Stúdentablað Siglufjarðar - 01.12.1942, Blaðsíða 7

STÚDENTABLAÐ
5
að samkeppnin um markaðina
verði oss tæplega hættuleg fyrstu
árin eftir stríðið, getur hún vissu-
lega orðið það er fram í sækir. Er
þá mikils um vert, að vera undir
það búinn. Eitt mikilvægasta at-
riðið verður þá, að kaupendurnir
geti treyst framleiðslu vorri. Þess
er skammt að minnast að einmitt
í þessu efni varð mjög alvarlegur
misbrestur og það á nýjum mark-
aði. Það þarf ekki að eyða mörg-
um orðum að því, hve slík mistök
geta orðið voru litla og fátæka
þjóðfélagi dýr. Vér megum vita
það, að í framtíðinni verður mjög
hert á kröfunum um gæði salt-
síldarinnar. Vér megum ekki verða
eftirbátar annara þjóða, heldur
læra af þeim allt, sem oss má að
gagni verða í þessum efnum. Vér
verðum helzt að geta boðið betri
vöru en keppinautarnir.
Á síðustu árum hafa orðið mikl-
ar umbætur á framleiðslu saltsíld-
ar hér á landi, hefir verið hert á
eftirlitinu með framleiðslunni og
komið á strangara mati en áður
var. Þessar umbætur má mest
þakka Síldarútvegsnefnd, sem
hefur tekið málið föstum tökum.
Er vonandi að haldið verði áfram
á þeirri braut, því að enn mun það
koma fyrir næstum árlega, að
töluvert skemmist af saltsíld og
bendir það til, að enn megi bæta
framleiðsluna að miklum mun.
Til þess að saltsíldarframleiðslan
komist á öruggan grundvöll er
nauðsynlegt, að komið verði á
stofn tilrauna- og rannsóknarstofu
fyrir saltsíldarframleiðsluna. Hef-
ur áður verið stungið upp á því,
að komið yrði upp tilraunastöð í
þessum tilgangi, en það mál mun
litlar eða engar undirtektir hafa
fengið.
Verkefnin, sem bíða þessarar
stofnunar éru mörg og mikilvæg,
svo sem rannsóknir á skemmdufn
í saltsíld, t. d. súrmin grænátu
og þráa. Af öðrum verkefnum
mætti nefna tilraunir með ýmsar
verkunaraðferðir, mismunandi
tegundir af salti og áhrif ýmissa
efna, sem venjulega eru í salti (t.
d. kalksambanda).
í Skotlandi, þar sem saltsíldar-
framleiðslan stendur á mjög háu
stigi og í Rússlandi, hafa verið
gerðar miklar rannsóknir á salt-
síld á síðari árum. Þessar rann-
sóknir, sem í Skotlandi fóru fram
í Torry Research Station í Aber-
deen á vegum Food Invesfigation
Board, voru komnar vel áleiðis er
stríðið brauzt út og þeim varð
að fresta að mestu eða öllu leyti.
Þó að ekki væri meira gert, væri
það oss að minnsta kosti hollt að
kynnast þessum rannsóknum.
Það árar að vísu ekki vel fyrir
saltsíldarframleiðsluna, en eigi
virðist þó ótímabært, að athugað
sé, hvort tiltækilegt þætti, að
stofna tilrauna- og rannsóknar-
stofu þá, sem hér hefir verið
minnst á. Á það skal bent, að hing-
að kom í fyrra ungur og efnileg-
ur fiskiðnfræðingur, sem hefir
hlotið menntun sína í Canada.
Hann hafði löngun til að starfa
hér heima, en hér í landi stríðs-
gróðans var ekkert fyrir hann að
gera, svo að hann hvarf aftur til
Canada, þar sem hann átti vísa
atvinnu. Þessi maður hefir öll
skilyrði til að veita forstöðu stofn-
un, sem þeirri er að ofan greinir.
Fiskiðnfræðingar og efnafræð-
ingar virðast ekki eiga upp á pall-
borðið hjá þeim, sem fara með mál
saltsíldarframleiðslunnar, því að
3 þeirra hafa með nokkurra ára
millibili sótt um styrki til rann-
sókna og náms í þessum efnum
til Síldarútvegsnefndar, en án ár-
angurs. Er leitt til þess að vita,
en vonandi vex skilningur þeirra,
sem hér eiga hlut að máli á nauð-
syn þess að taka vísindin í þjón-
ustu þessarar framleiðslu, sem tví-
mælalaust á eftir að verða í enn
ríkari mæli en áður var, mikilvæg-
ur þáttur í fjárhagsafkomu þjóð-
arinnar.
Ekki má skiljast svo við salt-
síldina, að ekki sé minnst á nið-
urlagningu síldar. Um það hefur
verið nokkuð rætt, m. a. á s. 1.
sumri, að koma á fót verksmiðju
til niðursuðu og aðallega niður-
lagningu síldar. Því miður er tæp-
lega hægt að ætla, að þetta sé
kleift fyrst um sinn, úr því sem
komið er. Veldur miklu um það,
að efni, sem allt veltur á, sem sé
blikk í dósirnar, mun verða mjög
erfitt og jafnvel ómögulegt að fá.
Auk þess er mjög hæpið, að slík
verksmiðja gæti borið sig á þess-
um tímum. Þessa verksmiðju,
átti vitanlega að reisa árið 1940,
þegar eftir að Norðurlöndin voru
hernumin. En þá virtust menn
ekki vera undir slíkt búnir, hvern-
ig sem undirbúningurinn kann að
vera nú.
Mjöl og lýsisfranileiðsla 1939—
1941, samkvæmt skýrslum Lands-
banka íslands.
Ár 1929 Mjöl tonn 7.394 Lýsi tonn 7.695
1930 9.500 8.100
1931 7.100 7.800
1932 7.800 7.900
1933 10.000 8.200
1934 10.100 8.700
1935 6.700 6.500
1936 14.800 15.200
1937 30.300 30.800
1938 24.000 19.600
1938 24.000 19.600
1939 18.100 16.900
1940 34.670 37.000
1941 17.625 14.435
SÍLDARIÐNAÐURINN.
Síldariðnaðurinn er sá iðnaður,
sem rekinn er í stærstum stíl hér
á landi og eini stóriðnaðurinn, sem
um er að ræða. Þessi iðnaður er
nú í örum vexti, eins og áður er
vikið að. Síðan 1929 — árið áður
en fyrsta ríkisverksmiðjan tók til
starfa — hafa afköst síldarverk-
smiðja í landinu aukizt um 300%.
Til þessa iðnaðar fer meginið af
öllum síldaraflanum. Frá því árið
1933 hafa yfir 80% af aflanum
farið í verksmiðjurnar. Árið 1936
skilaði þessi iðnaður þjóðinni yfir