Vesturland - 01.12.1986, Page 19

19
Einn þessara stjórnmála-
manna er Bjarni Benediktsson
fyrrum formaður Sjálfstæðis-
flokksins, sem gerði þessi mál
að sérstöku umtalsefni í þeirri
fyrstu ræðu sem hann flutti á
Alþingi eftir að hann gerðist
forsætisráðherra á árinu 1964.
Orðrétt sagði Bjami um þessi
mál:
ORÐ BJARNA BENEDIKTS-
SONAR
Það er auðvitað einnig ljóst,
að þó að við gerum okkur grein
fyrir, að samgöngur um landið
séu kostnaðarsamar, og það
væri að vissu leyti ódýrara að
láta alla íslendinga búa hring-
inn í kringum Faxaflóa og á
Suðurlandsláglendi einu, þá
kemur engum manni þetta til
hugar. Menn geta haft misjafn-
an skilning og áhuga á því, sem
kallað er jafnvægi í byggð
landsins. En það gera sér allir
grein fyrir því að við viljum án
tillits til skoðanaágreinings að
öðru leyti reyna að halda uppi
hinni fornu byggð í landinu,
eftir því sem nokkur föng og
geta er til, og eftir því sem fólkið
sjálft fæst til þess að dveljast
þama. Og það er þegar sýnt, að
jafnvel kostnaðarsamar að-
gerðir af hálfu ríkisvaldsins
nægja ekki einar í þessu skyni.
Þar kemur margt annað fleira
til álita. En þessum vilja okkar
og ákvörðun fylgir það, að
margs konar kostnaður hlýtur
að verða þessari óhagganlegu
ákvörðun samfara. Það er
miklu dýrara að halda uppi
samgöngum, halda uppi menn-
ingarlífi um allt landið, gæslu
og öllu því, sem upp má telja og
þarf að telja, ef menn vilja
reikna þetta, heldur en ef við
værum öll samankomin í þeim
landshlutum, sem ég gat um
áðan, hvað þá í einni borg, sem
þó væri ekki talin nein stórborg
á erlendan mælikvarða.
Þessari ákvörðun okkar, að
vilja byggja okkar land, vilja
halda byggðinni við, eftir því
sem föng eru á, vilja halda uppi
sjálfstæðu, frjálsu þjóðfélagi,
fylgir svo margvíslegur og mik-
ill kostnaður, að hann hlýtur að
verða til þess á ýmsan veg að
draga úr þeim efnahagslega
hag, sem hægt væri að hafa af
allt annarri skipan og ef við
gæfumst upp við þetta, sem
engum manni dettur í hug að
gefast upp við.“
ÞETTA ER HEILT
KONUNGSRÍKI
I áramótaávarpi sínu sem
forsætisráðherra til íslensku
þjóðarinnar vék Bjarni enn-
fremur að þessu máli. Hann
rifjaði upp sögu sem sögð var af
Friðriki 8. Danakonungi sem á
ferð sinni um ísland leit yfir
Suðurlandsundirlendið af
Kambabrún og sagði: „Þetta er
heilt konungsríki.“ Um þessi
orð hátignarinnar sagði Bjami:
„Engum íslendingi mundi
koma til hugar að láta þjóð
sinni nægja það konungsríki.
Nei, við viljum byggja landið
allt!“ — Og hann bætir við til
áréttingar:
„Okkur finnst slíkt enginn
stórhugur, heldur hitt litil-
mennska að láta okkur nægja
minna.“
SÖGULEGT HLUTVERK
SJÁLFSTÆÐISFLOKKSINS
Með þessum orðum tel ég að
Bjarni Benediktsson lýsi skor-
inort raunverulegum stefnu-
miðum flokks okkar í byggða-
málum. Að mínu mati kemur
þama líka fram sú sannfæring
Bjarna að Sjálfstæðisflokkurinn
hafi sögulegu hlutverki að
gegna í íslenskum stjómmálum.
Flokkurinn hefur vissulega ver-
ið brjóstvöm frjálslyndra hug-
mynda.
En það hefur einnig verið
sannfæring forystumanna
Sjálfstæðisflokksins að flokkn-
um bæri að standa vörð um til-
tekna sátt í samfélagi okkar. Til
merkis um þetta eru tvö slagorð
sem við bregðum stundum á
loft: Stétt með stétt og Byggð
með byggð. Á landsfundum
okkar kemur einnig greinilega í
ljós þessi vilji. Ævinlega er
kostað kapps um að leysa á-
greining fremur en að láta
skerast í odda og knýja fram
niðurstöðu með atkvæða-
greiðslu. Með öðrum orðum:
Við erum stjórnmálaflokkur
sem sögulega séð hefur sett
hugsjónina um samhuga þjóð á
oddinn. Ein þjóð í einu landi.
Það er því söguleg skylda okkar
sem höfum skipað okkur í sveit
Sjálfstæðisflokksins að halda á
lofti þessu merki. Ella erum við
ekki trú þeim markmiðum sem
fyrirrennarar okkar settu á
oddinn á bernskuárum flokks-
ins.
Ég ætla mér ekki þá dul að
skilgreina til hlítar þá byggða-
stefnu sem fylgt hefur verið
undanfarin ár og og áratugi. —
Sumir myndu líklega vilja segja
að hún sé óskiljanleg og því ó-
skilgreinanleg. Margir kveða
líka þannig að orði að það hafi
aldrei neinni byggðastefnu ver-
ið fylgt, og því ekkert að skil-
greina.
Frá landsfundi sjálfstæöisflokksins. Sögulega séö hefur flokkurinn sett hug-
sjónina um samhuga þjóð á oddinn. Ein þjóð í einu landi.
sendir lesendum
sínum,
auglýsendum svo
og Vestfirðingum
öllum jólaóskir og
árnar heilla á nýju
ári um leið og
blaðið þakkar góð
kynni á árinu sem
er að líða.
Gleðilega jólahátíð, þökkum
viðskiptin á líðandi ári og óskum
farsældar og friðar á því nýja.
Verslun Jónasar Magnússonar
Óskum starfsfólki okkar og
viðskiptavinum gleðilegra jóla, árs
ogfriðar, og þökkum jafnframt
samstarf og viðskipti á líðandi ári.
Rækjuverksmiðja
Gunnars Þórðarsonar
Þáttur landbúnaðar í að tryggja byggð víða um land er ómetanlegur.
Hvað sem svona vangavelt-
um líður, þá er það engu að
síður staðreynd að margt það
sem gert hefur verið í þjóðfélagi
okkar hefur verið framkvæmt í
nafni strjálbýlisins.
AUKIN ÞJÓNUSTA
Það er heldur enginn vafi á
því að það er miklum mun
byggilegra á landsbyggðinni nú,
en það var fyrir einhverjum ó-
tilteknum árum. Samgöngur
hafa batnað, heilsugæslu hefur
fleygt fram, víða hafa risið
myndarleg skólamannvirki,
hafnir hafa verið gerðar þar
sem hafnleysa var fyrir. Þetta
eru fáein atriði sem beinlínis má
rekja til aðgerða ríkisvaldsins.
Sveitarfélögin hafa þrátt fyrir
rýran kost oft, reynt að byggja
upp þjónustu og skapa gróandi
mannlífi betri skilyrði. Bundið
slitlag verður nú æ algengara í
bæjum og þorpum, sorphreins-
unarstöðvar hafa leyst opna og
óþrifalega sorphauga víða af
hólmi. Aðstaða barna og ung-
linga er betri vegna byggingar
leikskóla og íþróttamannvirkja
á fjölmörgum þéttbýlisstöðum.
Þrátt fyrir þetta æpir þörfin á
úrbótum víða á mann og fjöl-
margt er það sem strjálbýlisfólk
er án, sem telst til sjálfsagðra
hluta hér á höfuðborgarsvæð-
inu.
HVERNIG HEFUR TEKIST
TIL?
Ég dreg enga dul á það að
mjög margt hefur verið vel gert í
nafni hinnar gömlu góðu
byggðastefnu, sem að framan
greinir. Það er að vísu nokkrum
vandkvæðum bundið að meta
árangur hennar. Markmið
byggðastefnunnar hefur að
minnsta kosti í orði kveðnu
verið „að halda landinu i
byggð“ eins og það er kallað. Ef
við spyrjum okkur hvernig það
hefur tekist, getur svarið orðið á
marga lund.
En eitt er vissulega staðreynd
að fólksstreymi til höfuðborg-
arsvæðisins hefur verið linnu-
lítið allan þann tíma sem við
höfum reynt að framfylgja
byggðastefnu. Síðustu áratug-
ina hefur meira verið um að
byggðir hafi grisjast en að þær
hafi farið í eyði. Út frá þessari
staðreynd mætti kannski álykta
sem svo, að byggðastefnan hafi
verið gagnslítil í því að stöðva
fólksflóttann af landsbyggð-
inni. — En það má líka spyrja
annarrar spurningar: Hver
hefði orðið raunin ef ekkert
hefði verið gert til að spyrna við
fótum? — Ég hygg að auðvelt sé
að leiða að því líkum — þó að
örðugra kunni að reyna að
sanna neitt í þessum efnum —
að fólksflóttinn hefði orðið
hraðari og meiri brögð orðið að
því að heilu sveitirnar og hér-
uðin legðust í eyði, ef ekki
hefðu komið til þær aðgerðir
ríkis og sveitarfélaga sem ég
nefndi dæmi um hér að framan.
Þessi grein er að meginhluta
ræða, sem höfundur flutti á fundi
flokksráðs Sjálfstæðisflokksins
nú í haust.
Gleðileg jól,
heillaríkt komandi ár.
• Þökkum viðskiptin á líðandi ári.
straumur hf