Heimili og skóli - 01.06.1950, Side 19

HEIMILI OG SKÓLI
G1
Hæfileikar barna eru mjög misjafn-
ir, og það er ekki óalgengt, að þau
verði fyrir óverðskulduðu álasi, vegna
meðfædds getuleysis í því að fylgjast
með kennslunni. Margir foreldrar
vilja ekki viðurkenna, eða þeim finnst
það móðgandi, að börn þeirra séu
gædd lítilli skilningsgetu, vegna með-
fæddra galla. bau leggja of þungar
byrðar á veslings börnin og reyna að
þvinga þau, fram yfir það, sem þau
mega, og þegar barninu gengur þá
ekki vel, er það auðvitað „latt“. Þann-
ig er börnum ekki aðeins veittur ó-
þarfa sársauki, heldur ágerist einnig
hinn meðfæddi galli, vegna þvingana
og annarra truflana á tilfinningalífinu.
Yfirleitt má segja, að venjan sé að
ofmeta þekkingargetuna, en láta sér
sjást yfir starfshæfnina. Nefnd dæmi
— en fleiri mætti til tína — sýna, að
við verðum að gæta allrar varfærni,
áður en við kveðum upp úr um það,
að barn sé letiblóð eða kæruleysingi.
Heilbrigð börn eru aldrei löt, því
að þau hafa miklu meiri hreyfingar-
þörf en hinir fullorðnu. Þau eru helzt
aldrei kyrr, lieldur athafnarík og til-
tektarsöm. Þau eru oft kölluð „löt“,
aðeins vegna þess, að áhugi þeirra
stefnir að allt öðru en hinir fullorðnu
óska. Þau vilja ekki fara í sendiferðir,
ekki af því, að þau séu löt, heldur
vegna þess, að þau eru önnum kafin
við eitthvað annað, sem þau álíta
mikilsverðara og ánægjulegra. Auk
þess höfum við, hinir fullorðnu, til-
hneigingu til þess að gera kröfu
til barnsins, svo að við getum veitt
okkur sjálfum þægindi, án þess
að taka tillit til getu þess. Það
ætti að vera óþarfi að benda á
það, að kröfurnar ættu að vera í réttu
hlutfalli við getu barnsins. Það er til
of mikils ætlast, að sex ára barn hafi
þá ábyrgðartilfinningu að gæta smá-
systkina sinna. Aftur á móti ætti tíu
ára barn að geta gert það innan vissra
takmarka.
Sérhvert vel þroskað og heilbrigt
barn er næstum því alltaf reiðubúið
til athafna. Sé ekki svo, er orsökina
að finna í umhverfinu. Með skökku
uppeldi þróast sálrænir gallar, sem
valda því, að áhugi og athafnaþörf
barnsins dofnar.
Eg þekki lítinn dreng, sem á fyrstu
bernskuárunum var fjörugur og at-
hafnasamur snáði. Hann ljómaði af
æsku, var eitilharður, ákafur og athug-
ull. Foreldrum hans fannst nóg til um
allt fjörið og töldu þau þörf á að draga
úr því. Þótt Kalli væri lítill eftir aldri,
var hann látinn ganga í skóla einu
ári fyrr en skyldan bauð. Foreldrarnir
álitu auðvitað, að það væri hlutverk
skólans að draga úr ákafa og athafna-
löngun drengsins. Því miður sýndi það
sig, að þau fengu vilja sinn. Það leið
ekki á löngu áður en drengurinn
breyttist. Hann kom fölur og áhuga-
laus heim úr skólanum. Nú sat hann
kyrr og nartaði í matinn, en hafði áð-
ur verið mjög lystugur. Hann lang-
aði til þess að losna undan örlögum
sínum, þeim, að eiga nú að sitja það
sem eftir var dagsins og læra lexíur.
Nöldrið í mömmu um áframhald við
lesturinn gerði vont verra. Að lokum
fékkst hann helzt ekki til að lesa. En
ef hann komst út í leik með krökkun-
um, var hann jafn fjörugur og tiltekt-
arsamur og áður. Mamma hans var sí-
nöldrandi um „letina“ í drengnum. En