Tölvuheimur - 01.08.2003, Qupperneq 43

www.heimur.is 43Ágúst Tölvuheimur 2003
P I S T I L L N E T S T J Ó R A N S
Allt of margir hafa lent í að tapa tölvugögnum,
hvort heldur sem er fyrir eigin klaufaskap eða fyrir
tilstilli vírusa. Þeir sem þetta hafa upplifað vita
hversu mikilvægt er að eiga afrit af gögnum sínum
á vísum stað. Við þau ykkar sem hingað til hafa
sloppið segi ég bara eitt: Það er bara tímaspursmál
hvenær það gerist að þið glatið gögnum ykkar! Al-
vanir tölvumenn lenda í þessu þrátt fyrir alla
kunnáttu sína og hvers vegna ættuð þið þá að
sleppa? Það lenda, í alvöru talað, allir í þessu, en
sem betur fer í misalvarlegum mæli þó. Og merki-
legt nokk, þá er afritunartaka ekki svo flókið mál
og einfalt að setja upp sjálfvirka afritun þannig að
maður eigi alltaf aukaafrit ef illa fer.
GEYMIÐ AFRIT Á ÖRUGGUM STAÐ
Samt er ekki nóg að hafa sjálft afritunarferlið á
hreinu. Afritin þarf vitanlega að geyma á góðum
stað. Til dæmis gagnast lítið að geyma öryggisafrit
á sama harða diski og verið er að afrita ef harði
diskurinn eyðileggst eða vírus eyðir öllum gögn-
um af honum. Svipuð lögmál gilda um diskettur,
ZIP-diska, geisladiska og segulbönd. Þá dugir lítið
að vera með afritið í drifinu ef því er svo stolið og
afritinu um leið. Þá er rétt að vara við diskettum
því þær eru mjög slæmur geymslumiðill. Þær
endast stutt og skemmast auðveldlega. ZIP-diskar
eru skárri en hafa sama veikleika og diskettur og
segulbönd að sterkt segulsvið getur skemmt
gögnin á þeim. Því skyldi aldrei geyma diskettur,
ZIP-diska eða segulbönd nálægt hátölurum eða
öðrum tækjum sem mynda segulsvið.
Best er raunar að geyma afritin annars staðar en
hjá tölvunni, t.d. í öðru herbergi (sem dugir svo
lengi sem ekki kviknar í húsinu). Nú eða hreinlega
í bankahólfi.
TÍÐ AFRITUN GETUR BORGAÐ SIG
Notendur verða að láta mikilvægi gagnanna ráða
því hversu langt er gengið í að hafa afritin örugg.
Hversu mikið vinnutap felst í því að missa gögn-
in? Er það dagur, vika, mánuður eða jafnvel heilt
ár? Gagnaafritun mín er til dæmis ekki eins mikil-
væg og gagnaafritun bankastofnana, en getur þó
skipt miklu máli fyrir mig persónulega. Hver man
ekki eftir sögunni um rithöfundinn sem tapaði
fartölvunni sinni í hendur þjófa og þar með sjö ára
vinnu og gögnum? Að sama skapi skiptir máli
hversu oft afrit eru tekin. Því verðmætari sem
gögnin eru því oftar skal tekið afrit. Það er ekkert
til sem heitir að taka afrit of oft.
Með Windows stýrikerfunum fylgir þokkalegt
afritunarforrit og yfirleitt er það nóg fyrir almenna
notendur. Notkunarleiðbeiningar er að finna á:
www.screenbooks.net/e/sbooks/lib8/s28/
slide01.htm
SÉRTÆK AFRITUNARFORRIT NOTUÐ
Ekki er alltaf klaufaskap eða vírusum um að kenna
þegar gögn eyðileggjast. Til dæmis geta komið
upp vandamál þegar upp eru sett ný forrit. Til að
sporna gegn því eru fáanlegar eins konar kerfis-
myndavélar. Það eru forrit sem taka „snapshot“
eða mynd af kerfinu áður en forrit er sett upp og
ef eitthvað fer úrskeiðis þá er einfalt að stíga skref
til baka eins og skaðræðisforritið hafi aldrei verið
sett upp. Þetta er mjög góður kostur og mæli ég
eindregið með slíku þar sem þetta getur líka
sparað manni ferð á verkstæði með tölvuna til að
fá hana í samt lag aftur.
Venjuleg afritunarforrit taka bara afrit af skrám
og möppum en ekki stýrikerfinu sem slíku. Til eru
forrit sem afrita allan harða diskinn með stýrikerfi,
forritum og gögnum. Slík forrit (s.s. Drive Image
og Norton Ghost) geta gert manni kleift að setja
tölvuna upp aftur á um það bil 10 mínútum, ger-
ist þess þörf. Þá er fyrst hægt að forsníða harða
diskinn og setja tölvuna svo upp aftur. Gallinn er
bara sá að afritin geta orðið ansi stór (algeng stærð
er um 2 GB). Þá komast þau ekki lengur á einn
geisladisk (enginn heilvita maður myndi reyna að
setja slíkt á diskettur eða ZIP-diska) og gæti þurft
allt að fjóra til fimm slíka til verksins. En kostirn-
ir vega mun þyngra en gallarnir, ekki síst af því að
hægt er að komast inn í þessi afrit til að veiða út
stakar skrár ef með þarf.
MUNIÐ SVO BARA: Afrit er ekki hægt að
taka of oft.
Sigurður Haraldsson - www.guru.is - netstjori@guru.is
EFTIRFARANDI REGLUR ER GOTT
AÐ HAFA Í HUGA VIÐ AFRITUN:
1. BÚIÐ TIL AFRITUNARÁÆTLUN.
Ákveðið hversu oft á að taka afrit, hvar
á að geyma það og hvaða hugbúnað á
að nota til verksins.
2. TAKIÐ OFT AFRIT. Ársgamalt afrit getur
verið verra en ekkert.
3. HAFIÐ AFRITUNARTÖKUNA SJÁLF-
VIRKA. Annars vill gleymast og drag-
ast að afrita gögnin.
4. AFRITIÐ MEIRA EN MINNA. Ekkert er
verra en að vanta skrár þegar nota þarf
afritin.
5. BEITIÐ UPPSÖFNUNARAFRITUN (E.
INCREMENTAL BACKUP). Þá eru ein-
ungis afritaðar skrár sem hafa breyst
eða bæst við. Afritunartími styttist en
alltaf þarf að eiga upphafsafrit sem
breytingar eru bornar saman við og
bætt við þegar afritið er notað.
6. HALDIÐ NOKKRUM ÚTGÁFUM TIL
HAGA. Gott er að eiga þrjú síðustu
afritin og geyma eitt þeirra í öðru húsi.
Afritun getur misfarist án þess að
maður verði þess var. Þá er gott að
eiga annað afrit, þótt það sé eldra.
7. SANNREYNIÐ AFRITIÐ. Flest afrit-
unarforrit bjóða upp á sannreynslu (e.
verify) afritunar, en þá er rennt yfir
afritið og kannað hvort skrár hafi ekki
örugglega afritast rétt.

GOTT AÐ HAFA
VAÐIÐ FYRIR NEÐAN SIG
- NETSTJÓRINN FJALLAR UM ÖRYGGISAFRIT(UN)