Heimili og skóli - 01.08.1968, Side 6

Mest hefur gagnrýnin mætt á prestun-
um. En kirkjan er ekki aíeins prestarnir,
biskuparnir og aðrir þjónar kirkjunnar.
Kirkjan er einnig söfnuðirnir, og kannski
fyrst og fremst þeir. Þeir mynda hinn
breiða grundvöl'l kirkjunnar. Ég vil leggja
áherzlu á, að söfnuðirnir bera engu :ninni
ábyrgð á gengi kirkjunnar en prestarnir —
eða niðurlægingu hennar,
Þetta grundvallaratriði hefur alltaf verið
óljóst hér á landi og er enn í dag. Það hef-
ur kannski ekkert eitt veikt kirkjuna meir
og gert hana óvirka en allir þessir sofandi
og hálfsofandi söfnuðir. Ég geri ráð fyrir,
að safnaðarstarf sé meira hér í Reykjavík
en víðast annars staðar. Það eru að vísu
staffandi dugleg kvenfélög við margar
kirkjur úti á landi, sem hafa unnið kirkju
sinni ómetanlegt gagn, sérstaklega með því
að prýða kirkjurnar og fegra, en þar með
er safnaðarstarfið nálega upptalið. Á allra
síðustu tímum hafa þó verið stofnuð
bræðrafélög við sumar kirkjur, en ég hygg,
að þau séu víðast hvar á byrj unarstigi, en
spá góðu.
Eitthvert átakanlegasta dæmið um deyfð
í safnaðarlífinu eru safnaðarfundirnir, sem
ekki eru haldnir nema einu sinni á ári, og
eru þó aðalfundir þessa fjölmenna félags.
Þar er öft varla fundarfært og þar gerist
bókstaflega ekkert. Reikningar kirkjunnar
eru lagðir fram og samþykktir. Engin mál
kirkju eða kristni eru rædd, sem gætu þó
verið mörg og stór.
Það er kannski varla von, að þarna séu
rædd guðfræðileg málefni. Ég minnist þess
þó, þegar ég var að alast upp norður í
Skagafirði, kom það ekki sjaldan fyrir, að
á eftir messu voru ræddar kenningar prests-
ins, sem hann hafði flutt í prédikun sinni.
Aðallega var þetta þó einn gáfaður bóndi.
Þetta gaf guðsþjónustunni nokkra reisn og
50 HEIMILI OG SKÓLI
menn höfðu þó alltaf eitthvað að tala um,
þegar heim kom.
En hvers vegna hafa menn ekki um neitt
að tala í söfnuðunum?
Ég veit ekki hvernig bræðrafélög haga
störfum sínum, en þar sýnist mér vera mik-
ill lífsvottur og upphaf að safnaðarstarfi.
Mér sýndist hitt þó í fljótu bragði væn-
legra, að bæði karlar og konur sameinuð-
ust í eitt stórt safnaðarfélag.
Annars er það ékkert aðalatriði, að
menn komi saman til að ræða trúmál, þeg-
ar komið hefur verið á safnaðarstarfi með
fundahaldi og samkomum. Aðalatriðið er
að menn finni til þess, að þeir eru söfn-
uður, sem er bundinn böndum kirkjusafn-
aðar. Af því einu getur margt annað gott
leitt. Það er gott og sjálfsagt að sækja
kirkjur reglulega og sem oftast, þótt á því
muni vera nokkur misbrestur. Og sennilega
er fjöldi fól'ks, sem aldrei sœkir kirkju, en
telst þó til kristins safnaðar. En söfnuður-
inn er kirkjan sjálf. Hér er þó annar galli
á, jafnvel þótt menn sæki kifkju, óg hann
er sá, að sö'fnuðurinn er þar að langmestu
leyti óvirkur. Menn koma þangað til að
hlusta en ekki til að leggja eitthvað fram
sjálfir. Það getur verið gott og blessunar-
ríkt að hlusta, en mesti gallinn á guðsþjón-
ustum okkar, jafnvel þótt fjölmennar séu,
er að þar eru flestir óvirkir.
Síðan hinn listræni kórsöngur var upp
tekinn í flestum kirkjum landsins, hætti
söfnuðurinn að mestu að syngja. Eg verð
að játa, að þessi margradda, listræni kór-
söngur er ákaflega fallegur og hefur jafnan
góð áhrif á mig. Hann gefur guðsþjónust-
unni mikla reisn. Þó veit ég ekki, ef ég
mætti velja, hvort ég kysi hann heldur, eða
hlusta á heilan söfnuð syngja. 011 þessi
sönglausu brjóst í kirkjunum okkar hafa