning: Þorvaldur S. Helgason tsh@frettabladid.is Íþróttir: Hörður Snævar Jónsson hoddi@frettabladid.is ljóSmyndir: Anton Brink anton@frettabladid.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
halldór
Frá degi til dags
Ætli
íslenskri
þjóð sé
ekki bara
farið að
þykja
dulítið
vænt um
spillinguna
sína?
Ríkis­
stjórnin
hætti við
gjaldtöku
á sjókvía­
eldi í lok
síðasta árs.
Guðmundur
Gunnarsson
ggunnars
@frettabladid.is
Skýrsla Ríkisendurskoðunar um stjórnsýslu
sjókvíaeldis hér á landi er enginn skemmtilestur.
Þar afhjúpast með skýrum hætti hvernig ekki á að
byggja upp nýja atvinnugrein: fyrirtækin ráða ferð-
inni og stjórnvöld fylgja í kjölfarið alltaf nokkrum
skrefum á eftir. Þannig næst hvorki að byggja upp
traust eftirlit með atvinnugreininni og ekki heldur
að byggja ákvarðanir um nýtingu á haldbærum vís-
indarannsóknum. Og þannig næst ekki að tryggja
fyrir fram eðlilega gjaldtöku af rekstraraðilum í
sjókvíaeldi.
Úr skýrslunni má einnig lesa einbeittan vilja fyrr-
verandi sjávarútvegsráðherra Sjálfstæðisflokksins
til þess að aðlaga lagasetningu og reglugerðir óskum
rekstraraðila og lobbíista frá Samtökum fyrirtækja
í sjávarútvegi. Samkrull Sjálfstæðisflokksins og
útgerðarinnar virðist vera fasti í íslenskum stjórn-
málum og hagsmunagæsla f lokksins fyrir hönd
rekstraraðilanna er grímulaus. Það er í sjálfu sér
ekki við fyrirtækin að sakast því þau fara eins langt
og lög og reglur leyfa þeim. En það er algerlega
óviðunandi að ráðuneyti og stofnanir þess sinni
ekki þeirri skyldu sinni að innleiða löggjöf með full-
nægjandi hætti og láti undir höfuð leggjast að afla
fjár til eftirlits og nauðsynlegra rannsókna. Um það
fjallar stjórnsýsluúttekt Ríkisendurskoðunar.
Sveitastjórnarfólk í héraði segir fátt koma á óvart
í skýrslunni. Það hafi oft vakið athygli á losaralegri
stjórnsýslu og tilfinnanlegum skorti á eftirliti með
sjókvíaeldinu. Einnig hefur margsinnis verið bent
á að sveitarfélög hafi litlar beinar tekjur af starf-
seminni. Ofan á þetta bætist sú staðreynd að ríkis-
stjórnin hætti við áform sín um að taka fyrsta skref
í átt til gjaldtöku við afgreiðslu fjárlaga fyrir árið
2023. Úthlutun sameiginlegra gæða án endurgjalds
er því miður reglan hér á landi og í sjókvíaeldinu
hafa ráðherrar hvorki nýtt heimildir í lögum til
gjaldtöku á atvinnugreinina né til að þess að bjóða
út eldissvæðin. En gæðanna njóta án nokkurs vafa
norsku fiskeldisrisarnir þrír sem hér starfa. n
Sjókvíaeldi með
íslenska laginu
Þórunn Svein-
bjarnardóttir
formaður stjórn-
skipunar- og
eftirlitsnefndar
Alþingis
benediktboas@frettabladid.is
Litlu lömbin þagna
Píratar luku loks málþófi sínu
um útlendingafrumvarpið og
ákváðu að senda frá sér frétta-
tilkynningu þess efnis. Það er
eins og að senda frá sér tilkynn-
ingu um að einhver hefði fengið
sér kaffi. Af hverju er það ekki
gert? Fréttatilkynning um að
Andrés Ingi Jónsson, þing-
maður Pírata, hafi fengið sér
kaffi og jafnvel sykur út í. Það
yrði reyndar ekki í fyrsta sinn
né annað sem Píratar myndu
senda eitthvað óáhugavert frá
sér. Fréttatilkynningin taldi
rétt rúmlega milljón og fimmtíu
þúsund orð og var því nánast
eins löng og allar ræður þeirra
um útlendingafrumvarpið.
Vissu ekki betur
Samt tókst Pírötum að troða
inn í þessa tilkynningu að
enginn hefði mætt gagnrýni
flokksins með málefnalegum
hætti. Sögðu að meirihlutinn
hefði jafnvel kveinkað sér yfir
meintu málþófi og talað um að
flokkurinn hefði tekið þingið
í gíslingu. Þar hefur reyndar
meirihlutinn rétt fyrir sér.
Það er stundum sagt í blaða-
mennsku að ef viðkomandi
getur ekki útskýrt sitt mál í
þremur setningum þá skilji við-
komandi ekki hvað verið sé að
skrifa um. Píratar voru svolítið
á þeirri hillu. Það var eins og
þeir skildu ekki málið og bull-
uðu bara. Í rosalega mörgum
orðum. Eins og fréttatilkynn-
ingin bendir til. n
ÍÞRÓTTAVIKAN
MEÐ BENNA BÓ
FÖSTUDAGA KL. 21.00
Þótt hvergi sé minnst berum orðum á
spillingu í skýrslu Ríkisendurskoðunar
um sjókvíaeldi, þá er hún þarna samt.
Svo bersýnileg að hún bókstaflega
lekur af öllum hundrað fjörutíu og
tveimur blaðsíðunum. Eins og grútur. Með til-
heyrandi óþef.
Ætli íslenskri þjóð sé ekki bara farið að þykja
dulítið vænt um spillinguna sína? Sem loðir við
sameiginlegar auðlindir landsmanna eins og
myglusveppur.
Það sem er reyndar merkilegast í þessu nýjasta
spillingarútspili okkar Íslendinga er að sjá
skítinn skjóta upp kollinum svona hratt og vel.
Svo að segja í rauntíma.
Það er hressandi, því það þýðir að fólkið sem
ber ábyrgð á öllu sukkinu situr enn í sömu stól-
unum. Svona fyrir utan þá sem hafa þegar fært
sig yfir á launaskrá auðmannanna sem fengu þá
til verksins. Öldungis ánægðir með afraksturinn.
Einhverjum kann að finnast leiðarahöfundur
fara full gassalega í fullyrðingar í þessum efnum.
En þá er því til að svara að sá sem hér ritar byggir
fullyrðingar sínar ekki bara á lestri einnar
skýrslu.
Svo vill til að ég var í hringiðu þeirra atburða
sem lýst er í skýrslunni. Ekkert af því sem þar
stendur er nýtt eða óvænt fyrir mér.
Þetta liggur allt ljóst fyrir vegna þess að ég
horfði upp á þræðina teiknast upp fyrir framan
mig. Sat við borðið þegar handónýtri lagaum-
gjörðinni var troðið ofan í kokið á fiskeldissam-
félögunum. Af fólki sem vissi nákvæmlega hvað
það var að gera.
Svo sat ég líka alla fundina. Heyrði fagurgal-
ann um mikilvægi þess að ávinningurinn yrði
eftir hjá fólkinu. Í samfélögunum.
Sem varð svo auðvitað ekkert raunin. Þegar
allt kom til alls og kjörnir fulltrúar, sem töluðu
svo digurbarkalega um samfélögin, hurfu aftur
ofan í rassvasa gírugra auðmanna. Eins og þeirra
er siður.
Þannig er sagan og þannig gerðist þetta.
Eða hvernig heldur fólk annars að önnur eins
endemis vitleysa verði til? Heldur fólk að svona
ósómi stafi af penna sem rennur aðeins til í
blekinu? Eða að hending ein ráði því að rentan
af auðlindum þjóðarinnar skuli alltaf enda í
hjólbörum sömu auðmannanna, fremur en hjá
þjóðinni?
Aldeilis ekki. Spilling er það og spilling skal
það heita. Það er það sem ríkisendurskoðandi
er að reyna að segja okkur með þessari skýrslu. Í
löngu og ítarlegu máli.
En eigum við svo nokkuð að vera að gera
eitthvað mál úr þessu? Er þetta ekki bara sama
gamla íslenska sagan?
Þar sem sérhagsmunir trompa almannahags-
muni. Sem oftast og sem víðast. n
Spilling er það
10 skoðun FRÉTTABLAÐIÐ 10. FeBRúAR 2023
FÖsTuDAGuR