Heima er bezt - 01.04.2007, Side 22

Valdimar vígslubiskup hins forna
Skálholtsstiftis í 20 ár. Einnig hann bar
Hólakápuna, minning síðasta katólska
biskupsins á Norðurlöndum. Athöfnin
fór fram í Dómkirkjunni í Reykjavík,
en Skálholtskirkja var þá og lengi
síðan lítið hús og rúmaði alls ekki
biskupsvígslumessu. Hefði þó verið reynt
að vígja skáldprestinn þar, gat hvorugur
þeirra Þórhalls biskups borið kápu herra
Jóns Arasonar á morðsstaðnum.
Svo sterk tök kann líf og saga herra
Jóns á landsins börnum.
Hinn 7. nóvember um haustið, var
ártíðar Hólafeðganna minnzt við
sálumessu í Landakotskirkju. Einnig
þá bar Hólakápan dýra tign og helgi
Hólabiskupsins, sem um var sagt í
Háskólanum á 5 alda ártíðinni 1950,
að væri stærstur á banastundinni.
* * *
20 íslenzkir ríkisborgarar hlutu
biskupsvígslu á öldinni, sem leið,
allir nema einn hér á landi. Var það
síra Jóhannes Gunnarsson prestur
Kristskirkju konungs í Landakoti
frá 1924. Sótti hann vígsluna til
Vesturheims 1943 og hafði stöðuheitið
Hólabiskup eins og forveri hans herra
Marteinn Meulenberg. Síra Jóhannes
var sonarsonur Einars Asmundssonar
umboðsmanns Möðruvallaklausturs,
alþingismanns, ritstjóra og hins mesta
frömuðar framfara- og menningarmála,
kenndur við Nes í Höfðahverfí, en þar
bjó hann 1855 til dauðadags 1893.
Voru synir Einars og fyrri konu hans,
Margretar Guttormsdóttur frá Vallanesi,
Gunnar kaupmaður á Hjalteyri og í
Reykjavík og Guttormur bóndi á Osi
í Möðruvallasókn.
I bók Haralds Hannessonar um Martein
Meulenberg hinn fyrsta kaþólska biskup
á Islandi eftir siðskipti, útg. 1990, segir
frá frjálslyndri kirkjuskoðun Einars í
Nesi, er hann varð fyrstur manna til
þess að vinna að og veita kaþólskum
trúboðspresti starfsfrið og leyfi hér á
landi. 1855 kom kaþólskur prestur í
Austljörðu, síra Baudouin, kallaður
Baldvin hinn kaþólski, en þá og
lengi var margt kaþólskra sjómanna,
einkum eystra. Var síra Baldvini
bönnuð prestsleg þjónusta og horfði
Reynistaður á vígslusumri síra Hálfdans.
(Úr myndasafni A.S.).
Síra Valdimar Briem sálmaskáld á
Stóra-Núpi, skrýddur Hólakápunni.
(Mynd: Upp á Sigurhœðir, 2006).
ófriðlega, en að vísu ekki trúfrelsi í
samfélaginu. Skarst Einar Asmundsson
í hinn ójafna leik, hafði sigur og hlaut
af sæmd. Verða þær málalyktir raktar
til Jóns Sigurðssonar.
Kaþólska trúboðið, sem hófst með
prestsþjónustunni við hina erlendu
sjómenn, varó íslendingum ómetanlegt
gagn, er sjúkrahús voru reist á
Landakoti 1902, í Hafnarfirði 1926
og í Stykkishólmi 1935, en bamaskóli
sannkölluð menningarstofnun, byggður
upp í Landakoti og hófst kennsla þar
Síra Háífdan Guðjónsson vígslu-
biskup, skrý’ddur nvju Hólakápunni
1928.
(Mynd Forn frœgðarsetur I, 1976)
1909.1 fyrstu var kapellagerð í Landakoti
1860, en kirkja risin 1897. Allt er það
rakið í bókinni um Martein Hólabiskup,
m.a. í blaðaviðtali, er Vilhjálmur S.
Vilhjálmsson átti við biskupinn á 40
ára prestsskaparafmæli hans 1939, og
skrifum Jónasar Jónssonar ráðherra um
Landakotskirkju, sem reist var og vígð
1929. Samsumars var Meulenberg prestur
skipaður biskup og veitt biskupsvígsla
af van Rossum kardinála. Aldrei fyrr
hafði kaþólskur biskup tekið vígslu á
íslandi og var embætti hans kennt við
214 Heima er bezt