Jökull - 01.01.2017, Blaðsíða 80

Upphaf Kröfluelda 1975
Í Hótel Reynihlíð hittum við þá Sigurð, Þorleif og
Kristján, sem höfðu farið upp að eldstöðvunum strax
við komuna til Mývatnssveitar daginn áður og dval-
ið þar fram á kvöld, en voru nú að undirbúa heimferð
þar sem verulega hafði dregið úr gosinu þegar leið á
morguninn. Þeir höfðu kannað útbreiðslu hraunbleðl-
anna sem upp komu og tekið myndir af gosstrókum en
nú áttum við að fylgjast með til gosloka og safna sýn-
um. Að árbít étnum ókum við upp í Leirbotna þar sem
framkvæmdir við væntanlega virkjun stóðu yfir. Tölu-
verður snjór var á svæðinu svo við tókum skíðin og
fórum á þeim síðasta spölinn að gosstöðvunum í norð-
an hríðarhraglanda og fannst okkur Karli það hress-
andi enda höfðum við ekkert sofið síðasta sólarhring-
inn. Að gosstöðvunum komum við kl. 11 og þá var
eldvirkni að ljúka en mjög kröftugt leir- og gufugos
að koma í staðinn. Þarna dvöldum við fram í myrkur
og tókum sýni úr öllum hraunspýjum sem við fundum
umhverfis gosopin. Um gassýnatöku var ekki að ræða
í þetta sinn, því ógerningur var að komast svo nærri
einhverju gasuppstreymi að það væri mögulegt. Til
Reynihlíðar komum við kl. 18:30 og mættum tíman-
lega í kvöldmatinn, sem var vel þeginn enda glorsoltin
eftir útiveruna. Eftir kvöldmat fengum við öll sérher-
bergi til umráða, því fátt var um gesti á hótelinu enn
sem komið var. Reyndar var hótelið að jafnaði lokað
yfir vetrartímann, en að beiðni Almannavarna hafði
Arnþór Björnsson hótelstjóri opnað það fyrir vísinda-
menn vegna eldgossins. Er skemmst frá því að segja
að ég steinsofnaði strax og ég lagðist fyrir, enda ör-
þreyttur, og svaf í einum dúr til morguns.
Ég vaknaði hress og endurnærður kl. 07:30 eftir
tíu tíma draumlausan svefn. Eftir morgunverð ákvað
Guðmundur að þau Ellen, Guðrún, Jörgen, Páll og
Sigurjón færu til Reykjavíkur á leigubílnum og tækju
með sér þau sýni sem safnað hafði verið. Ég hjálpaði
þeim að pakka saman farangrinum, og þau tóku einnig
með sér það af umframbúnaði sem við þurftum ekki á
að halda. Þau lögðu af stað frá Mývatni kl. 11 og voru
komin til Reykjavíkur rétt fyrir miðnætti.
Orkustofnunarmennirnir Axel og Gestur fóru til
athugana á svæðinu umhverfis Leirhnjúk en fundu lítil
merki um landgliðnun. Karl fékk í lið með sér tvo Mý-
vetninga á vélsleðum og lögðu þeir af stað í birtingu
norður í Gjástykki til að mæla sprungur í snjónum ef
einhverjar fyndust. Á móts við Hrútafjöll í Gjástykki
fundu þeir nokkrar sprungur í snjónum sem greinilega
voru nýjar, enda færðist skjálftavirknin norður úr öskj-
unni í upphafi gossins. Samanlagt reyndist gliðnunin
þarna á milli Gjástykkisveggjanna allt að 30 sm þar
sem hún var mest. Þegar Karl kom úr þessum leið-
angri mátti hann vart vatni halda af hrifningu yfir véls-
leðunum sem gátu liðið yfir hjarnbreiðuna á allt að
40 km hraða.
Um hádegi þennan dag lenti Ómar Ragnarsson
fréttamaður á Reykjahlíðarflugvelli milli élja. Er hann
var búinn að reyra niður „Frúna“, en það kallaði Óm-
ar flugvél sína, kom hann niður á hótel og hafði viðtal
við Guðmund Sigvaldason. Er því var lokið bauðst
hann til að fljúga með okkur yfir umbrotasvæðið og
þáðum við það, enda hafði birt verulega til og élin
gengið að mestu niður. Byrjað var á að fljúga yfir
eldstöðvarnar sem nú eimdi aðeins upp af, en ekk-
ert gos var lengur í gangi. Síðan var flogið lágflug
norður undir Gæsafjöll og þaðan þvert yfir Gjástykki
til austurs að Graddabungu. Þannig var Gjástykki
sikksakkað allt norður í Kelduhverfi en þar var snú-
ið við og flogið suður á milli Gjástykkisveggja. Svo
lágt flaug Ómar að okkur Guðmundi fannst nóg um,
því sjaldnast sáum við upp fyrir veggina sem flogið
var meðfram. Ekki sáum við sprungur í þessari flug-
ferð, kannski var eftirtekt okkar Guðmundar ekki upp
á marga fiska vegna fluglags Ómars, en Karl og félaga
sáum við er komið var á móts við Hrútafjöll í bakaleið.
Karl sagði okkur seinna að sér hefði litist illa á aðfar-
ir flugmannsins, hefði satt að segja ekki verið um sel,
en ekki vissi hann af okkur innanborðs. Það fer ekki
á milli mála að Ómar er frábær og öruggur flugmað-
ur og sannaðist það vel er hann lenti heilu og höldnu
í snörpum hliðarvindi á svellbunkum flugbrautarinnar
við Reykjahlíð. Farið var að bregða birtu þegar við
komum á hótelið og var seinnipartur dagsins notaður
til að fara yfir atburði síðustu sólarhringa og ákveða
hvert framhaldið yrði. Þó að gosinu væri lokið var enn
mikil skjálftavirkni á svæðinu, en ljóst að mannskap-
urinn hafði ekki mikið meira að gera í Mývatnssveit
þar sem frumathugunum og sýnatöku var lokið. Eft-
ir vangaveltur og fundahöld á hótelinu var þess vegna
ákveðið að halda til Reykjavíkur næsta dag, enda voru
jólin á næsta leiti og allir vildum við vera komnir heim
JÖKULL No. 67, 2017 75