Harmonikublaðið - 15.12.2020, Qupperneq 8

I 1. tbl. 19. árgangs Harmonikublaðsins birtist
annar hluti greinaflokks, þar sem rakin var saga
harmonikumótanna á Islandi. Hér er þriðji hluti
þessa greinaflokks.
Haustið 1997 hittust þeir fyrir tilviljun í kaffi
í Varmahlíð í Skagafirði formenn harmoniku-
félaganna í Húnavatnssýslum og Skagafirði,
þeir Gunnar Agústsson á Sauðárkróki og Þórir
Jóhannsson á Blönduósi. Þeir tóku tal saman
og meðal þess sem bar á góma var hvort félögin
gætu ekki starfað saman að einhverju. Samvinna
gæti orðið til aukinna kynna meðal félagsmanna
og samkomur yrðu jafnvel fjölmennari með tvö
félög að bakhjarli. Þeir Gunnar og Þórir báru
þetta undir félaga sína og fljótlega varð
niðurstaðan sú að halda harmonikumót, með
svipuðum brag og Þingeyingar og Eyfirðingar,
en á þessum tímapunkti voru þrjú ár síðan
Breiðumýrarmótin hófust. Húnaver átti langa
sögu dansleikja og héraðsmóta og niðurstaðan
varð sú að halda þar harmonikumót um
Jónsmessuna 1998. A þessum upphafsárum
Húnaversmótanna voru þau í forsvari fyrir
Húnvetninga Þórir Jóhannsson og Ingibjörg
Kristjánsdóttir kona hans, en atkvæðamikil voru
einnig hjónin Alda Friðgeirsdóttir og Sigurður
Pálsson. Af hálfu Skagfirðinga mæddi mest á
formannshjónunum Gunnari Ágústssyni og
Steinunni Hallsdóttur. Auk þeirra Iögðu hönd
á plóg hjónin Kristján Þór Hansen gjaldkeri
félagsins og Sigurbjörg Egilsdóttir. Þá voru
grill fyrir þá sem það vildu um kvöldið, sem var
nýnæmi. Kvenfélag Bólstaðarhlíðarhrepps seldi
kaffi og með því á laugardeginum. Ekki er vitað
til þess að nokkur hafi gengið svangur frá því
borði. Harmonikuleikarar úr félögunum
tveimur skiptust á um að halda uppi fjöri svo
ekki hallaðist á. Úti fyrir skemmti fólk sér hið
besta, enda bauð veðrið upp á slíkt, þar sem
veðursæld er einstök í Húnaveri. Samstarfi
félaganna lauk árið 2011, en þá héldu félögin
mótið sameiginlega í síðasta skipti. Skagfirðingar
héldu áfram í Húnaveri til 2014, þegar þeir
fluttu hátíðina austur yfir Vatnsskarð, að
Steinsstöðum í Lýtingsstaðahreppi.
Það er ekki langt á milli Dala og Hrútafjarðar
og Laxárdalsheiðin er fljótfarin þegar góðir
grannar búa fyrir handan. Samstarf Húnvetninga
og Dalamanna átti sér nokkra sögu, en félögin
höfðu haldið dansleiki og sameiginlega
afmælishátíð í lok síðustu aldar. Árið 2009
héldu félögin harmonikuhátíð í félagsheimilinu
Ásbyrgi á Laugarbakka, en ekki varð framhald
á því strax. Þau tóku svo upp þráðinn að nýju
árið 2012 og héldu harmonikuhátíð í Ásbyrgi.
Það var eiginlega fyrir frumkvæði þáverandi
formanns Nikkólínu Ásgerðar Jónsdóttur.
Stjórnir félaganna hittust og ákváðu að láta slag
standa. Það voru auk Ásgerðar, Melkorka
Benediktsdóttir og Hafliði Olafsson frá
Nikkólínu og Sólveig Inga Friðriksdóttir,
Ingibjörg Kristjánsdóttir og Heiðar Kristjánsson
af þessu tagi. Kvennablómi félaganna hefur séð
um kaffiveitingar, veglegt hlaðborð þar sem
hnallþórur eru í aðalhlutverki, gegn vægu gjaldi.
Þær formenn Melkorka og Sólveig Inga stjórna
svo undirbúningi og framkvæmd móta af
alkunnum myndarskap og reisn.
Á Selfoss var hugmyndaríkur náungi í forsvari
fyrir harmonikufélagi. Þetta var Ólafur Th.
Ólafsson myndlistarkennari og lífskúnstner með
meiru. Árið 1995 fékk hann með sér í lið Þórð
Þorsteinsson rafvirkja og harmonikuleikara á
Selfossi. Þeir stefndu fólki á fallegan stað,
Álfaskeið í Hrunamannahreppi til að stilla
saman strengi og skemmta sér eina helgi eða
svo. Aðsókn varð aldrei mikil að Álfaskeiði, en
slæðingur frá Suðurlandi og Reykjavík. Aðstaða
þar var sambærileg við Þrastaskóg og Galtalæk.
Aðeins salerni en ekki í önnur hús að venda.
Síðast var harmonikumót í Álfaskeiði 1999, en
það rigndi eldi og brennisteini á Suðurlandi þá
helgi. Selfyssingar voru þó ekki af baki dottnir,
því stuttu síðar hófu þeir samstarf við Harmo-
nikufélag Reykjavíkur og Snæbjörn Magnússon
vert í Laugarási og voru þeir þar um verslunar-
mannahelgarnar 2004 og 2005. Árin 2010 -
2012 héldu þeir svo mót með HR að Brúarlundi
í Landssveit. Ekki fór mikið fyrir þessum
mótum enda lítið auglýst. Áður en að því kom
var Óli Th. að mestu hættur afskiptum af
félaginu, en Þórður Þorsteinsson tekinn við
skipulagningunni. Einnig voru Guðmundur
Hljómsveit Húnvetninga undir stjórn Þóris Jóhannssonar áriS 2000
Bragi HltSberg, Einar GuSmunds og Grettir Björnsson í Húnaveri 2003. Bragi og Einar
höjSu nikkuskipti
handtök Elínar Jóhannesdóttur ritara drjúg, en
hún lék einnig á dansleikjunum í Húnaveri
árum saman. Kristín Snorradóttir kom einnig
við sögu. Síðar bættust í hjónin í Miðhúsum,
Jón St. Gíslason og Sigríður Garðarsdóttir og
Ragnheiður Guðmundsdóttir á Marbæli.
Sumarið 1998 varð skyndilega vart við mikinn
áhuga fyrir harmonikumótum. Svo mikið lá á,
að þrjú mót voru auglýst um Jónsmessuna þetta
sumar. Harmonikufélag Vestfjarða stóð fyrir
móti á Núpi í Dýrafirði og Vestlendingar héldu
sitt mót við Þverárrétt í Borgarfirði, auk
Húnaversmótsins. Mótin í Húnaveri nutu strax
vinsælda sem jukust með árunum. Strax í
upphafi var dagskráin með sama sniði og varð
síðan öll árin sem mótið var haldið. Tónleikar
og gamanmál á laugardeginum, sameiginlegt
8
frá Húnvetningum. Margir fleiri hafa komið
að málum. Má þar nefna Kolbein Erlendsson,
eiginmann Sólveigar, Kristínu Jónsdóttur ekkju
Heiðars, Kristófer og Önnu á Blönduósi,
Ingibjörgu eiginkonu Hafliða, Sigrúnu
Halldórsdóttur og Vilhjálm Bragason. Sú hátíð,
sem hefur verið árviss viðburður síðan, er með
mjög svipuðu sniði og hátíðin í Húnaveri,
dansleikur á föstudagskvöld, skemmtun með
tónleikum, fróðleik og gamansemi á laugar-
deginum, sem lýkur svo með dansleik og
happadrætti um kvöldið. Stórsveit Nikkólínu
með Halldór Þ. Þórðarson í fararbroddi hefur
frá upphafi leikið fyrir dansi á föstudagsballinu,
en hljómsveit Sveins Sigurjónssonar hefur oftast
séð um laugardagsballið. Samkomuhúsið í
Ásbyrgi er sérstaklega notalegt fyrir samkomur
Theodórsson og Ingveldur kona hans komin
að félaginu. Þá var Sigurður Guðjónsson ásamt
Sæunni, iðinn að hjálpa til við mótin á
Brúarlandi. Harmonikufélag Selfoss hélt síðan
mót í Básnum í Ölfusi 2013-2015. Samkomu-
húsið í Básnum er hið skemmtilegasta hús, en
þar var áður fjós og hlaða. Þessu var mjög
haganlega breytt og mjög þægilegt þar sem
dansarar mæta. Eftir 2015 hafa þeir verið að
Borg í Grímsnesi.
Á Egilsstöðum höfðu nokkrir áhugasamir
harmonikuleikarar stofnað Harmonikufélag
Héraðsbúa árið 1984. Þeir höfðu afrekað
ýmislegt, þar með haldið landsmót árið 1993,
sem tókst með miklum ágætum. Auk þess höfðu
þeir efnt til dægurlagasamkeppni oftar en einu
sinni. Þeir sáu að það vantaði harmonikumót