FLE blaðið - 01.01.2019, Side 16

16 FLE BLAÐIÐ JANÚAR 2019
skyldu ríkja til að taka upp í samninga sína sérstaka reglu sem
getur komið í veg fyrir að skattaðili fái notið ávinnings af samn-
ingi. Ríkin hafa val á milli tveggja reglna að þessu leyti. Ísland
valdi að innleiða svokallað megintilgangspróf 2 en samkvæmt
því er ríki ekki bundið af tvísköttunarsamningi ef einn megintil-
gangurinn með ráðstöfun er að komast yfir skattalegan ávinn-
ing sem samningur tekur til.
Aðgerð 7 felur í sér aðgerðir gegn misnotkun á reglum um
fasta starfsstöð. Hugtakið föst starfsstöð lýtur að því hvort
tenging erlends atvinnurekstrar við landsvæði sé það mikil að
stofnast hafi þar til tekjuskattskyldu. Ísland lögfesti skilgrein-
ingu á hugtakinu í samræmi við aðgerðina sem tók gildi í árs-
byrjun 2017. Ísland uppfærði hins vegar ekki tvísköttunarsamn-
inga sína til samræmis.
Aðgerðir 8-10 fela í sér veigamiklar breytingar á leiðbeiningum
OECD um milliverðlagningu. Slíkar reglur eru um að ákvarða
verð í viðskiptum milli tengdra aðila og má segja að reglurnar
séu þungamiðjan í alþjóðlegum skattarétti í dag. Breytingarnar
fólust einkum í að aðlaga milliverð að því hvar raunveruleg verð-
mætasköpun fer fram. Fyrir breytingarnar var hægt að stjórna
þessu í meiri mæli með samningum en eftir breytingarnar er
horft framhjá samningum ef þeir endurspegla ekki raun-
veruleikann. Ísland lögfesti sérstakar reglur um milliverðlagn-
ingu sem tóku gildi 2014 og vísa til leiðbeininga OECD.
GEGNSÆI
Markmið þessara aðgerða er að auka gegnsæi og skipti á upp-
lýsingum.
Aðgerð 5(2) skyldar ríki til að veita erlendum skattyfirvöldum
aðgang að ívilnandi skattaúrskurðum. Mörg ríki buðu upp á að
fá bindandi afstöðu skattyfirvalda til tiltekinna viðskipta og var
niðurstaðan oft verulega hagstæð. Ekki er vitað til þess að
Ísland hafi þurft að bregðast við þessu.
Aðgerð 12 snýr að því að ríki setji reglur um skyldu til að upp-
lýsa um grófa skattskipulagningu. Þannig ber skattaðila eða
ráðgjafa að tilkynna um skattskipulagningu sem talin er gróf og
nýtir veikleika í skattkerfinu. Ísland hefur ekki aðhafst að þessu
leyti.
Aðgerð 13 snýr að reglum um skjölun (ríki-fyrir-ríki skýrsla) á
milliverði samstæðna og skiptum skattyfirvalda á upplýsingum
þar að lútandi milli ríkja. Ísland hefur lögfest slíka reglu sem tók
gildi 2017.
SAMVINNA
Undir þennan flokk falla aðgerðir sem stefnt er að vinna áfram
á sameiginlegum vettvangi.
Aðgerð 1 var ein metnaðarfyllsta aðgerðin sem átti að finna
lausn á því hvernig hægt væri að skattleggja stafræna efna-
hagskerfið. Ekki fannst þó lausn sem samhljómur var um og
var aðgerðinni því frestað.
Aðgerð 15 er marghliða samningur. Markmið hans var uppfær-
sla tvísköttunarsamninga ríkja til samræmis við þær aðgerðir
sem snúa að tvísköttunarsamningum (einkum 6 og 7).
Samningurinn er sá fyrsti sinnar tegundar. Ómögulegt hefði
reynst að taka upp tvíhliða viðræður um uppfærslu á öllum
þeim rúmlega þrjú þúsund tvísköttunarsamningum sem í gildi
eru, enda getur tekið mörg ár að klára hvern samning.
Samningurinn var undirritaður í júlí 2017, þ.á.m. af Íslandi. Hann
hefur þó enn ekki verið fullgiltur af Íslands hálfu. Kemur hann til
framkvæmda í byrjun næsta árs frá fullgildingu.
LOKAORÐ
BEPS aðgerðaráætlunin hefur haft gríðarlega mikil áhrif á alþjóð-
legan skattarétt. Í raun er rétt að tala um ástandið fyrir og eftir
BEPS. Leikreglur alþjóðlegs skattaréttar hafa verið samræmdar
og lokað fyrir glufur og veikleika í kerfinu. Skattyfirvöld hafa
fengið fleiri verkfæri til að sporna gegn rýrnun skattstofna og
tilfærslu hagnaðar. Á sama tíma hefur upplýsingagjöf til skattyf-
irvalda stóraukist og leynd verið aflétt. Þessar umfangsmiklu
breytingar hafa þó ekki allar komið að fullu til framkvæmdar en
búast má við að það breytist á komandi misserum.
Vilmar Freyr Sævarsson og Ágúst Karl Guðmundsson
2. Á ensku Principle Purpose Test eða PPT.